BIOS - Podstawowe informacje

BIOS – Basic Input/Output System – podstawowy system wejścia/wyjścia. Jego zadaniem jest tuż po uruchomieniu komputera wykonanie serii testów podzespołów komputera. O ewentualnych błędach informuje użytkownika sygnałami dźwiękowymi lub na ekranie komputera. W dalszej części tekstu opiszę jak obsługiwać BIOS co znaczą poszczególne sygnały dźwiękowe, co zrobić gdy zapomnimy hasła BIOSu, czyszczenie pamięci CMOS.

Obsługa BIOSu

Aby wejść do ustawień BIOSu podczas uruchamiania wciśnij klawisz „del” lub „F2”- zależy to od producenta BIOSu. Mogą zdarzyć się inne kombinacje klawiszy, ale zazwyczaj podczas uruchamiania jest napisane np. „Press F2 to enter Setup” więc nie powinno być problemem wejście od „setupu”.  Większość płyt głównych pracuje pod kontrolą BIOSów Award i Phoenix. Różnią się one praktycznie tylko interfejsem.

• BIOS Award. Po wejściu widoczne są dwie kolumny, zapisane żółtymi literami na niebieskim tle. W lewej kolumnie znajdują się funkcje, których ustawienia można zmieniać, zaś w prawej zazwyczaj jest „PC Health Status” i  zapisywanie/wczytywanie ustawień itp. Przemieszczanie się po menu odbywa się za pomocą strzałek. Po wejściu za pomocą klawisza „enter” do danej sekcji zmiany ustawień można dokonać za pomocą klawiszy PgUP/PgDN. Drugim sposobem dokonania zmian jest najechanie na daną funkcję i wciśnięcie „enter” wyświetli się wtedy lista dostępnych parametrów.

\

Powyżej przykład BIOSu Award

• BIOS Phoenix. Po wejściu widać na górze niebieski pasek sekcji, a poniżej jego funkcje zapisane niebieskimi literami na szarym tle. Poruszanie się między sekcjami odbywa się za pomocą strzałek w prawo i w lewo ,a między funkcjami w górę i w dół. Zmian funkcji dokonuje się za pomocą klawiszy PgDn i PgUP(lista dostępnych funkcji widoczna jest z prawej strony ekranu).

Powyżej BIOS Phoenix 

Aby zapisać dokonane zmiany w przejdź do funkcji „Save & Exit Setup”. W przypadku źle dokonanych zmian można je cofnąć. W Awardzie wystarczy wybrać „Load Fail-Safe Defaults”- (przywróci bezpieczne ustawienia) lub „Load Optimized Defaults” – (przywróci najlepszą możliwą konfigurację). W Phoenix wybierz „Load Setup Defaults”.

Nie będę opisywał szczegółowo wszystkich ustawień, gdyż dla każdego komputera są inne i mógłby się zrobić bałagan.

Czyszczenie pamięci CMOS i usuwanie hasła

Aby wyczyścić pamięć CMOS dobrym sposobem jest wyjęcie na dwie minuty baterii podtrzymującej pamięć CMOS lub zwarcie odpowiedniej zworki „clr_cmos” znajdującej się obok baterii.

Takim samym sposobem można usunąć hasło, lecz ustawienia zostaną przy tym utracone. Aby nie utracić ustawień można skorzystać z hasła uniwersalnego, które udostępniają producenci.

Hasła do najpopularniejszych BIOSów:

·        AMI: AMI, ami, bios, cmos, AMIDECODE, PASSWORD

·        AWARD: AWARD_HW, BIOSTAR, 01322222, awkward, CONCAT

·        Phoenix: BIOS, CMOS, PHOENIX

Jest jeszcze wiele innych haseł uniwersalnych, można znaleźć je w internecie. Jeśli żadne z haseł nie działa skorzystaj z programu „CMOS Password Recovery Tools”. Odczytuje on hasło zapisane w pamięci CMOS.

Wyjaśnienie sygnałów dźwiękowych

Po starcie komputera BIOS wykonuje testy urządzeń, kiedy któreś z nich działa nieprawidłowo wydaje alarm dźwiękowy. Poniżej podam kody sygnałów dźwiękowych.

BIOS Award

1 długi, 2 krótkie – błąd karty graficznej

1 długi, 3 krótkie – błąd pamięci karty graficznej

Powtarzający się długi dźwięk -  błąd pamięci RAM

Dźwięk niski i wysoki przemiennie – błąd procesora

Dźwięk niski podczas pracy komputera – przegrzanie któregoś z komponentów

BIOS AMI

1 krótki – błąd odświeżania pamięci RAM

2 krótkie – błąd parzystości pamięci RAM

3 krótkie – błąd pierwszego segmentu pamięci

4 krótkie – błąd zegara systemowego

5 krótkich – błąd procesora

6 krótkich – błąd kontrolera klawiatury

7 krótkich – błąd trybu wirtualnego procesora

8 krótkich – błąd wejścia/wyjścia karty graficznej

9 krótkich – błąd sumy kontrolnej BIOSu

10 krótkich – błąd rejestru wejścia/wyjścia CMOS

11 krótkich – błąd pamięci L2 cache procesora

1 długi, 2 krótkie – błąd karty graficznej

1 długi, 3 krótkie – błąd pamięci RAM

Sygnał ciągły brak modułów pamięci

BIOS Phoenix

sygnały krótkie podane w sekwencjach

1-1-2 - błąd procesora

1-1-2 w niskiej tonacji – błąd płyty głównej

1-1-3 i 4-2-2 -  błąd pamięci CMOS

1-1-4 – błąd parzystości pamięci RAM

1-2-1 – uszkodzony zegar sterownika przerwań

1-2-2 i 1-2-3 -  błąd kontrolera DMA

1-3-1 -  problem z odświeżaniem pamięci RAM

1-3-2 – błąd testy pamięci

1-3-3 – błąd pierwszego banku pamięci RAM

1-3-4 -  błąd pierwszego segmentu pamięci

1-4-1 – błąd linii adresowej pamięci

2-1-1 i 2-4-4 – błąd pamięci RAM

3-2-4 – błąd kontrolera klawiatury

3-3-1 – bateria CMOS

3-3-2 -  błąd konfiguracji CMOS

3-3-4 i 3-4-1  błąd karty graficznej

4-3-1 – błąd testu pamięci RAM

4-3-3 – błąd zegara systemowego

4-4-3 – błąd jednostki zmiennoprzecinkowej procesora

Wyjaśnienie komunikatów wyświetlanych na monitorze

• Primary BOOT Device Not Fund – nie znaleziono urządzenie z którego można uruchomić komputer. Należy sprawdzić czy dysk jest prawidłowo podłączony, sprawdzić konfigurację w BIOSie.
• Keyboard Error/Primary Input Device Not Found – nie wykryto klawiatury
  
  
• CMOS Battery State Low – słaba bateria CMOS
  
  
• A2O Error – błąd kontrolera klawiatury, lub nie podłączona klawiatura
• CMOS Chceksum Invalid – sumy kontrolne zapisane w CMOS są nieprawidłowe. Uruchom komputer ponownie
• Hard Disk install failure/Fixed Disk Controller Failure/HDD Controller Failure – nie znaleziono dysku twardego. Sprawdź zworki dysków twardych.
• System cache error – prawdopodobnie wyłączona pamięć cache procesora
• CMOS Bartery Failed/System bartery is dead – wyczerpana bateria CMOS. Należy wymienić.
• Primary/Secondary master/slave hard disk fail – błąd dysku na pierwszym lub drugim kanele, należy przestawić zworkę.
• Memory Test fail – błąd testu pamięci. Prawdopodobnie uszkodzona kość pamięci. Jeśli po ponownym restarcie komputera będzie to samo można przełożyć kość do innego slotu. Jeśli dalej nie działa, prawdopodobnie uszkodzona kość.
• Keyboard is locked out – Unlock the key – w komputerze zamknięty zamek blokujący klawiaturę. Błąd może się pojawić kiedy wciśnięto podczas włączania komputera klawisze na klawiaturze.

Rozwiązywanie problemów ze sprzętem

Po wykryciu przez BIOS np. błędu pamięci RAM można go „domowym” sposobem rozwiązać. Jeśli posiadasz dwie kości pamięci wyjmij jedną, jeśli będzie tak samo wyjmij drugą w wcześniej wyjętą włóż do slotu. Teraz powinno być dobrze, bo zazwyczaj nie psują się dwie kości. Jeżeli nadal nie działa, pożycz od kogoś sprawną kość i sprawdź lub oddaj komputer do serwisu. Tak samo można sprawdzić inne podzespoły, po prostu zamieniając je. Czasami zdarza się błąd pamięci RAM i proste wyjęcie i włożenie kości pomaga. Może się zdarzyć ,że BIOS wykryje błąd, po resecie już nie.

Podsumowując, w poradniku zawarłem wszystkie najważniejsze rzeczy na temat BIOSu. Ustawień poszczególnych funkcji nie opisywałem gdyż jest ich bardzo dużo i w różnych komputerach są różnie poustawiane. Na temat ustawień można zakupić książeczkę za ok. 15zł