Zaczyna się uczta dla badaczy Plutona - pierwsze wysokiej rozdzielczości zdjęcia [AKT]

W połowie lipca emocjonowaliśmy się przelotem sondy New Horizons w pobliżu Plutona. Po raz pierwszy mogliśmy ujrzeć byłą dziewiątą planetę Układu Słonecznego z naprawdę bliska. Zdjęcia, które NASA udostępniła tuż po minięciu Plutona nie miały jeszcze oszałamiającej rozdzielczości. Na lepsze obrazy trzeba było zaczekać. I oto są - oto Pluton w pełnej krasie.

Zanim wszystkie obrazy zostaną przesłane na Ziemię upłynie cały rok, ale już pierwsze wysokiej rozdzielczości mozaiki obrazów przesłanych przez New Horizons zachwycają. Krawędź piksela odpowiada odcinkowi o długości 400 m (najmniejsze rozróżnialne obiekty mają rozmiar 800 metrów). Zdjęcia wykonano 14 lipca z odległości 80 tysięcy kilometrów.

Pierwsza mozaika (powyżej) obejmuje obszar o rozpiętości 1800 kilometrów, a druga (poniżej) 1600 kilometrów.

Tak jak już wcześniej zauważono, Pluton wyróżnia się niesamowitą różnorodnością struktur na powierzchni. Niektóre przypominają wydmy, inne sprawiają wrażenie jakby zostały wydrążone przez przemieszczający się lód.

Góry, wąwozy, kratery i inne utwory powierzchniowe sprawiają, że trudno o Plutonie myśleć jak o jednym z setek, tysięcy, a może nawet milionów obiektów, które tworzą odległy Pas Kuipera. Nawet gdy uznamy go za największy z tej grupy ciał niebieskich. Pluton ponownie stał się obiektem, który jest wyjątkowy, i który być może niesłusznie zostało pozbawione statusu planety niedługo po starcie sondy New Horizons z Ziemi.

Debata nad tym, czy klasyfikować Pluton jako planetę karłowatą czy jednak przywrócić mu status pełnoprawnej planety, będzie trwać jeszcze długo. Kolejne zdjęcia, które będą ukazywały się w kolejnych dniach i miesiącach będą ją tylko podsycały.

Powiększone fragmenty udostępnionych obrazów dokładnie wskazują na występowanie obok siebie struktur bardzo starych jak i bardzo młodych.

Naukowcy, którzy byli zaskoczeni wyglądem Plutona już w lipcu, teraz są kompletnie zdezorientowani. By uzasadnić istnienie wielu struktur będzie rozważyć inną ścieżkę ewolucji takiego ciała niebieskiego. Na przykład struktury o kształcie wydm, zdaniem Williama B. McKinnona z sekcji zajmującej się geologią i geofizyką w zespole New Horizons, mogły powstać w czasie gdy Pluton miał grubą atmosferę, ale mogą być też wynikiem jeszcze nie określonych procesów.

Sama atmosfera też jest zaskoczeniem. O ile w lipcu NASA pokazała zdjęcie potwierdzające, że Pluton ma atmosferę, to teraz na przetworzonych obrazach wysokiej rozdzielczości widać, że ma ona wiele warstw.

Oprócz zdjęć Plutona naukowcy otrzymali wysokiej rozdzielczości obrazy księżyców - Charona, Nix i Hydry. Zostaną udostępnione publicznie już za kilkanaście godzin, w publicznej bazie obrazów z instrumentu LORRI.

Tymczasem możemy przypomnieć sobie jak wygląda Charon. Zdjęcie na, którym jest widziany z odległości 470 tysięcy kilometrów (nieco więcej niż wynosi odległość Ziemia-Księżyc), pokazano już 15 lipca, ale teraz dysponujemy obrazem, który nie został poddany tak wysokiej kompresji. Najmniejsze obiekty na powierzchni Charona, które można rozróżnić na tym zdjęciu mają rozmiar 4,6 kilometra.

Podobnie jak Pluton, także i Charon ma różnorodną powierzchnie. Nie tak bardzo, ale wystarczająco by jej powstanie stanowiło kolejną zagadkę dla naukowców.

Faza intensywnego pobierania danych z sondy rozpoczęła się 5 września. Do pobrania z pamięci sondy jest jeszcze 95% danych. Wśród nich nie tylko obrazy, ale również widma i dane dotyczące atmosfery.

W tej chwili New Horizons znajduje się w odległości około 69 milionów kilometrów od Plutona. Na powyższym diagramie pokazany jest plan pobierania danych w ciągu najbliższego roku. W międzyczasie, już za kilka tygodni, sonda dokona pierwszych manewrów, które pozwolą jej dotrzeć za kilka lat do kolejnego obiektu Pasa Kuipera. Będzie do najprawdopodobniej ciało oznaczone symbolem 2014 MU69 (odkryte rok temu przez teleskop Hubble’a).

Teoretycznie 2014 MU69 jest dużo mniej spektakularne niż Pluton, choćby z racji bardzo niewielkich rozmiarów - spodziewana średnica to około 45 kilometrów. Za to z perspektywy badań Układu Słonecznego jest to bardzo ciekawy obiekt, gdyż stanowi on bryłę pierwotnej materii, z której formował się Układ Słoneczny. Podczas gdy wewnętrzna jego część w trakcie ewolucji została prawie „wyczyszczona” z niewielkich obiektów, w Pasie Kupiera nadal jest ich bardzo wiele.

Wizja artystyczna obiektu pasa Kuipera

Niektóre z nich, wedle naszej wiedzy, w wyniku zaburzeń grawitacyjnych stają się kometami krótkookresowymi, które trafiają w okolice Słońca.  

Więcej o misji New Horizons możecie przeczytać w naszym artykule-galerii.

AKTUALIZACJA 15.09.2015

Wykorzystując 26 z udostępnionych przez NASA zdjęć i dane dotyczące koloru powierzchni, fotograf Daniel Machacek przygotował spektakularnie wyglądający obraz tarczy Plutona. Zdjęcie ma rozdzielczość około 850 metrów na piksel i w oryginale jest dostępny na serwisie Flickr.

Źródło: NASA, inf. własna, fot Daniel Machacek (mozaika 26 zdjęć)/Flickr CC 2.0