Żeby podanie właściwego czasu wydarzenia było problemem? Okazuje się, że tak. Winne są strefy czasowe

Mam nadzieję, że nikt zainteresowany wspomnianym wydarzeniem nie zniechęci się do śledzenia przebiegu zderzenia sondy NASA DART z asteroidą Dimorfos, gdy zasiadając przed ekranem komputera czy telewizora ujrzy informację, że do początku transmisji jeszcze zostało sporo czasu. Bo okazuje się, że nie wszędzie przy okazji doniesienia o zderzeniu pada prawidłowa godzina zderzenia według czasu obowiązującego obecnie w Polsce, tak jak to czynimy w naszym materiale.

Powiedzmy sobie raz i na zawsze. Zderzenie sondy DART do którego ma dość, albo już doszło (lub nie), po północy 27 września, nastąpi o godzinie 01:14. To inaczej rzecz ujmując 23:14 czasu uniwersalnego koordynowanego (UTC, uwzględnia zmiany obrotu Ziemi wokół osi), a 19:14 czasu letniego wschodniego (EDT)

Dlaczego tyle pomyłek przy okazji tekstów, w których autorzy podają mimo wszystko sporo interesujących informacji o misji DART? Zgodność podanych godzin zderzenia co do minut oznacza, że pojawił się tu błąd w przeliczaniu czasu z różnych stref czasowych.

Stref czasowych na Ziemi jest 38, ale określeń na te strefy ponad 6 razy więcej

Na świecie mamy 38 stref czasowych, czas pomiędzy nimi różni się zwykle o godzinę, czasem o pół godziny lub nawet tylko 15 minut. Strefy te bywają powiązane z czasem słonecznym dla południka, który znajduje się w danej strefie, ale nie jest to regułą. Niektóre strefy są bardzo szerokie, jak strefa czasu środkowoeuropejskiego, oznaczana skrótem CEST (Central European Summer Time) latem lub CET (Central European Time) zimą po zmianie czasu, która zwykle następuje pod koniec października.

Uwaga: nie wszystkie kraje na świecie stosują zmianę czasu z zimowego na letni i na odwrót. W praktyce są one w mniejszości. Na dodatek zmiana czasu nie następuje wszędzie w tym samym tygodniu. Natomiast już od dawna przyjęło się ją robić w nocy z soboty na niedzielę

Strefa CEST lub CET obejmują zarówno zachodnią jak i środkową Europę kontynentalną. Ten sam czas mamy na atlantyckich wybrzeżach kontynentalnej Hiszpanii, taki sam czas obowiązuje w Polsce, a nawet dalej, w najdalej wysuniętych na wschód rejonach Norwegii. Czas CEST różni się od czasu uniwersalnego koordynowanego (UTC) o 2 godziny, a czas o 1 godzinę. Czas uniwersalny zimą jest taki sam jak czasem dla wysp brytyjskich jak czas GMT (Greenwich Mean Time), a latem jest o godzinę wcześniejszy od czasu BST (British Summer Time).

Strefy czasowe na świecie

Czas w Polsce jest obecnie przesunięty w przód o 2 godziny w porównaniu z czasem Uniwersalnym. Jeśli czas UTC wskazuje na godzinę 23:14 to u nas jest dokładnie 2 godziny później.

Podobnie jest w sporej części Afryki (głównie środkowe kraje od Sudanu do Angoli i Mozambiku na południu), ale tam równoważnik czasu CEST nazywany jest czasem CAT (Central Africa Time). Na dodatek ten czas w używających go krajach obowiązuje cały rok. Tam nie ma zamieszania z przestawianiem zegarków, co jest uzasadnione tym jak Słońce porusza się po niebie. W środkowej Afryce i krajach z nią sąsiadujących, Słońce porusza się tylko trochę na północ lub południe od zenitu. Nie ma tam takich dysproporcji w realnej porze wschodu i zachodu Słońca i długości dnia jak w Polsce. Zmiana czasu byłaby niepotrzebnym działaniem.

Wróćmy jednak do stref czasowych i stosowanych do ich opisu w danej części roku skrótów. Tych skrótów jest bardzo dużo, wedle danych ze strony www.timeanddate.com, aż 244. Więcej niż stref czasowych, bo wiele z nich odpowiada czasowi tej samej strefy. Tak określony czas jest stosowany jako podstawowy czas w nauce (astronomia, geografia). Na dodatek czas UTC jest tożsamy nie tylko z czasem GMT na wyspach brytyjskich, ale także z czasem Zulu (ZT, Zulu Time) stosowanym w wojskowości, na morzu i w lotnictwie. Z kolei czas Yankee (YT, Yankee Time) jest wcześniejszy od czasu uniwersalnego o 12 godzin. Północ czasu Zulu to południe czasu Yankee poprzedniego dnia.

Agencja ESA od listopada 2021 roku stosuje własny czas ESOC, czyli czas misji kosmicznych, którego upływ jest samodzielnie kontrolowany, z pomocą dwóch aktywnych wodorowych maserów, z dokładnością 5 ns w odniesieniu do czasu UTC (fot: ESA/J.Mai)

O pomyłkę we właściwym czasie wydarzeń nietrudno, choć nie powinno to mieć miejsca

Skoro mamy tyle skrótów dla stref czasowych, to może zdarzyć się, że pośpiechu źle przeliczony zostanie podany np. w informacji prasowej czas. Taka informacja może bazować na czasie standardowym dla innego regionu, np. informacje podawane przez NASA często uwzględniają czas EDT lub ET. To odpowiednio Eastern Daylight Time lub Eastern Time zależnie od pory roku.

Ciekawostka. Czas na niektórych wyspach na Pacyfiku bywa o 13 godzin późniejszy od czasu uniwersalnego. To nie to samo co czas UTC wcześniejszy o 11 godzin. Oznacza to, że są miejsca na Ziemi, w których może być jeszcze piątek przed północą, ale też takie, gdzie jest już niedziela po północy

Po polsku czas wschodni letni lub czas wschodni. Różni się on o 4 godziny wstecz od czasu uniwersalnego. W porównaniu z Polską czas podany w EDT jest o 6 godzin wcześniejszy od czasu obowiązującego u nas. By nie było tak łatwo, lepiej nie pomylić go z czasem europejskim wschodnim (EEST lub EET), który jest taki sam jak czas obowiązujący u nas (CEST lub CET). Jest także coś takiego jak czas wschodni EST, który jest o godzinę wcześniejszy od czasu EDT.

I dlatego różnice dotyczą godzin, ale nie minut. Bo te, jakby nie przeliczać czasu, pozostaną te same. No chyba, że ktoś przygotowuje publikację dla mieszkańców stref czasowych, w których czas różni się od czasu UTC nie o wielokrotność godziny, ale 30 lub 15 minut. A są takie na świecie.

I tak źle i tak niedobrze. Ale jakoś określać ten czas trzeba

Sami widzicie jakie zamieszanie wprowadzają te strefy czasowe. Z jednej strony to dobrze, bo człowiekowi trudno byłoby się przystosować do jednego czasu, na przykład uniwersalnego. Z drugiej trzeba pamiętać o jego przeliczaniu, a czasem także weryfikacji, jaki czas autor danego przekazu miał na myśli.

Bo ten się nie myli, kto nic nie robi. Oczywiście najlepiej, by takich wpadek było jak najmniej, czego wam i sobie przy okazji oznajmiania różnych wydarzeń życzę.

Źródło: inf. własna, www.timeanddate.com