Myśl już nad pomysłem. Superman i Batman mogą zarobić dla ciebie górę pieniędzy

Gdybyś zaczął dziś sprzedawać w sieci koszulki z postaciami z "Krainy lodu" lub "Harry’ego Pottera", prawdopodobnie szybciej od pierwszych klientów zobaczyłbyś wielostronicowy pozew. Wielkie korporacje jak oka w głowie pilnują posiadanych przez siebie praw autorskich. 

Prawa autorskie nie są jednak wieczne. Przykładowo amerykańskie dzieła kultury przechodzą do domeny publicznej - w zależności od okoliczności - 70 lat po śmierci autora lub 95 lat po pierwszej publikacji. 

Obejrzyj w

1 stycznia 2024 roku do domeny publicznej trafiła, ku niezadowoleniu Disneya, Myszka Miki. Efekt? Już dzień później do sieci trafił zwiastun niskobudżetowego filmu “Mickey’s Mouse Trap”. 

Obejrzyj w

Rok wcześniej podobny los spotkał Kubusia Puchatka. Horror "Puchatek: Krew i miód" zarobił w kinach prawie 8 mln dol., a przy budżecie wynoszącym raptem 100 tys. dol. Film, choć zmiażdżony przez krytyków, okazał się sporym sukcesem finansowym, w efekcie czego doczekał się kontynuacji, a w przygotowaniu jest już część trzecia. 

Co tam Myszka Miki i Kubuś Puchatek. Superman i Batman w domenie publicznej to dopiero coś

Choć wspomniane wydarzenia Disneyowi bardzo nie na rękę, nie jest tak, że ten w ostatnich latach Myszkę Miki czy Kubusia Puchatka jakoś wybitnie eksploatował. Na horyzoncie widać potencjalnie bardziej bolesne przejścia do domeny publicznej. 

W 2034 roku wygasają prawa autorskie do Supermana. W 2035 do Batmana, a w 2036 do Jokera. W tym przypadku mowa o ikonach popkultury, które wciąż są dla koncernu Warner Bros. Discovery mocno eksploatowanymi żyłami złota. 

Lada moment do kin trafi przecież "Superman", który ma zapoczątkować nowe filmowe uniwersum DC. Na 2026 rok planowana jest premiera drugiej części "Batmana" Matta Reevesa, a równolegle trwają prace nad zupełnie nową inkarnacją postaci w filmie "The Brave and the Bold". 

Jednocześnie już kilka lat później postaci tych w ograniczonym zakresie będzie mógł użyć każdy we własnych filmach, komiksach, książkach, grach, zabawkach czy koszulkach. To potencjał nie tylko na niskobudżetowy horror z Batmanem w szale zabijania, ale i ewentualne międzyuniwersalne crossovery. Nietrudno mi np. wyobrazić sobie superprodukcję, w której Deadpool spuszcza manto Supermanowi. 

Uważaj tylko, by twój Superman nie latał

Prawa autorskie są z reguły bardzo złożone, przez co mogą wygasać fragmentarycznie. Przejście do domeny publicznej zaczyna się bowiem od pierwotnej wizji postaci, która na przestrzeni lat mogła przejść wiele zmian. 

Superman znany jest dziś jako istota o nadludzkiej sile, która lata i boi się kryptonitu, ale nie było tak zawsze. W pierwszym komiksie był on przedstawiony jako superbohater potrafiący “przeskakiwać wysokie budynki”. 

Okładki pierwszych komiksów z Supermanem i Batmanem

Clark Kent nauczył się latać dopiero w serialu animowanym, który ukazał się w 1941 roku, czyli trzy lata po pierwszym komiksie z Supermanem. Twórcy mieli problem ze zanimowaniem skaczącej postaci, dlatego wymyślili zdolność, która była bardziej wdzięczna do przeniesienia na ekran. 

Podobnie wygląda sprawa z kryptonitem, który zadebiutował dopiero w roku 1943 w słuchowisku radiowym "The Adventures of Superman". Za tą decyzją również stały względy praktyczne - fabularne osłabienie bohatera pozwalało wcielającemu się w niego aktorowi głosowemu na robienie sobie dłuższych przerw, gdyż jęki konającego herosa mogły być podkładane przez inne osoby. 

Tego typu wątki, podobnie jak liczne powiązane z uniwersum znaki towarowe, będą znajdować się pod prawnym parasolem nawet po przejściu Supermana i Batmana do domeny publicznej.  Musisz być zatem ostrożny, bo jeśli za 10 lat zaczniesz sprzedawać koszulki z wygenerowanym przez AI wizerunkiem latającego Supermana albo Batmana walczącego z Pingwinem, to wciąż możesz spodziewać się pozwu.