Karty graficzne - najciekawsze wydarzenia 2015 roku

Karty graficzne AMD Radeon

Nagroda za innowacyjność w tym roku z pewnością należy się firmie AMD. Jako pierwsza firma stosuje w swoich kartach graficznych rewolucyjne pamięci HBM.

Pierwsze w ofercie pojawiają sie jednak karty Radeon R9 390 i 390X ze znanymi pamięciami GDDR5. Układy Grenada to praktycznie rzecz biorąc ulepszone Hawaii (Radeony R9 290 i 290X) - są fabrycznie podkręcone, w kartach wykorzystuje się większą ilość szybszej pamięci i ulepsza sekcję zasilania. Na tę chwilę Radeon R9 390X stanowi ciekawą alternatywę dla GeForce GTX 980 - jest nieco tańszy, niewiele wolniejszy, ale i mniej energooszczędny. 

Wydaje się to być już jednak szczyt możliwości tej mikroarchitektury. Wiele kart serii 3xx okazuje się być rebrandowanymi modelami 2xx - tę politykę uskutecznia zarówno AMD jak i NVIDIA i podobne praktyki przestają kogokolwiek dziwić.

W końcu przychodzi czas na wielką premierę - najbardziej wydajne karty Radeon z całkowicie nowymi rdzeniami Fiji oraz pamięciami HBM. Najwydajniejszy model FuryX charakteryzuje się kompaktowym chłodzeniem wodnym. Nieco wolniejszy model Fury (bez X) chłodzony jest już standardowo. Po modelach Fury przychodzi czas na Nano - miniaturową kartę graficzną (długość płytki drukowanej to 15 cm) o mocy porównywalnej z GTX 980. 

Nowa technologia oznacza jednak nowe kłopoty - pierwsza generacja kart z pamięciami HBM pozwala na wykorzystanie maksymalnie 4 GB pamięci graficznej. Najwiekszym problemem jest jednak to, że nowa pamięć jest kosztowna w produkcji, co ma odbicie w cenach kart Fury i Nano - są one wycenione zbyt wysoko by zadać NVIDII bardziej dotkliwy cios i wywołać masową migrację graczy na nowe Radeony.

Na koniec roku AMD łata "dziurę" w swojej ofercie, prezentując Radeona R9 380X - dobrze wycenioną i opłacalną kartę. Jej wydajnośc plasuje się oczywiście pomiędzy 380 i 390, ale co ważniejsze - pomiędzy GeForce 960 i 970, gdzie NVIDIA nie posiada żadnego modelu. Jeszcze?

Karty graficzne NVIDIA GeForce

Na początku roku pojawia się "drobny" zgrzyt. Wychodzi na jaw, że NVIDIA zataiła pewne szczegóły konstrukcyjne dotyczące bardzo popularnych kart GeForce GTX 970 z 4GB. Okazało się bowiem, że karty te nie posiadają pełnych 4 GB szybkiej pamięci, a jedynie 3,5 GB (pozostałe 0,5 GB to pamięć buforowa). Dodatkowo GeForce GTX 970 posiada realnie 56 jednostek ROP zamiast 64 i mniejszą ilość pamięci podręcznej L2.

Wielu użytkowników bulwersuje się, że jest to niezgodność towaru ze specyfikacją - NVIDIA tłumaczy się złą komunikacją z działem marketingu i przeprasza, użytkownicy się odgrażają, ale nie zanotowano lawinowej liczby zwrotów tych modeli. Cóż - nie ma co ukrywać, że pomimo tego wszystkiego, GTX 970 to niezwykle udana karta.

Tymczasem "Zieloni" prezentują potwora - GeForce GTX Titan X. Wydajnościowego potwora wyposażonego w jeden mocarny procesor graficzny i 12 GB RAM. Opcja dla wyjątkowych - i majętnych - entuzjastów. Na ten moment cena karty nie schodzi poniżej 4500 tysiąca, a jest raczej bliższa 5000. 

Idąc za ciosem NVIDIA prezentuje GTX 980 Ti. To niesamowicie wydajna karta, bardzo droga (około 3000 zł) - ale znacznie tańsza od Titan X. Tym samym najwydajniejsze karty dla graczy osiągają pułap cenowy, który wywołuje palpitację serca. 

Z propozycji bardziej przyjaznych dla porftela w tym roku "Zieloni" zaprentowali również dwie karty ze średniego segmentu - GeForce GTX 950 i GTX 960. Rozwija się również system sprzętowej fizyki w grach, czyli PhysX. Zamiast kilku specjalizowanych technik pojawia się FleX -  jeden zunifikowany system cząsteczkowy wykorzystywany do każdego rodzaju materiału, co upraszcza implementację oraz otwiera nowe możliwości jeśli chodzi o interakcje pomiędzy nimi.

Żadne kłopoty nie spędzają "Zielonym" snu z oczu - statystyki pokazują, że gracze wciąż chętniej sięgają po karty NVIDIA GeForce.

Zintregrowane układy graficzne Intela i AMD w procesorach desktop

Firma AMD w tym roku nie poszalała z nowymi "integrami" - nowa generacja APU Godavari okazała sie jedynie odświeżeniem Kaveri. Układy graficzne w APU zyskują jedynie kilka megaherców więcej. W połączeniu z szybką pamięcią DDR3, integrom AMD udaje się jednak zachować supremację w tym segmencie.

Zupełnie inaczej wyglądała sytuacja u Intela - wraz z premierą procesorów Core 5-tej generacji (Broadwell), w segmencie desktop pojawia się bardzo wydajna zintegrowana grafika Iris Pro 6200. Dodatkowo procesory te wyposażone są w pamięć eDRAM (cache L4). Szósta generacja (Skylake) to niestety odejście od tej polityki - Intel w biurkowych procesorach rezygnuje zarówno z szybkiego układu graficznego, jak i eDRAM (powodem rezygnacji wydają się być wysokie koszty produkcji). Zintegrowana grafika Intel HD 530 w procesorach Skylake jest zaledwie trochę szybsza od Intel HD 4600 w procesorach Haswell (4-ta generacja).

DirectX 12 i Windows 10

Wraz z premierą Windows 10 pojawia się również DirectX 12. Na gry wykorzystujące nowe API poczekamy jednak do przyszłego roku. W 2015 pojawia się zaledwie pierwszy test DirectX12 w 3D Mark (Overhead – jest to test API, a nie klasyczny test wydajności) – który wskazuje na wyższość DX12 nad Mantle, nie mówiąc już o DirectX 11. W tym teście Radeony niespodziewanie radzą sobie lepiej od kart GeForce.

DX12 ma również umożliwiać łączenie kart różnych producentów, jak i zintegrownych grafik w zewnętrznymi. Pierwsze testy wskazują na to, że to rzeczywiście działa. Pojawiają się doniesienia, że w przypadku DX12 Radeony mogą radzić sobie lepiej od kart GeForce, ze względu na obsługę asynchronicznych shaderów. Z werdyktem wstrzymajmy się jednak do testów w pierwszych grach wykorzystujących nowe API - wczesna wersja Ashes of Singularity to zbyt mało, by potwierdzić lub zaprzeczyć tym doniesieniom.

Co czeka nas w przyszłym roku?

Pojawiają się pierwsze informacje dotyczące następcy NVIDIA Maxwell - nadchodzącej architektury Pascal. Prawdopodobnie będą to układy wykonane w 16-nanometrowym procesie technologicznym oraz wyposażone w drugą generację pamięci HBM. Pojawiają się też plotki o wykorzystaniu pamięci GDDR5X w tańszych modelach. W przypadku AMD nowa generacja ma jakoby przeskoczyć na 14-nm.

Obie firmy przygotowują się do wprowadzenia na rynek najbardziej wydajnych kart z dwoma rdzeniami graficznymi - w przypadku NVIDII będzie to oczywiście następca Titan Z, a u AMD karta z dwoma rdzeniami Fiji. Produkt AMD prawdopodobnie zostanie oficjalnie zaprezentowany jeszcze w 2015, ale na testy poczekamy do przyszłego roku.

W 2015 roku coraz częściej na łamach prasy pojawiał się temat rzeczywistości wirtualnej (VR) - w 2016 ta technologia może w końcu zaliczyć prawdziwy rozkwit.

• Zobacz Podsumowanie 2015 roku w innych tematykach
• Zapraszamy do Głosowania na Produkt Roku 2015