Windows 10 - optymalizacja, czyszczenie, prywatność. 10 programów wartych uwagi

1. Instalacja, naprawa systemu Windows. Tworzenie pendrive startowego
2. Prywatność i bezpieczeństwo WIndows 10. Wyłączanie śledzenia
3. Optymalizacja i przyspieszanie Windows
4. Jak odinstalować aplikacje z Widnows 10
5. Rozwiązania na drobne problemy w Windows
6. Czyszczenie i optymalizacja systemu Windows
7. Lepsza wydajność Windows w grach
8. Programy i usługi podczas startu Windows
9. Szybka instalacja programów w WIndows
10. Jak usunąć Cortanę z Windows 10

Od ponad roku testujemy i opisujemy w naszym dziale Windows 10 różne użyteczne aplikacje dla tego systemu. Postanowiliśmy zebrać w jednym miejscu najciekawsze i najbardziej przydatne - w naszej opinii.
Na wstępie nazwy wszystkich programów oraz linki do ich pobrania, a w dalszej części opis każdego z nich - dla tych, którzy jeszcze nie znali tych aplikacji.

• MediaCreationTool - pobierz
• ShutUp10 - pobierz
• Ultimate Windows Tweaker - pobierz
• 10AppsManager - pobierz
• FixWin 10 - pobierz
• CCleaner - pobierz
• Game Booster - pobierz
• Autoruns - pobierz
• Ninite - skonfiguruj i pobierz
• Uninstall_Cortana - pobierz

* Wszystkie podane przez nas linki do programów, kierują bezpośrednio do oficjalnych stron i serwerów, z najświeższymi wersjami programów. Pobieranie powinno być bezpieczne i zagwarantować brak wirusów lub innych zagrożeń.

Instalacja i naprawa systemu Windows. Tworzenie pendrive startowego

MediaCreationTool. To oficjalna, prosta i łatwa w obsłudze aplikacja Microsoft, którą możemy stworzyć pendrive startowy, naprawczy i zawierający pełną wersje instalacyjną systemu Windows 10. Wspominaliśmy już nie raz, przy okazji różnych problemów pojawiających się w systemie po aktualizacjach, że warto stworzyć sobie taki dysk startowy i trzymać go na czarną godzinę. Przekonali się o tym najlepiej szczególnie użytkownicy dysków SSD, którzy choć raz doświadczyli od Windows komunikatu "inaccessible boot device".

Niezależnie od tego czy system sam się popsuje, czy sami coś w nim przekombinujemy, dysk naprawczy umożliwi podjęcie próby zdiagnozowania i naprawy, przywrócenie systemu do wybranego punktu przywracania (jeśli był włączony), przywrócenie poprzedniej kompilacji (jeśli problemy wystąpiły po aktualizacji), lub po prostu zainstalowanie systemu na czysto, z zachowaniem wszystkich naszych danych na dysku. 
Dla wszystkich początkujących i niezaawansowanych użytkowników systemu, cały proces tworzenia takiego dysku pokazaliśmy na tym krótkim wideo.

Prywatność i bezpieczeństwo Windows 10. Wyłączanie śledzenia.

ShutUp10. Jeden z najlepszych i najprostszych programów do wyłączenia w Windows 10 wielu różnych funkcji, między innymi tych, które przez społeczność internetową określane są jako "śledzenie użytkownika". Ich celem jest głównie zbieranie informacji o użytkowniku, analiza jego zachowania, itp.
Warto jednak dodać, że nie chodzi w tym wszystkich wyłącznie o fobie na punkcie bezpieczeństwa, ale fakt, że wszystkie te usługi niekiedy strasznie zamulają system. Zablokowanie ich może korzystnie wpłynąć na wydajność systemu, szczególnie na komputerach o mniejszej mocy, np: PC on Stick, All in One, małych laptopach klasy Cloudbook.

Używając ShutUp10 można jednym kliknięciem wyłączyć między innymi telemetrie, wysyłanie próbek do serwerów Microsoft, wyłączyć reklamy, udostępnianie naszych danych aplikacjom (z kontaktów, z kalendarza, z poczty, z historii przeglądania, z mikrofonu, z kamery), wyłączyć asystenta Cortana i zablokować gromadzenie przez to danych, wyłączyć automatyczne pobieranie aplikacji ze sklepu Windows Store lub całkowicie wyłączyć OneDrive. Przydatną opcją jest też export i import ustawień.
To co najważniejsze dla niezaawansowanego użytkownika, wszystkie zmiany są odwracalne. Jeśli jakaś funkcja systemu, którą lubisz lub jest Tobie potrzebna przestanie działać, po prostu wybierasz z menu "Action" opcje "Undo All Changes" i po problemie.

* Dla zaawansowanych
Mamy też propozycję dla użytkowników posiadających odrobinę większe umiejętności, nieco bardziej zaawansowane narzędzie do ochrony prywatności w Windows 10. Blackbird V6. Ale od razu przestrzegam wszystkich przed klikaniem w plik .exe i uruchamianiem go z eksploratora. To narzędzie należy uruchamiać wyłącznie komendami z CMD, a lista wszystkich poleceń i przełączników znajduje się w dołączonym pliku README.txt. Blackbird V6 w trybie automatycznym naprawdę ostro obchodzi się z systemem, wyłącza kilka kluczowych usług (odnajdywanie SSDP, Host urządzenia UPnP), a efektem niepożądanym może być np: zablokowanie diagnostyki sieci i brak dostępu do urządzeń sieciowych (np: serwera NAS). Dla zainteresowanych szczegóły opisane są w README.txt.

Optymalizacja i przyspieszanie Windows. Prywatność, personalizacja.

Ultimate Windows Tweaker 4. UWT oferuje około 200 przełączników, podzielonych na siedem głównych sekcji, które mogą poprawić wydajność, prywatność, lub ułatwić personalizowanie systemu do naszych potrzeb. Nazwy poszczególnych sekcji z grubsza dają pojęcie do czego służy UWT, są to:

• Dostosowywanie: Power menu i User menu, taskbar, File Explorer, Universal UI
• Konta użytkowników
• Wydajność
• Bezpieczeństwo i prywatność
• Internet Explorer
• Context menu: Universal Apps, Desktop menu
• Dodatkowe, a w nich między innymi przydatna funkcja exportu i importu ustawień

Trzeba mieć jednak na uwadze, że w aplikacjach takich jak UWT, z tak dużą ilością różnych przełączników, nie chodzi o to aby wszystko poznać i przełączyć. Czasami ważne są dla nas trzy lub cztery opcje, a dzięki takim programom mamy do nich szybki dostęp z jednego miejsca.

Odinstalowanie aplikacji z Windows 10

10AppsManager. Microsoft integruje z dziesiątką coraz więcej aplikacji swojej produkcji. Niektóre są fajne i mogą być przydatne, inne wręcz toporne i bezużyteczne. Niektóre z nich da się odinstalować, innych Microsoft nie pozwala usuwać z systemu (z sobie tylko znanych powodów). Łącznie są to już 34 aplikacje i usługi, które zajmują miejsce na dysku, bardzo często działają w tle, zbierają dane o użytkowniku, pobierają dane z internetu, a jeśli ich nie używasz, to jednym słowem niepotrzebnie zaśmiecają system.
10AppsManager to prosty i szybki sposób na usunięcie z systemu wybranych lub wszystkich aplikacji, a szczególnie tych bez opcji "odinstaluj".

Rozwiązania na drobne problemy w Windows

FixWin 10. W trakcie korzystania z systemu mogą zdarzyć się drobne usterki. Czasami po zainstalowaniu jakiejś aplikacji albo gry, nowych sterowników do urządzenia, albo niekiedy sami coś przestawimy lub usuniemy. Twórcy tej aplikacji zebrali 49 najczęstszych problemów i przygotowali dla nich automatyczne skrypty naprawiające. Wystarczy odnaleźć problem na liście i kliknąć przycisk FIX. Dodatkowo w sekcji "Troubleshooters" umieścili przyciski uruchamiające narzędzia diagnostyczne wbudowane w Windows 10.
Programik przydatny nie tylko dla początkujących użytkowników Windows.
Z pośród wszystkich problemów warto tu wymienić np: brak połączenia z internetem (problem z protokołem TCP/IP), albo cykliczne trudności z połączeniem z internetem (naprawa Winsock).

Czyszczenie i optymalizacja systemu Windows

CCleaner. Tego typu programy powinny zainteresować głównie posiadaczy komputerów z dyskami o bardzo małej pojemności np: 32GB lub 64GB, czyli np: PC on Stick, laptopy typu Cloudbook, czy niektóre All in One. W takich PC wolne miejsce jest na wagę złota, a czyszczenie dysku ze zbędnych plików może bardzo znacząco podnieść wydajność systemu, oddając wolne miejsce na plik wymiany.
CCleaner to aplikacja dobra na początek i z pewnością nie jedyna, ani też nie najlepsza. Jej dużym atutem dla początkującego "czyściciela" może być interfejs w języku polskim.

* Podczas instalacji CCleaner warto zwrócić uwagę, że twórcy próbują nam automatycznie zainstalować przeglądarkę Chrome (jeśli jeszcze jej nie mamy). Proponuje odznaczyć tę opcję, bo przecież chodzi nam o czyszczenie systemu, a nie zawalanie go kolejnymi pamięcio-żernymi programami ;)

Lepsza wydajność Windows w grach

Wise Game Booster. Nie jest to program, który w magiczny sposób doda fpsów w grze. Jednak w niektórych okolicznościach może sprawić, że inne usługi i aplikacje działające w tle, nie będą wpływać na płynność rozgrywki. W chwili uruchamiania gry, WGB automatycznie wyłączy wszystkie procesy i aplikacje niepotrzebne nam w trakcie giercowania. A w Windows 10 jest ich całkiem sporo, choćby słynny Windows Update, który robi co chce i kiedy chce. 
Wise Game Booster przyda się przede wszystkim użytkownikom, którzy nie planują nic na stałe blokować czy usuwać z Windows 10.
To nie jedyny program tego typu, ale wybraliśmy go głównie ze względu na prostotę i niewielki rozmiar - tylko 1.8MB. Dla porównania RazerGameBooster wymaga rejestrowania, połączenia, zbiera i wysyła wszystkie dane n/t naszego komputera.

Programy i usługi podczas startu Windows

Autoruns. Zaawansowane narzędzie umożliwiające przejrzenie listy programów i usług uruchamianych podczas startu systemu, oraz wyłączenie ich. Domyślny Menedżer zadań w zakładce "Uruchamianie" wyświetla nam tylko główne aplikacje, autoruns pokazuje wszystko i do tego z podziałem na różne usługi.
Program raczej dedykowany do świadomych i posiadających nieco więcej wiedzy użytkowników Windows, którzy raz na jakiś czas próbują ręcznie starannie wyczyścić system ze zbędnych śmieci, lub zidentyfikować dziwne zachowanie systemu (np: po zainstalowaniu i odinstalowaniu jakiejś aplikacji).
Autoruns for Windows pochodzi z Windows Sysinternals, oficjalnego portalu technet.microsoft.com.

Szybsza instalacja programów w Windows

Ninite. W twojej firmie, rodzinie lub gronie znajomych jesteś specem od instalowania systemu i rozwiązywania problemów? ;) Jeśli rodzina jest liczna, a prośby o interwencję częste, zapewne nie bawisz się w grzebanie i półśrodki, tylko stawiasz system na czysto.
Z Ninite jest to o wiele przyjemniejsze i szybsze. Na stronie ninite.com znajduje się lista najpopularniejszych aplikacji, z której możesz skomponować własny instalator, automatycznie pobierający i instalujący wszystkie wskazane programy. Nawet jeśli lista Twoich ulubionych aplikacji zawiera tylko 10 pozycji, oszczędzasz prawie godzinę na samym patrzeniu w ekran i klikaniu w przyciski.

Jak usunąć Cortanę z Windows 10

Uninstall_Cortana. Ten tweaker dedykujemy wyłącznie użytkownikom, którzy są w 100% pewni, że nie chcą Cortany w systemie. Jeśli nie widzisz powodu usuwania Cortany, nie przeszkadza Ci ta funkcja, lepiej pomiń ten program.
W temacie usuwania Cortany z systemu toczy się nieustający pojedynek, pomiędzy Microsoft a społecznością internetową. MS w kolejnych aktualizacjach systemu stara się uniemożliwić dezaktywację lub usunięcie tego ficzeru Windows 10, natomiast społeczność regularnie wypuszcza coraz to nowsze narzędzia. Z tego powodu trudno przewidzieć, jak długo będzie skuteczne to, które tu polecamy, lub jakie negatywne skutki może mieć na działanie systemu. Bądź ostrożny przy jego stosowaniu i zanim uruchomisz, sprawdź na stronie projektu czy nie ma nowych wersji lub opinii o jego działaniu.

Na koniec zapraszamy do naszej strefy Windows 10 i sekcji Porady Windows.