Drodzy koledzy, skąd taka ściema z tą ścianą?

Nie ulega wątpliwości, że Samsung The Wall to wyświetlacz nietuzinkowy, który z łatwością wybija się z tłumu innych, pokazanych na targach CES ‒ choćby ze względu na swoje rozmiary (146 cali). Informacje o nim opublikowały większe i mniejsze serwisy, zarówno krajowe jak i zagraniczne. Producent może być bardzo zadowolony: info poszło w świat.

kliknij aby powiększyć

Niestety, napisano o nim tyle bzdur, że czuję się obowiązku sprostowania niektórych informacji.

Jaka rozdzielczość?

W oficjalnych materiałach Samsung nie podaje wprost rozdzielczości ekranu the Wall. Z kolei w publikacjach internetowych można spotkać rozbieżne dane.

John Archer z Forbesa pisze:

What we’ve got here, after all, is a 146-inch screen only being driven by the same ‘4K’ number of pixels now found in TVs as small as 40 inches.

Podobną informację podaje Scott Wilkinson z serwisu avsforum.com:

Samsung The Wall MicroLED 4K Display at CES 2018

Nieco bardziej enigmatyczny jest David Katzmaier CNET-u, który napisał:

Samsung has yet to confirm a resolution for the 146-inch TV. I'll be very surprised if it isn't 4K

Znany serwis Engadget nie ma jednak wątpliwości podając, że:

Our first look at Samsung's massive 146-inch 4K MicroLED TV

Gdy zapytałem przedstawiciela Samsunga o rozdzielczość the Wall, w odpowiedzi usłyszałem: 4K.

Pomimo tego jeden z redaktorów serwisu imagazine.pl, w swoim artykule z 8 stycznia napisał:

The Wall – tak nazywa się największy telewizor Samsunga. Ma 146 cali, rozdzielczość 8K i korzysta z technologii MicroLED.

Z kolei niemiecki Computerbild pisze:

Der sensationelle Fernseher ist über 3 Meter breit und liefert dank Micro-LED-Technik und 8K-Auflösung ein sensationelles Bild

Czyli mamy tu kolejny głos za 8K. Kto ma rację? Jak jest naprawdę?

Spróbujmy to wyliczyć. The Wall jest wyświetlaczem o przekątnej 146 cali, czyli, po przeliczeniu, 370,84 cm. Ma proporcje 16:9, a więc można wyliczyć, że jego najdłuższa, pozioma krawędź liczy około 321 cm, co potwierdza Computerbild pisząc o "szerokości ponad 3 metrów" (über 3 Meter breit ).

No dobrze, ale jak ma się szerokość ekranu do rozdzielczości? Aby odpowiedzieć na to pytanie musimy wziąć pod uwagę kluczową informację, podaną przez oficjalny, drukowany dziennik targów o nazwie CES Daily. W publikacji tej, na stronie 168, możemy przeczytać, że:

... diody są ułożone w odrębnych modułach, z których każdy ma rozmiar 9,3 cala (23,6 cm); każdy moduł ma rozdzielczość 480 na 270 pikseli.

Jeżeli przyjmiemy, że pisząc "rozmiar" CES Daily ma na myśli przekątną modułu, to jego szerokość, po prostych obliczeniach trygonometrycznych, wyniosłaby około 20 cm. Skoro każdy moduł ma 20 cm szerokości, a całkowita szerokość ekranu to 321 cm, można wyliczyć, że odpowiada to 16 modułom (zdaję sobie sprawę z tego, że 16*20 to 320, a nie 321, ale błąd wynika z tego, że nie wiemy, czy podana przez Samsunga przekątna 146 cali, dotyczy całego wyświetlacza czy tylko jego widocznej części, tj. ekranu).

Jeżeli przyjmiemy, że w jednym rzędzie mamy 16 modułów mikro LED, a każdy z nich ma rozdzielczość 480 pikseli, otrzymamy 16*480 czyli 7680 pikseli, czyli rozdzielczość 8K.

Powyższe wyliczenie jest prawdziwe przy założeniu, że podane przez CES Daily 9,3 cala (23,6 cm) to przekątna modułu, a nie jego szerokość. Jeśli przyjmiemy to drugie, to wyświetlacz będzie miał niższą rozdzielczość, pomiędzy 4K, a 8K.

Jak jest naprawdę? Trudno powiedzieć. Osobiście skłaniam się jednak ku 8K.

kliknij aby powiększyć

Niezależnie od wyniku obliczeń, kluczową cechą ekranu the Wall wydaje się być nie jego rozdzielczość, lecz ...

Modułowość

Nie da się ukryć, że przedstawiciele Samsunga byli bardzo dumni z tego, że the Wall jest:

The world’s first modular TV for consumers

... czyli pierwszym na świecie komercyjnym telewizorem o budowie modułowej.

I właśnie ta modułowość została podchwycona i wyeksponowana przez wiele serwisów, które uznały ją za cechę absolutnie przełomową.

Redaktor Gajewski z serwisu Spidersweb w swoim artykule napisał:

Samsung deklaruje, że jest w stanie produkować matryce microLED o dowolnym rozmiarze, a te zapewnić mają, tu cytat, niesamowitą jasność, pokrycie kolorów i poziomy czerni. Co więcej, telewizory Samsunga z microLED mają być modułowe. Co to oznacza? Producent deklaruje, że będą one mogły być powiększane z czasem przez użytkownika. Wystarczy dokupić dodatkowe panele i podłączyć je do tych posiadanych.

Z kolei redaktor naczelny tego samego serwisu, Przemysław Pająk, w artykule „The Wall od Samsunga to potężny powiew świeżości na skostniałym rynku telewizorów”  w swoim entuzjazmie dla the Wall nie zawahał się pójść jeszcze dalej:

Modułowość oznacza, że telewizory Samsunga z technologią microLED będzie można… dowolnie konfigurować. Kupiłeś sobie 40-calowy telewizor, ale po roku uważasz, że dobrze by było mieć jednak większy 72-calowy ekran? Nie ma problemu, możesz sobie dokupić moduł microLED i dosztukować go do istniejącego ekranu w twoim domu.

Prawdę mówiąc, jestem bardzo ciekaw, w którym miejscu redaktor Pająk zamierza przyczepić ten „moduł”? Na górze ekranu, a la „wisienka na torcie”? Czy może raczej na dole, pod ekranem? A może jednak z boku po prawej stronie? Niezależnie od wyboru, tak doczepiony moduł wyglądałby po prostu śmiesznie.

kliknij aby powiększyć

Przyjmijmy jednakże, że redaktor Pająk się pomylił i chodziło mu nie o „jeden moduł”, lecz o „moduły”, bo przecież trudno sobie wyobrazić rozbudowę 40 calowego ekranu do 72 calowego za pomocą jednego modułu - potrzeba ich znacznie więcej.

Tylko jak redaktor Pająk zamierza doczepić nowe moduły do starych? Za pomocą butaprenu czy kropelki? A co zrobi z płytą montażową? Stare moduły nie wiszą przecież w próżni, lecz spoczywają na tylnej płycie, która je stabilizuje. Rozumiem, że ww. redaktor zakupi od Samsunga nową płytę montażową w rozmiarze 72 cali, następnie zerwie i wyrzuci starą, a na końcu osadzi stare i nowe moduły na nowej, większej płycie. To wszystko oczywiście własnymi siłami, całkowicie w warunkach domowych, z wykorzystaniem dołączonego do nowych modułów podręcznika „zrób to sam”. W dodatku bez polegania na precyzyjnych, dostępnych w fabryce urządzeniach łączących moduły z mikrometrową dokładnością.

Oczywiście taką samą operację redaktor Pająk przeprowadzi z filtrem ekranowym. Przecież ten stary umieszczony na przodzie ekranu będzie zbyt mały aby pokryć większy ekran, tak więc trzeba będzie go zerwać, pojechać do Samsunga po nowy, a następnie ładnie to wszystko przykleić do nowego 72-calowego ekranu.

kliknij aby powiększyć

Wkrótce potem nadejdzie kluczowy etap, bowiem gdy wszystkie ww. czynności się udadzą (w co wątpię), nadejdzie moment włączenia nowego ekranu. I w tej właśnie chwili nasz majsterkowicz uświadomi sobie, że w instrukcji od Samsunga znajduje się napisany drobnym drukiem passus mówiący o tym, że telewizor powiększony o nowe moduły wymaga nowego zasilacza ‒ wiadomo, więcej modułów, większy pobór prądu. Niezrażony koniecznością poniesienia nowego wydatku nasz majsterkowicz szybko zamówi nowy moduł zasilający, który wreszcie pozwoli włączyć nowy ekran.

Niestety, po podłączeniu okaże się, że nowe moduły świecą nieco inaczej niż stare, co będzie widać zwłaszcza na dużych jednolitych powierzchniach, zarówno szarych, jak i kolorowych. Nasz majsterkowicz, pełen zdenerwowania i złości (głównie na siebie, że tego nie przewidział) w trakcie rozmowy telefonicznej z serwisem Samsunga zostanie uświadomiony, że różnica w odwzorowaniu barw pomiędzy obiema częściami ekranu: starą i nową wynika z zużycia starszych modułów, w których po kilku latach eksploatacji kolory zmieniły nieco swój odcień. Gdyby nasz majsterkowicz interesował się trochę bardziej „skostniałym rynkiem telewizorów”, wiedziałby, że po pewnym czasie w diodach RGB (a mikro diody LED takimi właśnie są) zachodzi zjawisko „color drift” (zmiany koloru), z powodu którego np. doświadczona firma Sony, jeden z pionierów stosowania tego rozwiązania w module podświetlenia telewizorach LED, całkowicie je porzuciła.

Niezrażony niepowodzeniem, nasz majsterkowicz zapłaci zapewne krocie za kalibrację balansu bieli i barw poszczególnych modułów, tak aby stare i nowe świeciły tak samo. Niestety, nie zdaje sobie sprawy z tego, że za pewien czas będzie musiał procedurę powtórzyć, bowiem stare i nowe moduły będą mieć inną dynamikę starzenia i wypalania się. Ale czegóż się w końcu nie robi, aby mieć wymarzone 72 cale na mikroledach.

kliknij aby powiększyć

A czy wspomniałem o konieczności wymiany procesora na bardziej wydajny, zdolny obsłużyć nową rozdzielczość, nowych kościach pamięci, czy o aktualizacji oprogramowania? Nieważne, przecież to wszystko pestka w porównaniu do problemów związanych z "doklejaniem" modułów w domowych pieleszach.

Jest jeszcze jeden problem: co z gwarancją na taki, poszerzony własnym sumptem, ekran? Kto będzie odpowiadał w przypadku jego awarii: producent modułów, czy majsterkowicz? Jak widać, pytania można by mnożyć w nieskończoność.

Mam nadzieję, że wykazałem w wystarczający sposób, że powiększanie ekranu w domu jest w praktyce mało prawdopodobne, żeby nie powiedzieć niemożliwe lub nierealne, a to ze względu na następujące, główne przeszkody:

• konieczność wymiany płyty montażowej,
• wymóg wymiany filtra ekranowego (antyodblaskowego),
• konieczność precyzyjnego rozlokowania nowych i starych modułów na nowej płycie montażowej, co jest niemożliwe do wykonania w warunkach domowych,
• wymóg wymiany zasilacza, procesora i pamięci,
• konieczność kalibracji kolorystycznej starych i nowych modułów,
• problemy natury prawnej (gwarancja).

Czy znając zakres i koszt prac, jakie trzeba wykonać, warto w ogóle decydować się na tą całą skomplikowaną operację? Przecież ryzyko niepowodzenia jest w warunkach domowych skrajnie wysokie. Ponadto, skąd wiadomo, że to się opłaci? Przecież wartość materiałów i robocizny może przewyższyć koszt zakupu fabrycznie nowego, mikroledowego telewizora o większej przekątnej.

Dobrze to wszystko podsumował pod ww. artykułem czytelnik o pseudonimie „Slawko”:

[...] Samsung to jednak mistrz marketingu. A mogli napisać wprost: nie kupujcie OLED-ów tylko zaczekajcie na nasze microLED-y. A jak Przemek wierzysz, że z telewizora 40 cali zrobisz potem 72 calowy ekran, to jesteś technologicznie naiwny :)

Jak widać, nie każdy podziela bezkrytyczny hurraoptyzmizm redaktora Pająka.

No dobrze, skoro możliwość rozbudowy modułowego ekranu to bzdura, to po co Samsung w ogóle poruszył temat „modułowości”? To proste: żaden z dostępnych do tej pory telewizorów nie miał modułowego ekranu, w związku z czym taka cecha czyni nowy ekran Samsunga wyjątkowym.

Zastanówmy się tylko, dlaczego ekrany mikroledowe mają budowę modułową, a LCD i OLED-y nie? Czy może dlatego, że mikroledy są po prostu nowsze i lepsze? Czy dałoby się zrobić ekran LCD lub OLED w konstrukcji modułowej? Oczywiście, że tak. Pytanie tylko, czemu to miałoby służyć? Przecież budowa modułowa powoduje powstanie „szwów”, które widać z bliskiej odległości. Prawdę mówiąc, modułowość ekranów w technologii mikro LED wynika z zupełnie innego powodu i nie jest nim chęć dania użytkownikowi możliwości późniejszej rozbudowy.

Ekrany mikro LED składa się z małych modułów, ze względu na ograniczenia technologiczne

Inaczej mówiąc, na obecnym etapie technologii produkcji wyświetlaczy mikro LED nie da się seryjnie produkować ekranów o dużych przekątnych ze względu na niski uzysk ‒ odsetek wadliwych diod jest bowiem zbyt duży. Da się za to produkować ekrany o małej przekątnej i niewielkiej rozdzielczości (np. 480 na 270 pikseli), czyli takie, z których składa się the Wall. Łatwiej bowiem w procesie produkcji pogodzić się (w sensie ekonomicznym) z koniecznością odrzucenia małego wadliwego modułu, niż wielkiego ekranu. Dlatego też:

Modułowość ekranów mikro LED wynika z ograniczeń technologicznych, czyli jest w pewnym sensie wadą, nie zaletą.

Z kolei to, że Samsung z wady wyświetlacza potrafił zrobić jego atut, świadczy tylko o niezwykłych umiejętnościach działu marketingu tej firmy. A że paru naiwnych dziennikarzy dało się na to nabrać? No cóż, ce la vie.

Wydaje się, że dużą zasługę na polu "omamiania" dziennikarzy ma jeden z dyrektorów amerykańskiego oddziału Samsunga, a mianowicie ...

Joe „Hipnotyzer” Stinziano

To właśnie jemu przypadł zaszczyt ogłoszenia premiery the Wall podczas konferencji Samsunga na CES 2018. To właśnie on, a nie ktoś inny, wypowiedział znamienne słowa:

And the Samsung micro LED is modular, meaning any size you want, any configuration you can think of.

Możecie to sprawdzić oglądając poniższą konferencję od indeksu 37:19.

„Any size you want” oznacza „dowolny rozmiar”, czyli ekran dowolnej wielkości, ale ... złożony zapewne w fabryce Samsunga, a nie pozlepiany w domu przez użytkownika. Z kolei „any configuration you can think of” może oznaczać dowolną konfigurację, ale z tych zaproponowanych fabrycznie przez Samsunga. Mamy tu zatem do czynienia z podobnym przypadkiem jak w historii samochodów marki Ford. Klienci mogli zamówić „any color so long as it is black”, czyli:

Zamówić auto w dowolnym kolorze, pod warunkiem, że będzie czarny.

Nie wiem zatem jak wytłumaczyć bezkrytyczną wiarę ww. dziennikarzy w zapewnienia Samsunga. Znam i szanuję ich dorobek, ale tym razem wygląda na to, że dali się po prostu omamić, co poskutkowało dezinformacją czytelników. Być może powodem tego było  klasyczne zmęczenie spowodowane jet lagiem, dążenie do przypodobania się producentowi lub pośpiech spowodowany pragnieniem opublikowania informacji jako pierwszy. Trudno powiedzieć. Być może Mr Stinziano (na zdjęciu z prawej) ich po prostu ... zahipnotyzował (swoją drogą to bardzo interesująca, wygadana, a nawet charyzmatyczna postać).

kliknij aby powiększyć

Podsumowanie

I tak doszliśmy do końca naszych rozważań o the Wall. Moim zdaniem powód prezentacji tego ekranu był tylko jeden. Otóż gdzieś w drugiej połowie 2017 roku Samsung zdał sobie sprawę z tego, że tak naprawdę nie będzie w stanie pokazać finalnej gamy telewizorów QLED 2018, bowiem nie będzie ona jeszcze gotowa. I tak też się stało: na targach CES 2018 żaden nowy QLED nie był dostępny dla ogółu zwiedzających (prototypy mogli ogladać tylko wybrani). Dobrze to podsumował w swoim artykule redaktor magazynu Forbes, John Archer:

Jeżeli pochodziłeś trochę po ogólnodostępnej części stoiska Samsunga na targach CES, mogłeś odnieść wrażenie, że dział telewizorów tej firmy postanowił sobie darować rok 2018. (If you just wandered around the public areas of Samsung’s current CES booth, you’d be forgiven for thinking the brand’s TV division had decided to skip 2018.)

W związku z tym Samsung, od 12 lat niekwestionowany lider rynku telewizorów, postanowił pokazać publice „coś ekstra” ‒ prototypowy megaekran the Wall okraszony oczywiście marketingowym sosem przełomowej super technologii, a zwłaszcza "modułowości".

kliknij aby powiększyć

Pokazać go głównie po to, aby odwrócić uwagę zwiedzających od rozpychających się na rynku OLED-ów i skierować ich uwagę na „nową” super technologię mikroledów. Czas pokaże, czy rzeczywiście zobaczymy je w sklepach w tym roku. Szczerze mówiąc wątpię, bo 146-calowy ekran mikro LED musiałby kosztować w granicach 500-600 tysięcy złotych (już stucalowy telewizor LCD, np. Sony 100ZD9, kosztuje ponad 300 tysięcy zł). I w tym właśnie aspekcie z pewnością można by się zgodzić, że 146-calowy the Wall byłby wielkim przełomem - cenowym oczywiście.