Sky-Watcher Virtuoso - jak działa w praktyce?

Montaż Sky-Watcher Virtuoso z teleskopem Maksutow gości w naszej redakcji od pewnego czasu. Niestety warunki atmosferyczne skutecznie uniemożliwiały nam wykonanie pełnego testu, dlatego postanowiliśmy podzielić go na dwie części. W artykule „Sky-Watcher Virtuoso - układ słoneczny na wyciągnięcie ręki” opisaliśmy najważniejsze cechy budowy montażu oraz pozostałych elementów wchodzących w skład zestawu. W poniższym tekście skupimy się na funkcjonalności i praktycznym wykorzystaniu montażu.

Użytkowanie montażu do obserwacji krajobrazowych

Sky-Watcher Virtuoso współpracuje z dowolnym aparatem lub kamerą wyposażoną w gwint o średnicy 1/4". Po zastosowaniu odpowiedniego adaptera możemy wykorzystać nawet smartfona do robienia zdjęć. Podstawowa funkcjonalność Virtuoso sprowadza się do roli statywu. Możemy precyzyjnie ustawić kadr, a duża waga montażu wynosząca niecałe 4 kilogramy zapewni stabilność zestawu. Jednak to dopiero początek. Po podłączeniu zasilania z sieci elektrycznej lub zainstalowaniu 8 baterii AA uchwyt będzie sterowany za pomocą precyzyjnych silniczków krokowych, co daje dodatkowe – dużo bardziej spektakularne możliwości. Korzystając z zasilania bateryjnego, przy obecnej aurze montaż może poruszać się z krótkimi przerwami przez maksymalnie kilka godzin.

Zacznijmy od funkcji automatycznego wykonywania fotografii. Aby z niej skorzystać musimy posiadać lustrzankę np. marki Canon lub Nikon oraz dedykowany wężyk spustowy. Po odpowiednim przygotowaniu zestawu możemy wybrać sześć punktów pomiędzy którymi będzie przemieszczał się aparat i wykonywał fotografię. Domyślny czas oczekiwania po automatycznym wyzwoleniu migawki to 3 sekundy, jednak jeśli będziemy chcieli skorzystać z dłuższego czasu naświetlania, to możemy wydłużyć pauzę do 10 sekund. Użytkownik może również wybrać jedną z pięciu prędkości zmiany położenia aparatu pomiędzy punktami. Zdjęcia będą wykonywane w pętli do momentu wciśnięcia odpowiedniej kombinacji przycisków.

Kolejny tryb to timelapse, który w ogólności działa analogicznie jak poprzedni, jednak zamiast zdjęć nagrywany jest film. Zestaw przemieszcza się płynnie (bez zatrzymywania) z wybraną prędkością pomiędzy wyznaczonymi punktami. Prędkość możemy regulować w zakresie od 1 obrotu/24 godziny do 2,5 stopnia/sekundę. Po nagraniu filmiku z minimalną prędkością obrotu i odtworzeniu go w przyspieszonym tempie uzyskamy ciekawy efekt widoczny na filmiku.

Z kolei wybranie wyższej prędkości pozwala otrzymać płynne prowadzenie, co wykorzystaliśmy podczas przygotowywania materiału wideo do recenzji konsoli PS4.

Sky-Watcher Virtuoso świetnie sprawdzi się do wykonywania zdjęć panoramicznych w orientacji poziomej, pionowej oraz w wielu warstwach. Kalibracja zestawu jest bardzo prosta. Wystarczy wybrać charakterystyczny element, ustawić go w środku kadru, a następnie przesunąć ramię montażu o taki kąt, aby znalazł się on przy krawędzi. Następnie należy zdefiniować granice całego ujęcia wybierając po dwa punkty w obu osiach. Ustalając oba punkty w tym samym położeniu otrzymamy panoramę 360 stopni. W zależności od proporcji jakie ma wybrany przez nas obszar krajobrazu, montaż Sky-Watcher Virtuoso będzie poruszał się w taki sposób, aby kolejne kadry nachodziły na siebie w około 30 procentach. Ułatwi to późniejsze składanie panoramy w programie graficznym. Sąsiadujące fotografie są wykonywane w pełni automatycznie, dzięki czemu nie musimy obawiać się o przypadkowe przesunięcie statywu podczas ręcznego wciskania spustu migawki, co w wielu przypadkach wymuszałoby konieczność rozpoczęcia sesji od nowa.

Panorama wielopoziomowa - 6 zdjęć (2 X 3)

Panorama pozioma - 4 zdjęcia

Użytkowanie montażu do obserwacji astronomicznych

Przed rozpoczęciem obserwacji nieba w danej lokalizacji konieczne jest wprowadzenie szerokości geograficznej, przez umieszczenie ramienia w odpowiednim punkcie skali i potwierdzenie nastawu przyciskiem. Oczywiście jeśli różnica współrzędnych między poszczególnymi punktami nie przekracza 1 stopnia, to nie ma konieczności wprowadzania danych ponownie.

Kolejny krok to skierowanie teleskopu w kierunku gwiazdy polarnej, a następnie umieszczenie jej w centralnym punkcie celownika. Po włączeniu montażu teleskop będzie automatycznie prowadzony za ruchem sfery niebieskiej. Wybór jednej z predefiniowanych prędkości obrotu ułatwia centrowanie obiektów w szukaczu, okularze lub szybkie kierowanie teleskopu w inną część nieba. Producent ma w swojej ofercie specjalne pierścienie umożliwiające bezpośrednie przytwierdzenie lustrzanki do teleskopu, ale o tym za chwilę.

Testowany teleskop oparty jest na konstrukcji Maksutowa-Cassegraina. Oznacza to w praktyce, że umożliwia nie tylko obserwacje wizualne, ale również rejestrowanie fotografii lub filmów. Mamy tutaj do czynienia z lekką, aluminiową tubą, wewnątrz której znajduje się duże, sferyczne lustro oraz soczewka meniskowa z dodatkowym zwierciadłem wtórnym (rolę tego zwierciadła może też pełnić wydzielona, odbijająca światło część samej soczewki). Teoria może sprawiać wrażenie skomplikowanej, ale w rzeczywistości konstrukcja jest bardzo prosta i pomysłowa.

Aby móc wykonywać zdjęcia należy odczepić część okularową, a zamiast niej do teleskopu przykręcić specjalny pierścień. Będzie on pełnił funkcję bagnetu do odpowiedniego systemu lustrzanek. My w czasie testu posługiwaliśmy się aparatem Canon EOS 500D z sensorem światłoczułym w formacie APS-C oraz profesjonalną lustrzanką Nikon D3 z sensorem o rozmiarze pełnej klatki małoobrazkowej (Full Frame).

Na temat jakości optycznej wiele pisać nie trzeba. W tej cenie trudno jest znaleźć teleskop, który zapewni lepsze połączenie jakości i funkcjonalności, przy jednoczesnym zachowaniu minimalnej wagi.

Typowego użytkownika domowego interesować powinno kilka podstawowych kwestii. Pierwszą z nich jest światłosiła (odpowiednik przysłony w obiektywie fotograficznym). Warto uzmysłowić sobie, że ma to wpływ nie tylko na głębię ostrości, ale również na jasność obrazu. Po podłączeniu lustrzanki (obojętnie czy APS-C, czy FF) na brzegach kadru zauważalna będzie winieta. Jest to charakterystyczny, zaokrąglony/kolisty obszar zaciemniony, który nie będzie zbyt widoczny w czasie wykonywania zdjęć nocnych, ale np. fotografując księżyc wieczorem, gdy niebo jest jeszcze jasne winieta będzie wyraźnie zauważalna. Zarówno ogniskowa, jak i przysłona są stałe. Regulować możemy jedynie ostrość obrazu. Najlepiej jest dokonywać tego w trybie Live View (podgląd na ekranie), chyba, że aparat dysponuje dużym i jasnym wizjerem/pryzmatem.

W czasie realnego fotografowania powinniśmy ustawić całość tak, aby przesuwała się równo z ruchem Księżyca. W przeciwnym razie zdjęcia mogą wyjść poruszone.

Okular 25 mm (powiększenie x50) - zdjęcie wykonane smartfonem

Okular 10 mm (powiększenie x125) - zdjęcie wykonane smartfonem

Canon EOS 500D połączony bezpośrednio z teleskopem

Opisywany sprzęt pozwolił nam nie tylko dokładnie przyjrzeć się Księżycowi. Jakość optyki była na tyle dobra, że bez większego problemu rozpoznaliśmy (przez wizjer aparatu) Jowisza wraz z 4 „galileuszowymi” księżycami. Na powierzchni Jowisza dało się rozpoznać charakterystyczne pasy. Jego obserwacja była łatwa, ale fotografowanie trudniejsze – obraz łatwo ulegał poruszeniu (nawet pod wpływem wiatru). Oczywiście w tym przypadku bardzo istotna jest też idealna czystość nieba.

W przypadku obserwacji nieba dużą pomocą będzie moduł SynScan opisany we wspomnianej pierwszej części recenzji opublikowanej w grudniu. Dla przypomnienia oprócz możliwości zdalnego sterowania teleskopem, eliminując przez to ryzyko potrącenia zestawu, SynScan zapewnia wiele dodatkowych funkcji. Wszystko za sprawą wbudowanej bazy 13 tysięcy obiektów możliwych do zaobserwowania. Po skalibrowaniu teleskopu względem jednej lub dwóch gwiazd, wskazaniu współrzędnych geograficznych i lokalnego czasu (w czym pomoże nam wbudowany moduł GPS), teleskop może być automatycznie centrowany na wybrany przez nas obiekt. Jeśli z danego punktu obserwacyjnego dany „fragment” nieba jest niewidoczny, to zostaniemy poinformowani stosownym komunikatem. Ciekawą funkcją jest również możliwość wybrania się w ekscytującą „podróż” pomiędzy określonymi obiektami z danej grupy. Jeśli wolimy swobodnie obserwować niebo, ale nie jesteśmy pewni, który obiekt jest aktualnie wycentrowany w okularze, to po naciśnięciu odpowiedniego przycisku pojawi się jego nazwa na wyświetlaczu. Jeżeli chcemy zapisać konkretne ustawienie teleskopu, który jest wycelowany w nieznany obiekt, to możemy dodać nowy rekord do bazy. Innym rozwiązaniem będzie zaktualizowanie bazy SynScan za pośrednictwem specjalnego oprogramowania. Mimo, że w pilocie widoczny jest port ethernetowy RJ45, to jest to port w standardzie RS232, zatem należy zastosować przewód RJ45 na COM (RS232).

SynScan pozwala również zwiększyć precyzję obserwacji poprzez kilka dodatkowych funkcji istotnych dla zaawansowanego astronoma. W zakładce Set Backlash – możemy wprowadzić rzeczywistą wartość luzów między zębatkami w celu ich zrekompensowania. Obserwując, a szczególnie fotografując, dany obiekt powinniśmy wybrać odpowiednią prędkość automatycznego prowadzenia, do wyboru prędkość ruchu: gwiazd, Księżyca oraz Słońca. Dodatkowo możemy modyfikować tempo prowadzenia korzystając z autoguidera. Entuzjaści mogą pokusić się również o korekcję błędu periodycznego, w skrócie PEC. Ręczna korekcja ma na celu zmniejszenie amplitudy błędów ślimacznic. Zapisując pełny cykl prowadzenia w odniesieniu do kąta trzonu silnika, SynScan może zacząć kompensować dryfowanie podczas podążania za ruchem gwiazd w RA, powodowane przez błędy periodyczne.

Opisany moduł SynScan nie wchodzi w skład zestawu Sky-Watcher Virtuoso, jednak jeśli chcemy na poważnie zająć się obserwacjami nieba, to ten dodatkowy element znacznie rozbuduje funkcjonalność zestawu oraz zwiększy komfort jego obsługi. Dla początkujących, którzy stawiają pierwsze kroki w astronomii oraz osób, które sporadycznie prowadzą obserwacje nieba, zestaw Sky-Watcher Virtuoso z teleksopem Maksutow będzie w zupełności wystarczający. Za rozsądną cenę otrzymujemy dobrej klasy teleskop, z odpowiednimi do półprofesjonalnych obserwacji parametrami, który dzięki elektronicznemu montażowi będzie automatycznie prowadzony. Dołączone przez producenta akcesoria stanowią kompleksowe wyposażenie niezbędne do obsługi teleskopu oraz samego montażu. Instrukcja obsługi jest bardzo szczegółowa i napisana przystępnym językiem, dzięki czemu będzie cennym źródłem informacji.

Sugerowana cena w dniu publikacji:

• Zestaw Sky-Watcher Virtuoso: 890 zł
• Moduł SysScan: 729 zł

Moja ocena:
Ogólna ocena: