Pierwszy komputer obchodził 75. urodziny - zobacz jak rozwijały się pecety

Od czasów ENIAC-a zmieniło się właściwie wszystko, bo dzisiejsze pecety stały się nie tylko wydajniejsze, ale przede wszystkim: mobilne, wielozadaniowe i estetyczne. Zapraszamy w podróż, która przedstawi, jak wyglądała historia komputera w skrócie od czasów ENIAC-a do czasów współczesnych, a nawet planów na dalsze lata. Z artykułu dowiecie się kto wymyślił komputer, jaki był pierwszy komputer na świecie, a także kiedy wynaleziono komputer.

Pierwszy komputer - ENIAC

ENIAC (Electronic Numerical Integrator And Computer) został zaprojektowany w 1945 roku, przez J.P. Eckerta i J.W. Mauchly’ego z University of Pennsylvania's Moore School of Electical Engineering. Publicznie zaprezentowano go jednak dopiero w lutym 1946 roku na Princeton University.

ENIAC pracował z „rekordowym” taktowaniem 0,1 MHz, za co odpowiadało ponad 70 tysięcy rezystorów, 10 tysięcy kondensatorów, 1 500 przekaźników, 6 tysięcy ręcznych przełączników oraz 5 mln połączeń lutowanych. Żeby wszystko w miarę sprawnie działało, potrzebny był cały sztab osób. Produkcja ENIACa pochłonęła ponad 6 mln dolarów, a pierwotnie pierwszy komputer został zaprojektowany do produkcji tablic balistycznych.

ENIAC to komputer sprzed ery pecetów, ale można uznać, że to też najstarszy komputer. Warto podkreślić, że był monstrualnym urządzeniem: zajmował 167 m² powierzchni, składał się z 42 szaf z blachy stalowej, sięgał ponad 2,4 metra wysokości i mierzył 24 metry długości. Jego łączna waga przekraczała, bagatela, 27 ton. Oznacza to, że ważył mniej więcej tyle, ile wszyscy uczniowie typowej szkoły średniej w Wielkiej Brytanii. Pracował niezwykle głośno i nieustannie się nagrzewał. Imponował gabarytami, ale z perspektywy czasu jego moc obliczeniowa wygląda dziś blado.

Współczesne komputery osobiste, przejawiają dokładnie odwrotną cechę: imponują mocą zamkniętą w coraz mniejszych i coraz atrakcyjniejszych konstrukcjach. Z kolei dzisiejsze smartfony z najniższej półki cenowej, są średnio 50 tysięcy razy szybsze i ponad 43 tysiące razy lżejsze od ENIAC-a.

Era desktopów - pierwszy komputer stacjonarny

CDC 6600

Pierwsze komputery stacjonarne dostępne dla zwykłych użytkowników pojawiły się na rynku i trafiły do naszych domów w latach 80-tych XX wieku, czyli niemal 40 lat po ENIAC-u. W międzyczasie, w latach 60-tych XX wieku, najpotężniejszym desktopem świata (zajmującym dosłownie całe biurko) był CDC 6600.

Superkomputer Cray

W latach 80-tych za niedościgniony wzór mocy obliczeniowej uchodził już designerski Cray-2. Również w tych latach, a konkretnie w 1982 roku, na komputerach PC zadebiutował system operacyjny Microsoft Windows 1.0, który był pierwszym środowiskiem firmy Microsoft wykorzystującym interfejs graficzny (GUI) i działającym jako nakładka na MS-DOS. I to wówczas tak naprawdę rozpoczęła się era desktopów.

Ówczesne komputery osobiste nie zajmowały już całego pokoju, jak pierwsze komputery, lecz z powodzeniem mieściły się na biurku dzięki niewielkim, blaszanym lub plastikowym konstrukcjom typu desktop.

Commodore - najpopularniejsza marka komputerów z lat 80

Jednym z najpopularniejszych komputerów w tym okresie był Commodore 64, który zadebiutował na rynku w 1982 roku i kosztował 595 dolarów. Niewielka, beżowa jednostka centralna podpinana była do telewizora.

Commodore 64 - dawny prosty komputer

Komputer oferował już podstawowe oprogramowanie biurowe i można było na nim zagrać w takie gry jak Castle Wolfenstein (zapewne sporo naszych czytelników jeszcze pamięta ten tytuł). Częstotliwość taktowania procesora wynosiła 1 MHz. Do tego 64 KB pamięci RAM oraz zewnętrzny napęd dyskietek 5,25 cala dla wersji Commodore 1541, na których można było zmieścić aż 170 KB danych.

Compaq Deskpro - dawny komputer domowy

Jednak prawdziwą rewolucję w branży komputerowej przyniosły pierwsze komputery z procesorami typu 386, takie jak np. Compaq Deskpro z 1986 roku - to jeden z najstarszych komputerów, który był powszechnie używany w domach. Kosztował wówczas aż 6499 dolarów, ale wart był swojej ceny: posiadał 32-bitowy procesor o częstotliwości 16 MHz, który umożliwiał zabawę w gry typu Wing Commander w rozdzielczości 640x480 w aż 256 kolorach.

SGI IRIS Crimson

Era stacjonarnych komputerów trwała w najlepsze jeszcze w latach 90-tych, a inżynierowie prześcigali się w projektowaniu kolejnych, coraz bardziej wydajnych konstrukcji. Jedną z nich był projekt SGI IRIS Crimson, o roboczej nazwie Diehard 2. Był to jeden z pierwszych 64-bitowych komputerów stacjonarnych, który na rynku pojawił się w 1993 roku. Procesor taktowany zegarem 150 MHz, 256 MB pamięci RAM oraz gigantycznym dyskiem twardym (7,2 GB), Diehard 2 posiadał specjalny chipset, który umożliwiał wyświetlanie animacji w 3D.

To właśnie ten komputer uznaje się za jeden z pierwszych pecetów, które pojawiły się w filmach. W tym wypadku – w Jurassic Park. Ten komputer był jednak dość trudno osiągalny dla statystycznego użytkownika, ponieważ jego cena przekraczała kilkanaście tysięcy dolarów.

Historia laptopów

Komputer przez wiele lat kojarzył się z urządzeniem stojącym w domu lub w pracy, niejako przytwierdzonym do biurka. Dlatego pojawienie się pierwszych komputerów przenośnych, czyli laptopów, stanowiło krok w kierunku komputerów mobilnych, z których można będzie korzystać nie tylko w jednym, ściśle określonym miejscu.

Grid Compass Computer 1109

Choć faktyczna kariera laptopów rozpoczęła się w latach 90-tych XX wieku, to pierwszy laptop udostępniany komercyjnie pojawił się pod koniec lat 70-tych. Za pomysłodawcę koncepcji laptopa, określanego pierwotnie jako „Dynabook”, uchodzi dziś Alan Key, pracownik Xerox PARC. Jednak zaproponowane przez niego rozwiązanie nie weszło do powszechnego obrotu.

W 1979 roku na rynku zadebiutował Grid Compass Computer 1109. Jego twórcą był brytyjski inżynier William Moggridge, a jednym z pierwszych odbiorców – amerykańska agencja kosmiczna NASA, która używała sprzętu w swoim programie promów kosmicznych. Cena Grida nie była jednak przystępna dla statystycznego Amerykanina: koszt takiego urządzenia wiązał się z wydatkiem od 8 do nawet 10 tysięcy dolarów, co może dziś wywoływać uśmiech producentów laptopów, ponieważ jak na sprzęt posiadający 340 KB RAM, procesor Intel 8086 oraz wyświetlacz o rozdzielczości 320 x 240 pikseli był to całkiem słony wydatek.

Nie zmienia to faktu, że to właśnie Grid Compass Computer 1109 mieścił się w torbie i był stosunkowo lekki: ważył około 5 kg, a jego obudowa została wykonana ze stopu magnezu. Grid wszedł również do popkultury – w roku 1985 w filmie Perfect używał go bohater grany przez Johna Travoltę.

Osborne 1

Oprócz wspomnianego Grida palmę pierwszeństwa wśród laptopów przyznaje się równie często komputerowi przenośnemu Osborne 1, który trafił na sklepowe półki w 1981 roku i kosztował zdecydowanie mniejsze pieniądze niż Grid. Za konfigurację z procesorem Zilog Z80 taktowanym zegarem 4 MHz, 64 KB RAM, ważącą 12 kg, nieposiadającą baterii (akumulator należało dokupić osobno) i z 5-calowym, monochromatycznym ekranem (mieszczącym 24 wiersze po 53 znaki) trzeba było zapłacić 1 795 dolarów.

IBM ThinkPad 701C zasłynął swą „składaną” klawiaturą (tzw. Butterfly)

Dopiero lata 90-te przyniosły rzeczywisty boom na laptopy i skokowy rozwój tej kategorii sprzętu. Wraz ze zwiększaniem się ich mocy obliczeniowej – zmniejszała się również masa, wskutek czego laptopy stawały się stopniowo podstawowym wyposażeniem zwykłych użytkowników oraz firm. Przedsiębiorcy zaczęli z nich korzystać, a dobry laptop stał się synonimem prestiżu. Przez wiele lat uważano, że to właśnie laptopy stanowią kres możliwości rozwojowych komputerów osobistych.

12-calowy Lenovo A100 - "jedyne" 2 kg wagi i 3 cm grubości

Tymczasem rynek pecetów okazał się niezwykle chłonny i podatny na innowacje. Dlatego producenci poszli o krok dalej i postanowili przed sobą nowe zadanie: odtąd sprzęt komputerowy miał być już nie tylko mobilny, ale też wielofunkcyjny.

Urządzenia 2-w-1 - połączenie laptopa z tabletem

Obecnie szczytem osiągnięć techniki komputerowej są urządzenia typu 2-w-1, które mogą działać zarówno jak tablety (dotykowy ekran), ale też laptopy (dopinana do ekranu klawiatura). Ich głównymi zaletami są właśnie mobilność oraz wielofunkcyjność. Dzięki niewielkiej wadze i rozmiarom, można je ze sobą zabrać praktycznie wszędzie.

Prekursorem urządzeń 2-w-1 był Microsoft, z jego linią urządzeń Surface, które zadebiutowały na rynku w 2012 roku. Początkowo konkurencja na wiadomość i planach wprowadzenia sprzętu zareagowała mocno sceptycznie. Pojawiały się głosy, że urządzenia 2-w-1, czyli komputery z funkcją tabletów, nie mają przed sobą wielkiej przyszłości i są po prostu nietrafionym pomysłem.

Microsoft Surface RT

Prognozy sceptyków się nie sprawdziły, a dziś rynek urządzeń 2w1 rośnie w bardzo szybkim tempie. Coraz częściej sięgają po nie użytkownicy oraz przedsiębiorcy. Duża w tym zasługa urządzeń Microsoft, a konkretnie – linii Surface.

Microsoft Surface Pro X

Najnowszym produktem z tej rodziny jest Surface Pro 7 i Surface Pro X. De facto mamy do czynienia z tabletem, który może zastąpić dotychczas używany przez nas komputer. Do urządzenia dołączane jest też specjalne pióro Surface Pen, przyczepiane magnetycznie do obudowy. Można również dokupić do niego wymienialne końcówki.

Dzięki pióru użytkownicy zajmujący się np. grafiką komputerową czy projektowaniem modeli 3D, mogą precyzyjnie odwzorować każdy detal swojego projektu, a umieszczona na końcu Surface Pen gumka pozwala im wymazać każdą niedokładność. Jedno kliknięcie otwiera program do notatek odręcznych OneNote, dwa kliknięcia robią zrzut ekranu. W ten sposób komputer osobisty stał się czymś więcej, niż tylko narzędziem do pracy biurowej.

Laptopy z podwójnymi i składanymi ekranami

Kolejnym krokiem w rozwoju są laptopy z podwójnymi ekranami, z których można korzystać w dwóch trybach - tabletu lub kompaktowego laptopa, nawet z dwoma niezależnymi ekranami. Zalety takiego rozwiązania to przede wszystkim możliwość wykonywania wielu zadań równocześnie, zwiększona ergonomia czy dostosowywanie interfejsu do aktualnych potrzeb. Urządzenia będą korzystać ze specjalnej wersji systemu operacyjnego - Windows 10X, pozwalającej wykorzystać pełny potencjał nowej konstrukcji.

Przykładem takiego laptopa jest Microsoft Surface Neo, gdzie zastosowano dwa 9-calowe ekrany (można je przekształcić w jeden ekran o przekątnej 13 cali). Ciekawostką jest też laptop Lenovo ThinkPad X1 Fold, w którym zastosowano jeden elastyczny ekran.

Historia komputerow - co dalej?

Jednym z pomysłów definiujących przyszłość pecetów, jest idea „świata bez haseł” (Password-Free World), rozwijana przez Satyę Nadellę, CEO Microsoft. Nadella rozumie przez nią odejście od haseł jako ciągu znaków wpisywanych z klawiatury komputerowej. Podczas przemówienia w Mumbaju potwierdził, że Microsoft pracuje nad rozwiązaniem, dzięki któremu hasła nie będą już czymś, co można złamać czy „zhackować”. Wykorzystanie danych biometrycznych ma pozwolić na skuteczniejsze zabezpieczenie interfejsów komputerowych.

Scenariusz Password-Free World ziszcza się już teraz w postaci interfejsu Windows Hello, dostępnego w najnowszych komputerach z Windows 10 (jak choćby wspomniany Surface Pro 7 czy Surface Pro X), wyposażonych w kamerę z funkcją rozpoznawania twarzy. Użytkownik jest tu weryfikowany poprzez „skanowanie” twarzy i aby zalogować się do swojego konta nie musi wpisywać hasła – wystarczy, że spojrzy w kamerę.

W testach przeprowadzonych przez serwis The Australian Windows Hello okazał się praktycznie bezbłędny. Na sześciu parach niemalże identycznych bliźniaków, którzy mieli zalogować się na konto w komputerze rodzeństwa, rozpoznawał bezbłędnie prawdziwego właściciela, uniemożliwiając tym samym jego rodzeństwu dostęp do przechowywanych treści. Zastosowanie rozwiązań biometrycznych w PC to tylko wierzchołek góry lodowej pomysłów, które w najbliższych latach będą napędzały branżę komputerową.

Rynek komputerów osobistych nie stoi w miejscu. Projektanci kolejnych generacji urządzeń starają się wyposażać je w nowe technologie, dzięki którym komputery stają się coraz bardziej atrakcyjnymi produktami. Póki co cel jest jeden i jest wyraźny: maksymalizacja wygody użytkowania. Jednocześnie, dzięki zastosowaniu nowych rozwiązań, komputery stają się coraz bardziej przyjazne i bezpieczne dla użytkownika. W tym właśnie sensie Microsoft mówi dziś o „more personal computing”, kładąc nacisk nie tylko na rozwój samego sprzętu, lecz także doświadczeń użytkownika, płynących z użytkowania komputera.

Źródło: Microsoft, Wikipedia

Zobacz więcej o komputerach:

• Najmniejszy komputer - Chuwi LarkBox
• Najwydajniejszym superkomputerem na świecie
• Najwydajniejszy komputer dla gracza