Niezwykły widok nad Ziemią. Odpowiada za to człowiek

Uwiecznione przez NASA zjawisko w istocie nie jest pierwszą obserwacją tego typu. Jest to bowiem tzw. chmura w chmurze, czyli cavum (potocznie określana jako “dziurkacz”). Zjawisko jest znane od lat 40. ubiegłego wieku. W przypadku obserwacji znad Zatoki Meksykańskiej warto natomiast zwrócić uwagę na rozmiar chmury w chmurze – widoczna na zdjęciu amerykańskiej agencji kosmicznej cavum rozciąga się aż na 75 km.

Chmura w chmurze. Jak powstaje to zjawisko?

Choć cavum to zjawisko, które nie powstaje bezpośrednio przez działalność człowieka, ludzkość odegrała niezwykle istotną rolę w pojawieniu się tego typu chmur na niebie. Badania prowadzone w 2010 i 2011 r., które ukazały się na łamach czasopism “Bulletin of the American Meteorological Society” i “Science”, wskazują, że tzw. dziurkacze są efektem działalności ludzi i tego, jak nowoczesne technologie wpływają na środowisko.

Chmura w chmurze. Widok z satelity Terra (Źródło: NASA)

Cavum powstają bowiem, gdy samoloty przelatują nad brzegami chmur – zwykle Altocumulus (chmur zbudowanych z przechłodzonych kropel), Cirrocumulus lub rzadziej Stratocumulus. Człowiek przyczynił się więc do tego, że na niebie zaczęły pojawiać się te niezwykle widowiskowe zjawiska.

Wyjaśnijmy, że chmura w chmurze pojawia się pod warunkiem, że w atmosferze nie występują gwałtowne ruchy powietrza oraz nie ma jąder kondensacji (cząstek aerozolu atmosferycznego), na których mogłoby dojść do osadzenia się kropel i zamarznięcia. Kiedy spokojne warunki zostaną zakłócone przez przelatujący samolot, który pozostawia za sobą spaliny, wspomniane zanieczyszczenia natychmiast zamarzają. Tym samym tworzą kryształki lodu, a w dalszej kolejności zaczynają one opadać, nie zbliżając się jednak do powierzchni ziemi z uwagi na zbyt wysoką temperaturę w niższych partiach atmosfery, co skutkowałoby wyparowaniem lodu. W ten sposób na niebie powstają specyficzne otwory – chmury Cirrus w innych chmurach (zwykle w postaci koła lub elipsy).