Czy warto modernizować stary komputer?

Prędzej czy później każdy komputer okazuje się niewystarczający, a my stajemy przed wyborem - modernizować obecny sprzęt czy złożyć już coś nowego. Tańszym scenariuszem wydaje się modernizacja, ale nie zawsze ma ona sens. Podpowiadamy kiedy warto zdecydować się na takie rozwiązanie oraz o czym należy pamiętać przy ulepszaniu obecnego komputera. Poradnik adresujemy głównie do mniej doświadczonych czytelników.

Płyta główna to połowa sukcesu

Jak sama nazwa wskazuje, płyta główna jest jednym z najważniejszych elementów w komputerze i na ogół pozostaje podczas jego modernizacji. To w dużej mierze od niej zależy funkcjonalność zestawu, a przy tym determinuje jego wydajność (choć na ogół nie ma na nią bezpośredniego wpływu). Od niej zależy też opłacalność i sens ewentualnego ulepszania danej konfiguracji, więc decyzję o modernizacji powinniśmy zacząć właśnie od płyty. Na co warto zwrócić uwagę?

Przede wszystkim warto ustalić jakie złącza oferuje płyta i jakie podzespoły można na niej zamontować. Głównie należy zwrócić uwagę na gniazdo procesora, który ma największy wpływ na wydajność PC-ta, a przy tym najszybciej się starzeje. Jeżeli w sprzedaży nadal występują kompatybilne jednostki, można zastanowić się nad upgradem. W przeciwnym wypadku konieczne będzie zakupienie starszych komponentów, najprawdopodobniej już z drugiej ręki, co może wykluczać sens modernizacji PC-ta. Nie jest to jednak regułą, bo niektóre ulepszenia można wykonać też w starszych zestawach.

Jeżeli płyta nie jest przestarzała i nadal pozwala na montaż nowych części, warto zastanowić się nad wymianą konkretnych podzespołów. Których dokładnie? To w głównej mierze będzie to zależeć od scenariusza w jakim wykorzystujemy komputer – gracze powinni zainteresować się kartą graficzną i procesorem, profesjonaliści procesorem i pamięcią RAM, a w przypadku domowego komputera często wystarczy wymiana samego dysku.

Wymiana procesora na lepszy model

Procesor ma największy wpływ na wydajność komputera, zwłaszcza w grach oraz przy profesjonalnych zastosowaniach typu renderowanie filmów, obróbka zdjęć czy modelowanie 3D. Efekt jest taki, że szybko też odczuwamy, gdy niedomaga. Wymiana CPU może więc pchnąć wiatr w żagle kilkuletniego PC-ta.

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na gniazdo procesora na płycie głównej i czy nadal można kupić pod nie nowy procesor (w ostatnich latach postęp technologiczny jest tutaj tak szybki, że kupno starszej jednostki nie będzie specjalnie opłacalne). Obecnie sens modernizacji będą miały konfiguracje oparte o podstawki:

• Intel LGA 1151*
• Intel LGA 2066
• AMD AM4
• AMD TR4

*w przypadku gniazda LGA 1151 sens mają płyty główne z chipsetami z serii 300 (starsze modele z serii 100 i 200 również wykorzystują podstawkę LGA 1151, ale nie obsługują najnowszych procesorów)

Możliwość modernizacji będzie zależeć od posiadanego układu, tego czy występuje wyraźnie wydajniejszy model (wydajniejszy w naszych zastosowaniach - tutaj warto zapoznać się z recenzjami) i ile pieniędzy jesteśmy w stanie przeznaczyć na ulepszenie. Dobrym pomysłem może okazać się np. wymiana modelu AMD Ryzen 5 z pierwszej generacji na nowego Ryzen 7 z trzeciej generacji lub Intel Core i3 z 8. generacji na Core i7 z 9. generacji. Taki upgrade powinien wyraźnie poprawić osiągi PC-ta, a do jego przeprowadzenia zwykle konieczne będzie tylko zaktualizowanie BIOS-u płyty głównej.

• Jaki procesor do 1000 zł? TOP 5
• Jaki procesor do 1500 zł? TOP 5
• Najlepsze procesory do gier - TOP 10

Karta graficzna

Karta graficzna ma kluczowe znaczenie w komputerze wykorzystywanym do gier. To od niej w głównej mierze zależy płynność wyświetlanej animacji oraz to na jaką rozdzielczość i ustawienia detali można sobie pozwolić. Niestety, najnowsze tytuły mają tutaj coraz wyższe wymagania, więc karta graficzna potrafi szybko się „zestarzeć”. Posiadacze zintegrowanej grafiki też powinni zastanowić się nad ulepszeniem zestawu o samodzielną kartę.

Dobra informacja jest taka, że modernizacja karty graficznej jest jedną z najmniej skomplikowanych. Od kilkunastu lat wykorzystywane jest tutaj gniazdo PCI-Express x16, więc nie musimy się obawiać o kompatybilność danego modelu z posiadanym komputerem. Warto jednak pamiętać o odpowiednim wyjściu obrazu w monitorze, bo najnowsze konstrukcje już nie wspierają sygnału analogowego (VGA). Karta powinna też być dobrana do procesora żeby ten nie ograniczał jej osiągów (i vice versa).

Na rynku kart graficznych obserwujemy szybki postęp technologiczny, więc lepsze konstrukcje pojawiają się praktycznie co roku. Kupowanie topowej karty z generacji na generację nie jest jednak zbyt dobrym pomysłem (a na pewno nie najbardziej opłacalnym). Znacznie lepiej odczekać dwie, trzy lub nawet cztery generacje i przeskoczyć na model z podobnego segmentu (np. z GeForce GTX 760 na GeForce GTX 1660) – taka zmiana będzie miała spore przełożenie na wzrost wydajności, a przy tym nie będziemy marnotrawić gotówki.

• Jaka tania karta graficzna
• Jaka karta graficzna do 1000 zł
• Polecane karty graficzne do gier

Pamięć RAM - dołożenie lub wymiana

Pamięć operacyjna również ma wpływ na komfort pracy z komputerem. Służy ona jako tymczasowy bufor dla danych przetwarzanych przez procesor, a w przypadku konfiguracji ze zintegrowaną grafiką dodatkowo przechowuje tekstury z gier. Z biegiem czasu wymagania co do pamięci RAM rosną, więc jej modernizacja może przyczynić się do poprawy działania PC-ta. Wykorzystywany standard jest zależny od procesora i banków pamięci na płycie głównej - obecnie jest to DDR4. Starsze moduły DDR3 można sporadycznie spotkać w sklepach lub kupić z drugiej ręki.

W przypadku RAMu sytuacja wygląda trochę inaczej, bo płyty główne dysponują kilkoma bankami pamięci - jeżeli jeszcze dostępne są wolne miejsca, nie musimy od razu wymieniać wszystkich kości, a wystarczy dokupić dodatkowe moduły (np. do istniejących 2x 4 GB dołożyć drugie 2x 4 GB). Warto tutaj jednak zwrócić uwagę na taktowanie i 2- lub 4-kanałowy tryb pracy pamięci.

Ile pamięci RAM będzie optymalnym wyborem? W przypadku zestawu wykorzystywanego tylko do przeglądania Internetu wystarczy 8 GB, w wydajnej konfiguracji do grania można zastosować 4x 4 GB lub 2x 8 GB, natomiast w stacji roboczej do profesjonalnych zastosowań dobrym pomysłem będzie obsadzenie 32 GB lub nawet 64 GB (4x 8 GB lub 8x 8 GB).

• Polecane pamięci DDR4 RAM

Wymiana dysku HDD na SSD

Mogłoby się wydawać, ze dysk twardy służy tylko do przechowywania plików i jego głównym parametrem jest pojemność. Wymianą dysku powinniśmy się więc zainteresować tylko w przypadku, gdy zacznie nam brakować miejsca na pliki. Okazuje się, że nie do końca, bo dysk ma również wpływ na szybkość doczytywania plików i w efekcie komfort pracy z komputerem – taka zmiana będzie szczególnie odczuwalna, gdy zdecydujemy się na wymianę standardowego dysku twardego (HDD) na nośnik półprzewodnikowy (SSD).

O czym warto pamiętać przy modernizacji dysku? Standardowe dyski HDD i SSD nadal korzystają ze złącza SATA, więc jeżeli tylko dysponujemy wolnym złączem na płycie głównej, z dołożeniem nośnika nie powinno być problemu. W przypadku profesjonalnych zastosowań, gdzie wymagania co do odczytu i/lub zapisu plików są jeszcze większe, warto zainteresować się dołożeniem nośnika typu M.2 z interfejsem PCI-Express (takie złącze jest dostępne w nowszych płytach głównych).

Jaką modernizację polecamy? Jeżeli jeszcze nie dysponujecie dyskiem SSD, warto kupić niedrogi model o pojemności 240 – 256 GB lub nawet 480 – 512 GB i zainstalować na nim system operacyjny oraz najczęściej wykorzystywane gry i programy (w przypadku profesjonalistów taki dysk będzie służyć też do przechowywania plików projektów). Poprawa komfortu pracy z komputerem będzie zauważalna gołym okiem, a inwestycja całkiem niedroga (szczególnie teraz, gdy ceny dysków SSD mocno poszły w dół). Jeżeli natomiast brakuje Wam miejsca na rzadziej używane pliki, warto zainteresować się dokupieniem pojemnego dysku HDD, który będzie służyć jako dodatkowy magazyn danych.

• Polecane dyski SSD 2,5 cala
• Polecane dyski SSD M.2
• Polecane dyski twarde HDD

Wymiana zasilacza

Zasilacz to jeden z głównych podzespołów w komputerze. Co prawda nie ma on wpływu na wydajność czy funkcjonalność zestawu, ale to od niego zależy stabilne działanie, a nawet bezpieczeństwo sprzętu. Nie powinniśmy oszczędzać na jego zakupie.

Kwestia zasilacza jest istotna także podczas modernizacji komputera. Powinniśmy ustalić czy obecna jednostka poradzi sobie z poborem energii elektrycznej ulepszonej konfiguracji (można tutaj posłużyć się kalkulatorami mocy dostępnymi w Internecie) oraz czy dysponuje odpowiednimi wtyczkami zasilającymi (np. dla karty graficznej lub dodatkowego dysku).

Jeżeli obecny zasilacz okazuje się niewystarczający, powinniśmy wymienić go na nowy, mocniejszy i/lub funkcjonalniejszy model. W większości komputerów montowane są standardowe konstrukcje typu ATX, więc nie powinniśmy się obawiać o kompatybilność nowej konstrukcji. Dla pewności warto jednak upewnić się jaki rodzaj zasilacza znajduje się w naszym komputerze.

• Tani i dobry zasilacz ATX do PC
• Polecane zasilacze do komputera do gier
• Jaki mocny zasilacz do komputera wybrać?

Modernizację komputera warto zaplanować już podczas zakupu nowego zestawu. Dobrym pomysłem może okazać się wybór bardziej przyszłościowych komponentów, które zaprocentują za kilka lat, gdy zdecydujemy się na ulepszenie komfiguracji

Podsumowanie

Jak widać, modernizacja obecnego komputera może być lepszym i tańszym rozwiązaniem niż zakup nowego zestawu. Decyzję o ulepszeniu powinniśmy jednak podejmować z głową, bo w starszych konfiguracjach taka koncepcja może nie mieć sensu lub po prostu być mniej opłacalna. Wiele tutaj zależy od tego jakim sprzętem dysponujemy, w jakich zastosowaniach wykorzystujemy komputer i jaki efekt chcemy osiągnąć.

Kwestię modernizacji sprzętu można zaplanować już podczas wybierania nowego zestawu. Warto tutaj zdecydować się na bardziej przyszłościowe podzespoły – platformę zapewniającą wsparcie dla kilku generacji procesorów, konfigurację pamięci RAM pozostawiającą wolne banki na płycie głównej, kartę graficzną z większą pojemnością pamięci VRAM czy mocniejszy zasilacz. Takie rozwiązanie może zaprocentować w przyszłości, gdy zdecydujemy się na ulepszenie PC-ta.

Mogą Cię zainteresować:

• Jak złożyć komputer? Poradnik dla początkujących
• Jak zmienić pastę termoprzewodzącą?
• 10 najlepszych darmowych programów do testowania i diagnostyki sprzętu