Wybierając serwer NAS do domu należy odpowiedzieć sobie na pytanie co będziemy na nim przechowywać, jakiego stopnia bezpieczeństwa danych oczekujemy oraz jakich protokołów sieciowych będziemy używać (jakie komputery w sieci pracują) - to trzy główne czynniki decydujące o dobrej współpracy NAS-a w naszej sieci.
Gigabitowy interfejs sieciowy
Uwzględniając te wymagania powinniśmy wybrać z pewnością urządzenie wydajne także pod względem sieciowym. Jeśli w domu posiadamy kilka komputerów to na pewno powinniśmy skupić się na urządzeniach z gigabitową kartą sieciową. Dodatkowo należy zwrócić uwagą na to o czym mówiliśmy na początku - infrastruktura sieciowa również powinna zostać dostosowana pod kątem jej maksymalnej wydajności. Pozwoli to na osiąganie wysokich prędkości kopiowania (powyżej 25 MB/s). Jednocześnie nie będzie dochodzić do zapychania się sieci w przypadku jednoczesnego wykorzystywania NAS-a przez kilka terminali.
Obsługa udostępniania plików w sieciach SMB, AFP i NFS
Serwer NAS jest urządzeniem, którego głównym zadaniem jest udostępnianie plików w sieci lokalnej. Stanowi on centralne miejsce w sieci, do którego mogą podłączać się użytkownicy przy pomocy terminali lub komputerów. Warto jednak pamiętać, że systemy operacyjne w różny sposób mogą współpracować z serwerami udostępniającymi dane.
Najpopularniejszym sposobem jest komunikacja przy użyciu protokołu CIFS/SMB. Jest ona wspierana w systemach Windows, również komputery z systemem Mac OS oraz Linux będą potrafiły skomunikować się z zasobami udostępnionymi przy użyciu SMB. Jeśli jednak w sieci wykorzystujemy w większości przypadków komputer Apple lub stacje z Linuxem to dużo lepiej będzie wykorzystać protokoły AFP, a dla Linuxa NFS.
Dodatkową możliwością obsługi i udostępniania plików jest protokół WebDAV. Jest to usługa oparta o protokół HTTP i pozwala na edycję i zarządzanie plikami na serwerze zdalnym. Obsługa plików odbywa się wprost z natywnego menadżera plików systemu operacyjnego.
Zarządzanie użytkownikami i uprawnieniami
Szybki i scentralizowany dostęp do danych serwera NAS to z pewnością jeden z największych atutów sieciowych pamięci masowych. Duża powierzchnia na dane, szybkie transfery oraz dostępność plików z każdego komputera. Takie zalety przy braku odpowiednich zabezpieczeń mogą stać się ogromną wadą rozwiązania.
Udostępnianie danych w domowej sieci lokalnej jest procesem, do którego powinniśmy podejść w taki sam sposób jak do dostępu osób do naszego mieszkania. Niektóre osoby blisko z nami spokrewnione mogą otrzymać do naszego domu klucze, znajomi lub koledzy przychodząc czasami z wizytą ale nie mają możliwości zerknięcia do naszej sypialni czy osobistej toalety.
Pomimo bliskiej współpracy czy też gromadzenia wspólnych danych z członkami rodziny każdy z nich posiada piki, które chciałby zachować dla siebie. Dlatego też serwer NAS powinien posiadać możliwość tworzenia kont użytkowników, grup i przydziału uprawnień dla określonych folderów udostępnionych.
Taki sposób konfiguracji zasobów pozwoli na odpowiedni przydział uprawnień do poszczególnych folderów. Można przydzielić np. udziały tylko do odczytu dla biblioteki multimedialnej. Dzięki temu tylko administrator będzie miał możliwość do dodawania filmów, muzyki i zdjęć a pozostali użytkownicy będą mogli czytać tylko te zasoby.
Rodzaj i ilość przechowywanych danych - dyski
Stojąc przed wyborem zakupu serwera NAS zastanawiamy się jakie urządzenie będzie dla nas odpowiednie. Wybrać model z jednym, dwoma, czterema czy większą liczbą dysków. Serwery NAS należą do grupy urządzeń, których zakup nie należy do najmniejszych wydatków dlatego odpowiednie podejście do zakupu pozwoli uniknąć dalszych rozczarowań.
Wybór jedno-dyskowego NAS-a to dobra decyzja dla osób, które chcą wykorzystać urządzenie np. na potrzeby kopii zapasowych innych urządzeń. Można na nim przechowywać także mniej ważne pliki czy dokumenty, które w niedalekiej przyszłości trafią do kosza lub ich utrata nie stanowi dla nas zagrożenia.
Serwer NAS z jednym dyskiem to możliwość utworzenia maksymalnie 4-terabajtowej powierzchni danych bez możliwości utworzenia macierzy RAID. Taką funkcjonalność, która pozwoli na zapewnienie jeszcze większej powierzchni (RAID 0, JBOD) lub zwiększenia odporności na awarie dysków (RAID 1) stanowią rozwiązania dwu lub więcej dyskowe.
NAS-y wielo-dyskowe będą odpowiednie dla użytkowników przechowujących bardzo duże ilości danych (powierzchnie wewnętrznych dysków od 8-16 TB). Są to rozwiązania przeznaczone do przechowywania ważniejszych danych a także dużej ilości kopii zapasowych. Struktura NAS-a może zostać podzielona na odpowiednie wolumeny, które będą pełniły rolę odpowiedniech magazynów sieciowych.
W przypadku zastosowania macierzy RAID 1 uszkodzenie jednego dysku nie spowoduje utraty danych. Warto jednak pamiętać, że stosowanie RAID 1, RAID 5 czy RAID 6, 10 nie jest sposobem na kopie zapasowe/backup. Są to jedynie mechanizmy zabezpieczające przed utratą danych spowodowanych uszkodzeniem dysku twardego.
Mechanizmy kopii zapasowych
Wykorzystując powierzchnię serwera NAS możemy przekształcić go w centralny magazyn kopii zapasowych. Dlatego w przypadku wyboru serwera do użytku domowego warto sprawdzić czy dany model posiada dedykowane oprogramowania do tworzenia kopii zapasowych z lokalnych komputerów.
Zazwyczaj są to aplikacje sygnowane przez producentów znanych systemów tworzenia kopii zapasowych. Oprogramowanie jest zazwyczaj odpowiednio dostosowane do serwera NAS i potrafi komunikować się z zasobami udostępnionymi na potrzeby kopii.
W przypadku komputerów Apple sprawdźmy czy system NAS obsługuje protokół AFP oraz posiada obsługę Time Machine. Dzięki temu będziemy mogli tworzyć kopie zapasowe Time Machine bezpośrednio na dysk sieciowy.
A co zrobić jeśli chcemy wykonać kopię zapasową serwera NAS? Producenci mają i na to rozwiązanie, a właściwie kilka rozwiązań. Wykorzystując porty USB wbudowane w NAS możemy tworzyć jego kopie na nośnik zewnętrzny. Jeśli w sieci występuję inny serwer możemy skorzystać z mechanizmów sieciowej kopii zapasowej lub protokołu rsync. Większość serwerów NAS posiada także opcję tworzenia kopii zapasowej w chmurze.
Praca w chmurze
Decydując się na zakup serwera NAS z pewnością chcielibyśmy mieć dostęp do danych nie tylko z sieci lokalnej ale również z dowolnego miejsca na świecie. Tu z pomocą przychodzą aplikacje dostępne w interfejsie zarządzającym NAS.
Bardzo często producenci dołączają możliwość zarządzania plikami poprzez przeglądarkę internetową. Funkcjonalność tą możemy wykorzystać konfigurując ustawienia swojej sieci (menadżer plików jest usługa pracującą na określonym porcie) w taki sposób by uzyskać dostęp do menadżera prosto z internetu. Menadżer pozwala na wykonywanie prostych operacji plikowych a także wgrywanie danych z komputera lokalnego.
Od kilku lat dużą popularnością cieszą się także usługi chmurowe. Pozwalają one na gromadzenie informacji, plików, materiałów multimedialnych w sieci internetowej i dostęp do nich przy użyciu przeglądarki internetowej lub specjalnych aplikacji. Większość tego typu usług jest płatna choć posiada darmowe wersje zawierające niewielkie ograniczenia.
Tu po raz kolejny z pomocą może przyjść serwer NAS. Wykorzystując funkcję chmury prywatnej jaką oferują niektóre serwery NAS możemy przekształcić nasze własne urządzenie w gigantyczną chmurę. I to bez ponoszenia dodatkowych kosztów.
Po doinstalowaniu do systemu operacyjnego klienta obsługującego chmurę będziemy mogli w niezwykle prosty sposób gromadzić i synchronizować pliki bezpośrednio z naszym serwerem NAS z każdego miejsca w internecie.
Pakiety dodatkowe
Niewątpliwą zaletą niektórych nowoczesnych serwerów nas są pakiety dodatkowe. Są to specjalne aplikacje, które można uruchomić na serwerze NAS. Rozszerzają one możliwości urządzenia o dodatkowe funkcje. Wśród aplikacji znajdziemy narzędzia:
- do zarządzania zdjęciami muzyką, filmami
- serwery DLNA/UPnP
- serwer iTunes
- serwer kopii zapasowych NAS-a
- serwer VPN oraz pocztowy
- oprogramowanie służące uruchomieniu rejestratora NVR
- kilkanaście pozycji aplikacji webowych do różnych zastosowań (CRM, CMS, blogi, bazy danych).
Dodatkowo można spróbować zainstalować dodatkowe pakiety za pomocą menadżera pakietów optware. To narzędzie wiersza poleceń i warto pamiętać, że jego konfiguracja oraz użytkowanie może nastręczać trudności mniej doświadczonym osobom.
