Jaka matryca w laptopie do gier? Porównanie modeli

Chociaż sensowność tworzenia laptopów do gier jest nieustannie podważana przez wiele osób (za drogie, za mało wydajne etc. inne argumenty z pewnością słyszeliście nie raz), to jednak nie da się ukryć, że takowe istnieją. Powiem więcej, sprzedają się doskonale, a kolejni producenci (no może poza Apple), systematycznie wprowadzają na rynek kolejne modele laptopów gamingowych.

Oczywistymi parametrami, na które trzeba zwrócić uwagę w przypadku laptopów do gier, są oczywiście te decydujące o jego wydajności. Nie będę się tutaj nimi zajmował, odsyłam do naszego TOP 10. Tutaj przyjrzę się wyłącznie jednemu aspektowi laptopów tego rodzaju, a mianowicie matrycy.

To już drugi artykuł z tej serii. Sprawdź koniecznie poprzedni - Jaka matryca w laptopie za 3000 zł?, w którym przyglądam się wyświetlaczom w laptopach z najpopularniejszej półki cenowej do trzech tysięcy właśnie.

Procedura testowa

Procedura testowa jest podobna jak w przypadku testów monitorów, ale dla porządku pokrótce ją tutaj omówię.

Testy wykonuję za pomocą X-Rite i1 Display Pro. Korzystam z firmowego oprogramowania i1Profiler oraz aplikacji DisplayCAL. Procedura obejmuje pomiar najważniejszych parametrów (najpierw w ustawieniach fabrycznych, a następnie przy optymalnych ustawieniach). Mierzone parametry to:

• Jasność i kontrast
• Gamut (odwzorowanie palety barw sRGB wyrażone w procentach) - im wyższa wartość tym lepiej
• Temperatura barwowa (optymalna to 6500K - wartość niższa oznacza cieplejszy obraz (przewaga czerwieni), podczas gdy wyższa oznacza obraz chłodniejszy (większa ilość barwy niebieskiej)
• Gamma - odwzorowanie jasności wyświetlania tonów pośrednich (im pomiar bliższy krzywej referencyjnej tym lepiej)
• Delta E - jakość odwzorowania kolorów (im niższy wynik tym lepiej, punkt odniesienia to 3)
• Równomierność podświetlenia
• Poziomy luminancji
• Kąty widzenia

Testowane laptopy to Asus ROG G752VS-BA263T, MSI GP73 Leopard 8RE-423PL oraz Dell Alienware 17 (AW17-6554). 

Aby zweryfikować konkretny model matrycy zastosowanej w laptopie, nie trzeba na szczęście rozkręcać jego obudowy, aby odczytać jej oznaczenie. Wystarczy skorzystać z programu HWiNFO, gdzie odpowiednie informacje znajdują się w zakładce Monitor. Tak uzyskaną nazwę matrycy możemy zweryfikować, korzystając ze strony Panelook.com. Tam znaleźć można szczegółową specyfikację techniczną danej matrycy.

1. Test matrycy AUO B173HAN01.4 (AUO149D)

Zacznijmy od laptopa Asus ROG G752VS-BA263T wyposażonego w matrycę AUO B173HAN01.4 (AUO149D). Jest to matryca typu AHVA (czyli zbliżona parametrami do matryc IPS, a nie do matryc VA), pokryta powłoką antyrefleksyjną. Jej rozdzielczość to Full HD, kontrast 700:1, jasność 300 cd/m2 oraz, co z pewnością docenią gracze - częstotliwość odświeżania matrycy 120 Hz, co przekłada się na płynność i ostrość wyświetlanego obrazu.

Suche dane technicze zweryfikowałem w praktycznych testach. Oto szczegółowe wyniki pomiarów:

• Jasność bieli: 325 cd/m2
• Temperatura: 7800K
• Kontrast: 1365.4:1
• Jasność czerni: 0.2385 cd/m2
• Delta E: 4,9
• Gamma: 2,16

Pokrycie palety barwowej wygląda następująco:

• sRGB - 85,1% z 95.5%
• Adobe RGB - 61,9% z 65,8%
• DCI-P3 - 65,6% z 67,6%

Poziom pokrycia palety sRGB zbliża się do stu procent, ale jeszcze sporo mu mimo wszystko brakuje. Zmierzone wyniki są jednak o niebo lepsze od tych, które odnotowałem w poprzednim artykule dotyczącym laptopów kosztujących około 3 tysiące złotych. Jasno to dowodzi, że płacąc za laptopa więcej, możemy oczekiwać nie tylko lepszej wydajności, ale także lepszej jakości obrazu. Osiemdziesiąt pięć procent pokrycia palety sRGB wystarczy do tego, aby edytować zdjęcia na własne potrzeby. Do profesjonalnych zastosowań to wciąż zbyt mało. Gracze nie będą mieć natomiast żadnych zastrzeżeń.

Jeszcze jedna rzecz, czyli wskaźnik Delta E informujący o błędach w odwzorowaniu kolorów. W tej matrycy wynosi on 4,9, czyli wyraźnie przekracza poziom 3 (wartość 3 to punkt graniczny, w którym różnice w kolorach zaczynają być widoczne gołym okiem), ale da się z tym poradzić, o czym jeszcze wspomnę za chwilę.

Fabryczna temperatura kolorów jest mocno chłodna - 7800K oznacza wyraźną przewagę niebieskich odcieni.

Matryce typu AHVA cechują się wysokim kontrastem i dobrym poziomem jasności czerni. Tutaj jest podobnie. Kontrast 1365:1 i czerń 0,2385 cd/m2 to dobre wyniki. 

Średni poziom gammy wynosi 2,16 i jak widać na wykresie, rzadko pokrywa się z optymalnymi wartościami.

Pochwalić muszę natomiast jasność maksymalną, przekraczającą poziom podany w specyfikacji. Test kolorymetrem dał wynik 325 cd/m2, czyli przekracza wartość 300 uznawaną za normę (pomiar na środku matrycy).

Sprawdziłem także równomierność podświetlania matrycy. Różnice tutaj są niestety dość znaczące - pomiędzy skrajnymi punktami wynoszą aż 16 procent (góra i dół matrycy). Różnice w stosunku do środka matrycy nie przekraczają 10 procent, ale i tak jest to wynik znacznie poniżej oczekiwań.

Pochwalić muszę natomiast poziomy luminancji, czyli zakres regulacji jasności. Windows 10 pozwala na 10-stopniową regulację poziomu jasności i jak widać na poniższym zestawieniu, każdy poziom przynosi efekt w postaci równomiernie zwiększającej się jasności o ok. 30 cd/m2.

• 0% =  37 cd/m2
• 10% = 67 cd/m2
• 20% = 97 cd/m2
• 30% = 128 cd/m2
• 40% = 157 cd/m2
• 50% = 188 cd/m2
• 60% = 216 cd/m2
• 70% = 244 cd/m2
• 80% = 275 cd/m2
• 90% = 301 cd/m2
• 100% = 326 cd/m2

To duży atut, gdyż dzięki takiej charakterystyce łatwo dostosować poziom jasności do warunków oświetleniowych, w jakich korzystamy z laptopa.

Matryca AUO B173HAN01.4 (AUO149D) po kalibracji

Korzystając z kolorymetru przygotowałem profil obrazu, aby przekonać się, ile da się wycisnąć z tego panelu. Oto wyniki:

• Jasność bieli: 338 cd/m2
• Temperatura: 7500K
• Kontrast: 1382.9:1
• Jasność czerni: 0.2447 cd/m2
• Delta E: 1,46
• Gamma: 2,15

Poprawiły się niemal wszystkie parametry. Począwszy do temperatury kolorów, która jest bliższa optymalnym 6500K (chociaż wciąż mocno chłodna), przez nieco wyższy kontrast i jasność maksymalną. Nominalny wynik gammy jest wprawdzie niższy (2,15 vs 2,16), ale na wykresie widać wyraźnie, że wykres jest o wiele bliższy optymalnym wartościom na całej jego długości, a nie tylko niewielkimi fragmentami.

Największa poprawa ma miejsce w poprawności odwzorowania barw. Wskaźnik Delta E obniżył się bardzo wyraźnie, do poziomu 1,46, co jest naprawdę bardzo dobrym wynikiem.

Jakość obrazu stoi więc na wysokim poziomie. Kąty widzenia są szerokie, kontrast głęboki, a ekran jasny. Jedynie obraz mógłby być cieplejszy, temperatura barw bardziej zbliżona do 6500K.

2. Test matrycy N173HGE-E11 (CMN1735)

Na drugi ogień poszedł laptop MSI GP73 Leopard 8RE-423PL wyposażony w matrycę Innolux N173HGE-E11 (CMN1735). Jest to matryca typu TN, z powłoką antyrefleksyjną. Podstawowe parametry tego panelu to rozdzielczość Full HD, kontrast 650:1, jasność 300 cd/m2 i częstotliwość odświeżania obrazu 60 Hz (dla wyjaśnienia, laptop ten sprzedawany jest także w wersji z matrycą 120 Hz, koniecznie trzeba więc na to zwrócić uwagę przy zakupie).

Oto szczegółowe wyniki pomiarów matrycy:

• Jasność bieli: 282 cd/m2
• Temperatura: 8200K
• Kontrast: 684.3:1
• Jasność czerni: 0.4125 cd/m2
• Delta E: 9,07
• Gamma: 1,85

Pokrycie palety barwowej wygląda następująco:

• sRGB - 79,7% z 86.7%
• Adobe RGB - 56,6% z 61,1%
• DCI-P3 - 60,6% z 62,8%

Cóż, wyniki są jednoznaczne. Praktycznie w każdym elemencie branym pod uwagę, matryca N173HGE-E11 (CMN1735) wypada po prostu słabiej. Jasność maksymalna, kontrast, czerń są zdecydowanie słabsze niż w panelu AHVA.

Także pokrycie barw palety sRGB jest mniejsze, chociaż to akurat małe zaskoczenie. Natomiast jeśli porównać ten parametr do innych paneli TN, to wynik uzyskany przez tę matrycę jest naprawdę wyśmienity (wszystko to kwestia punktu odniesienia). 

Jeśli chodzi o gammę, to niestety nie mam nic dobrego do przekazania. Średni wynik 1,85 to jedno, ale wykres jednoznacznie wskazuje jak daleko do ideału. Temperatura kolorów jest podobnie jak w matrycy w Asusie mocno chłodna - 8200K.

Oto wyniki pomiaru równomierności podświetlenia w poszczególnych obszarach matrycy. Jest odrobinę lepiej niż w matrycy "asusowej", ale i tak różnice pomiędzy poszczególnymi obszarami matrycy są wyraźne (skrajne wartości różnią się o 14 procent. Różnice w stosunku do środka przekraczają 11 procent, szczególnie ciemniejsza jest środkowa część matrycy po prawej i lewej stronie.

A jak wypada matryca pod względem możliwości regulacji jasności? Oto wyniki:

• 0% =  30 cd/m2
• 10% = 39 cd/m2
• 20% = 50 cd/m2
• 30% = 59 cd/m2
• 40% = 95 cd/m2
• 50% = 127 cd/m2
• 60% = 160 cd/m2
• 70% = 193 cd/m2
• 80% = 225 cd/m2
• 90% = 257 cd/m2
• 100% = 286 cd/m2

Przy niskich wartościach zmiana poziomu jasności w ustawieniach nie ma przełożenia na faktycznie zwiększenie luminancji. Dopiero od 30-40 procent różnica staje się wyraźna, a luminancja rośnie o ponad 30 cd/m2 na każdy poziom. To dobre wyniki.

Matryca N173HGE-E11 (CMN1735) po kalibracji

Tę matrycę także sprofilowałem za pomocą kolorymetru, a ponowna weryfikacja jakości obrazu dała następujące rezultaty:

• Jasność bieli: 282 cd/m2
• Temperatura: 8200K
• Kontrast: 699.3:1
• Jasność czerni: 0.4072 cd/m2
• Delta E: 1,64
• Gamma: 2,18

Główne parametry (jasność, kontrast, czerń) nie uległy większym zmianom, chociaż są generalnie lepsze, ale są obszary, w których profilowanie obrazu przyniosło bardzo dobre rezultaty. Jest to przede wszystkim gamma, której wykres w końcu trafił na swoje miejsce.

Największym zaskoczeniem jest natomiast drastyczne obniżenie wskaźnika Delta E - do poziomu 1,64, co jest wręcz niebywałe. Poniższa tabela pokazuje, że większość (zdecydowana) barw odwzorowana jest poprawnie, z kilkoma wyraźnymi odstępstwami, ale jednak.

Jeśli więc ktoś posiada laptopa z taką matrycą, gorąco zachęcam do jego sprofilowania. Jakość obrazu wyraźnie się poprawi.

3. Test matrycy AUO B173HAN-Y147T

Ostatnim z testowanych laptopów jest Dell Alienware 17 (AW17-6554) z matrycą o nazwie AUO B173HAN-Y147T. Podobnie jak w przypadku laptopa Asus jest to matryca typu AHVA, pokryta powłoką antyrefleksyjną. Jej rozdzielczość to Full HD, kontrast 700:1, jasność 300 cd/m2, a częstotliwość odświeżania matrycy 60 Hz.

Oto szczegółowe wyniki pomiaru:

• Jasność bieli: 306 cd/m2
• Temperatura: 6800K
• Kontrast: 1262:1
• Jasność czerni: 0.2428 cd/m2
• Delta E: 3,17
• Gamma: 2,25

Pokrycie palety barwowej wygląda następująco:

• sRGB - 86,1% z 99,3%
• Adobe RGB - 62,9% z 68,4%
• DCI-P3 - 67,8% z 70,3%

Wyniki uzyskane przez tę matrycę są porównywalne rzecz jasna z matrycą zastosowaną w Asusie, z delikatnym wskazaniem na ten model. Wartość kontrastu i jasności maksymalnej są może odrobinę niższe, ale za to pokrycie palety barw jest większe. Znacznie niższy jest również fabryczny wskaźnik Delta E, który tylko minimalnie przekracza wartość 3. Także temperatura kolorów jest bardzo zbliżona do optymalnej.

Średni wynik gamma to 2,25 i przebiega podobnie jak w Asusie - w początkowej i końcowej części wykresu wyraźnie oddala się od optymalnych wartości.

Jasność maksymalna to 306 cd/m2, czyli praktycznie dokładnie tak jak wskazane jest to w specyfikacji technicznej. Ponieważ przekracza 300 cd/m2, to zasługuje na pozytywną ocenę. To wystarczająca jasność, aby zapewnić czytelność obrazu w każdych warunkach.

Kolejny punkt testu to pomiar równomierności podświetlenia matrycy. Wypadł on zdecydowanie najlepiej spośród całej trójki. Różnice pomiędzy środkiem ekranu a pozostałymi obszarami nie przekraczają 6 procent, co jest satysfakcjonującym wynikiem.

Jeśli chodzi o zakres regulacji poziomu jasności, to jest równie dobrze.

• 0% =  15 cd/m2
• 10% = 31 cd/m2
• 20% = 64 cd/m2
• 30% = 95 cd/m2
• 40% = 128 cd/m2
• 50% = 155 cd/m2
• 60% = 188 cd/m2
• 70% = 219 cd/m2
• 80% = 248 cd/m2
• 90% = 276 cd/m2
• 100% = 304 cd/m2

Kolejne poziomy jasności w ustawieniach laptopa przynoszą systematyczny i stabilny wzrost luminancji, pozwalając na dowolne ustawienie jasności ekranu i jego dostosowanie do potrzeb i otoczenia.

Matryca AUO B173HAN-Y147T po kalibracji

Podobnie jak w poprzednich matrycach, także tutaj przygotowałem profil obrazu, aby sprawdzić potencjał panelu. Wyniki prezentują się następująco:

• Jasność bieli: 304 cd/m2
• Temperatura: 6800K
• Kontrast: 1283.5:1
• Jasność czerni: 0.2372 cd/m2
• Delta E: 1,08
• Gamma: 2,19

Wyniki mówią same za siebie. Kontrast delikatnie się zwiększył, poprawił się także wskaźnik jasności czerni. Jasność i temperatura kolorów pozostały na tym samym (wysokim) poziomie. Wykres gammy jest niemal idealny, z bardzo nieznacznymi odstępstwami od normy.

Największej poprawie uległ natomiast wskaźnik Delta E, który spadł do zaledwie 1,08, bijąc pozostałe matryce na głowę. Poniższa tabela pokazuje to zresztą jasno i wyraźnie.

Wniosek? Pod względem jakości obrazu, ta matryca jest zwycięzcą tego porównania.

Podsumowanie, czyli jaka matryca w laptopie do gier?

Testy zakończone, pora na krótkie podsumowanie. Jak wspomniałem już wcześniej w tekście, kupując laptopa do gier, zazwyczaj liczyć się musimy z wydatkiem znacznej kwoty. W zamian otrzymujemy rzecz jasna bardzo wydajny komputer, który poradzi sobie z grami. Nie tylko mocne podzespoły są jednak ważne, wyświetlacz jest równie istotny. Potrzebujemy przecież odpowiedniej jakości ekranu, aby podziwiać te wszystkie atrakcje i wizualne fajerwerki.

Kupując laptopa za kilka tysięcy złotych (a bez problemu możemy wydać 5,6 czy 10 tysięcy na laptopa gamingowego), mamy prawo oczekiwać, że także jego ekran będzie wysokiej jakości. I zazwyczaj tak właśnie jest. Wystarczy porównać wyniki uzyskane przez te 3 matryce, z tymi, które sprawdzałem w poprzednim artykule omawiającym matryce w laptopach do 3000 zł.

Jak więc wypadły poszczególne panele w testach? Przede wszystkim oferują dość wysokie pokrycie palety barw sRGB, zbliżające się do 100 procent. Najlepiej radzi sobie na tym polu matryca zastosowana w laptopie Dell (AUO B173HAN-Y147T). Oferuje największy zakres barwowy, a przy tym najniższy wskaźnik Delta E (informujący o błędnie wyświetlanych kolorach). Także fabryczna temperatura kolorów jest najbardziej zbliżona do optymalnej wartości 6500K.

Matryca zastosowana w laptopie Asus to także panel typu AHVA i pod względem wymienionych wyżej parametrów wypada nieznacznie słabiej, ale za to może pochwalić się wyższym kontrastem i większą jasnością maksymalną, co także wpływa na komfort pracy i jakość obrazu.

Matryca typu TN wyraźnie odstaje od tej dwójki, ale wciąż oferuje poziom wystarczający dla graczy. Na matrycach AHVA można natomiast pokusić się jeszcze o pracę np. przy edycji zdjęć, co na panelu TN jest niewskazane, ze względu na zbyt duże różnice w odwzorowaniu kolorów.

No dobrze, to w takim razie, która z tych matryc jest najlepsza? Jeśli wziąć pod uwagę wyłącznie jakość obrazu, wierność odwzorowania kolorów, to panel w laptopie Dell byłby zwycięzcą. Ponieważ jednak mówimy o matrycach w kontekście laptopów do gier, to panel zastosowany w laptopie Asus ma jednego, ale jakże istotnego asa w rękawie. Jest nim częstotliwość odświeżania matrycy na poziomie 120 Hz (pozostałe matryce odświeżane są z częstotliwością 60 Hz).

Ten właśnie parametr sprawia, że gracze powinni zwrócić się właśnie na niego, gdyż dzięki niemu będą cieszyć oczy o wiele płynniejszym i wyraźniejszym obrazem, co ma szczególne znaczenie przy grze w dynamiczne tytuły.