Pomiary kolorymetrem

Procedura testowa

Testy monitora wykonałem za pomocą X-Rite i1 Display Pro. Skorzystałem z firmowego oprogramowania i1Profiler oraz aplikacji DisplayCAL. Procedura obejmuje pomiar najważniejszych parametrów monitora (najpierw w ustawieniach fabrycznych, a następnie przy optymalnych ustawieniach). Mierzone parametry to:

• Jasność i kontrast
• Gamut (odwzorowanie palety barw sRGB wyrażone w procentach) - im wyższa wartość tym lepiej
• Temperatura barwowa (optymalna to 6500K - wartość niższa oznacza cieplejszy obraz (przewaga czerwieni), podczas gdy wyższa oznacza chłodniejszy obraz (większa ilość barwy niebieskiej)
• Gamma - odwzorowanie jasności wyświetlania tonów pośrednich (im pomiar bliższy krzywej referencyjnej tym lepiej)
• Delta E - jakość odwzorowania kolorów (im niższy wynik tym lepiej, punkt odniesienia to 3)

Ustawienia fabryczne

Pierwszy pomiar wykonałem po przywróceniu monitora do ustawień fabrycznych, zmieniając jedynie ustawienia DV Mode na Standard (domyślne to Dynamic). Oto najważniejsze wyniki:

• Jasność bieli: 92.5 cd/m2
• Temperatura: 7100K
• Kontrast: 2110.1:1
• Jasność czerni: 0.0438 cd/m2
• Delta E: 1.83

Jasność fabryczna jest nieco niższa od optymalnej i wyraźnie niższa od maksymalnej wartości jaką monitor jest w stanie osiągnąć. NEC EX341R określany jest przez producenta jako urządzenie przeznaczone do zastosowań domowych i biurowych, Można więc oczekiwać od niego wysokiej jakośći obrazu i wiernie odwzorowanych barw, pozwalających na komfortowe rozrywkę, jak również wykorzystanie monitora np. do edycji zdjęć.

Gamut przy ustawieniach fabrycznych

Producent deklaruje 99,5-procentowe pokrycie palety sRGB i pomiary potwierdzają te zapewnienia, w teście NEC uzyskał wynik 99,4% pokrycia palety sRGB przy objętości 110,7%. Jeśli chodzi o paletę Adobe RGB, to pomiar pokazał pokrycie 73,2% przy objętości 76,2%.

Fabrycznie ustawiony monitor wyświetla obraz w chłodnych odcieniach - 7100K. Zmierzony kontrast wyniósł 2100.1:1, czyli niższy od deklarowanego w specyfikacji 3000:1. Z kolei jasność czerni wyniosła 0.0438 cd/m2, co jest bardzo dobrym wynikiem.

Stopień dokładności odwzorowania kolorów pokazuje parametr Delta E. Punktem odniesienia jest wartość 3. Wynik monitora NEX EX341R przy ustawieniach fabrycznych to 1,83, czyli nieźle, ale da się to jeszcze poprawić przez kalibrację.

Tabela kolorów pokazuje, że większość barw odwzorowana jest poprawnie, z nielicznymi wyjątkami. Pamiętajmy jednak, że są to pomiary dokonane przy ustawieniach fabrycznych.

Gamma przy ustawieniach fabrycznych

Pomiar Gamma również pokazuje, że nie jest idealnie, aczkolwiek nie jest też tragicznie. Zależy jak na to spojrzeć - wykres wyraźnie pokazuje, że szklanka jest do połowy pusta/pełna, w zależności od interpretacji.

Ustawienia optymalne

No dobrze, czas sprawdzić jak monitor wypadnie po jego ustawieniu do optymalnych wartości. Przyjmuje się że optymalny poziom luminancji w warunkach domowych to 120 cd/m2, a za najlepszą temperaturą barwową uznawana jest wartość 6500K. Dzięki możliwości zmiany ustawień poszczególnych składowych kolorów (RGB) można bez problemu dostroić monitor do tych wartości.

Przy kontraście 50 i jasności 38, poszczególne kolory należy ustawić w taki sposób:

R = 95,3
G = 91,7
B = 90,6

Tym razem nie zmieniałem parametru Głębia czerni i pozostawiłem go na 0, podobnie jak Gamma, którą pozostawiłem na fabrycznych 2.2. Oto uzyskane wyniki:

Jasność bieli: 121 cd/m2
Temperatura: 6568K
Kontrast: 1667.9:1
Jasność czerni: 0.0722 cd/m2
Delta E: 1.37

Kontrast nieco się obniżył, jasność czerni delikatnie wzrosła. Poprawiło się za to odwzorowanie kolorów, co dobrze oddaje poniższa tabela oraz wskaźnik Delta E, który wyniósł 1.37.

Znacznie bliższa optymalnych wartości jest natomiast Gamma, co faktycznie przekłada się na oglądany obraz.

Gamma przy ustawieniach optymalnych

Kalibracja sprzętowa

NEC posiada jednak jeszcze jednego asa w rękawie, a jest nim możliwość kalibracji sprzętowej. Miałem możliwość sprawdzenia tego rozwiązania w praktyce, dzięki oprogramowaniu SpectraView II przygotowanemu przez producenta. Oprogramowanie to analizuje pomiary i wysyła je bezpośrednio do monitora, z pominięciem karty graficznej. Gwarantuje to, że gamma i krzywa kolorów odbywa się bezpośrednio w monitorze, a to przekłada się na wierniejsze odwzorowanie barw.

Po wykonaniu ponownej kalibracji,

Jasność bieli: 120,2 cd/m2
Temperatura: 6500K
Kontrast: 1667.9:1
Jasność czerni: 0.0703 cd/m2
Delta E: 0.63

Pozwoliłem sobie podkreślić kluczową zmianę, która nastąpiła, a mianowicie obniżenie wskaźnika Delta E do 0.63, co jest doskonałym wynikiem wskazującym jak niewiele błędów w wyświetlaniu kolorów NEC EX341R jest w stanie uzyskać.Kolejna rzecz to wykres Gamma, który także jest znacznie bliższy idealnej krzywej. Jedynie w skrajnych wartościach następują odchylenia od normy, ale są one o wiele mniejsze niż w przypadku "zwykłej kalibracji".

Gamma po kalibracji sprzętowej

Prezentuję też wyniki pomiaru poszczególnych kolorów. Zestawienie w tabelce jasno wskazuje, że po sprzętowej kalibracji, są one znacznie wierniej odwzorowane.

Dlatego warto podkreślić to jeszcze raz - NEC EX341R ma znacznie większe możlwiości, niż początkowo może się wydawać. Aby jednak z nich skorzystać, konieczne będzie wykonanie tych kilku działań. Jeśli jednak niezbędne jest nam w pracy wierne odwzorowanie kolorów, to jest to wysiłek godny podjęcia.

Poziomy luminancji

W specyfikacji technicznej producent podaje wartość maksymalną luminancję na poziomie 290 cd/m2. W trakcie testów udało mi się uzyskać wartość nieco wyższą, a mianowicie 315 cd/m2, chociaż wymagało to ustawienia kontrastu na 100 procent, co z kolei znacząco zabużyło poprawność wyświetlanego obrazu. To jednak normalne zjawisko, więc w żaden sposób nie poczytuję tego za wadę monitora. Optymalną wartość luminancji uzyskuje się przy niespełna 40 procent skali jasności monitora.

Test poziomu luminancji przeprowadziłem przy optymalnych ustawieniach monitora, temperaturze barwowej 6500K i kontraście 50. Oto wynik:

• 0% =  35 cd/m2
• 10% = 58 cd/m2
• 20% = 82 cd/m2
• 30% = 104 cd/m2
• 40% = 127 cd/m2
• 50% = 148 cd/m2
• 60% = 169 cd/m2
• 70% = 190 cd/m2
• 80% = 210 cd/m2
• 90% = 229 cd/m2
• 100% = 247 cd/m2

Przy ustawieniu jasności na 0 obraz jest nieco zbyt ciemny, aby wygodnie pracować przy dziennym świetle, ale wieczorami wartość tam może być dla niektórych wystarczająca. Luminancja rośnie w stabilnym tempie 20-25 cd/m2 na każde 10 punktów na skali jasności monitora.

Równomierność podświetlania

Ten aspekt moniora nie wypada niestety najlepiej. Różnice w zmierzonej jasności między środkiem wyświetlacza, a jego pozostałymi obszarami sięgają 20 cd/m2, co stanowi 16 procent wartości luminancji. To całkiem sporo i tylko pewnym usprawiedliwieniem jest fakt, że matryca w monitorze ma tak dużą przekątną. Największą różnicę zmierzyłem w lewym dolnym rogu. W pozostałych obszarach różnica wynosi 10 lub nieco powyżej, co jest już bardziej akceptowalnym wynikiem.