Nowy Android na starym telefonie. LineageOS przyspieszy jego działanie

Co to jest LineageOS?

LineageOS to zmodyfikowany system Android, czyli tak zwany custom ROM, będący w większości otwartym i darmowym oprogramowaniem. Jest bezpośrednim spadkobiercą i następcą systemu CyanogenMod. Nie jest tworzony przez producenta telefonów, lecz przez grupę niezależnych programistów. Zapewnia to dużą swobodę w rozwoju systemu oraz możliwość instalowania go na wielu różnych typach sprzętu, od smartfonów, poprzez tablety, aż po urządzenia Android TV.

LineageOS ma wiele istotnych zalet, które mają bezpośredni wpływ na komfort używania, bezpieczeństwo oraz funkcjonalność. Poniżej wymienię kilka najważniejszych z nich, a w dalszej części przejdę do wad.

Nowy Android na starym telefonie. To możliwe

Jeśli masz kilkuletni smartfon i producent już nie oferuje do niego pełnych aktualizacji, to nie musisz kupować nowego. Wystarczy, że zainstalujesz Lineage OS, który w zależności od wersji wspiera od kilkudziesięciu, do kilkuset różnych urządzeń. Jest szansa, że wśród nich znajdziesz swój telefon.

Jak sprawdzić czy mój telefon jest wspierany?

• Wejdź na wiki.lineageos.org/devices i w polu wyszukiwarki w prawym, górnym narożniku wpisz nazwę swojego smartfonu.

Na początku lipca 2022 roku LineageOS wspierał ponad 300 modeli urządzeń. Najnowszą wersją był LineageOS 19.1, bazujący na Androidzie 12. Wciąż wspierany jest jednak LineageOS 18.1 (Android 11), a w razie potrzeby można skorzystać z jeszcze wcześniejszych wersji. Ja używam systemu na smartfonie OnePlus 6, obecnie w najnowszej wersji 19.1. 

Twój telefon może działać szybciej i dłużej

Jeśli na swoim telefonie masz np. Androida 9 lub 10, to przesiadka na 11 lub 12 zwiększy bezpieczeństwo i doda kolejne funkcje. A najlepsze jest to, że telefon wcale nie stanie się wolniejszy. Wręcz przeciwnie. Jest duża szansa, że zacznie działać znacznie szybciej. Dotyczy to zarówno urządzeń starszych, jak i całkiem nowych. Jak to możliwe?

LineageOS bazuje na czystym Androidzie, bez żadnych nakładek i aplikacji, które mogłyby obciążać telefon. W standardzie LineageOS ma tylko garstkę programów i jest pozbawiony nawet aplikacji Google. Można je oczywiście zainstalować, choćby po to, żeby móc zalogować się na własne konto Google i używać synchronizacji i powiązanych usług.

Trzeba pochwalić system za to, że daje nam wybór. Ci którzy chcą, mogą mieć Google, a ci którzy nie chcą, nie muszą.

Lineage OS jest bardzo lekki, dzięki czemu działa szybko nawet na starszych smartfonach. Mniejsze obciążenie dla procesora i pamięci może też przełożyć się na niższe zużycie energii, czyli dłuższy czas pracy na akumulatorze. Tutaj wiele jednak zależy od wersji systemu. Czasami poprzednia wersja systemu np. Lineage 18.1 może być stabilniejsza i lepiej zoptymalizowana, od najnowszej i wciąż aktywnie rozwijanej wersji Lineage 19 i kolejnych. Ponadto znaczenie ma też model telefonu - na jednym zużycie energii może być większe, a na innym mniejsze. Trzeba to po prostu wypróbować samemu lub poczytać opinie w internecie.

Czysty system, ale funkcjonalny

W LineageOS nikt nie wciska Ci fabrycznie zainstalowanych śmieci, sponsorowanych programów, ani reklam. To Ty decydujesz co chcesz mieć w telefonie. Po instalacji masz do dyspozycji dosłownie kilka podstawowych aplikacji i nic więcej. I to jest piękne! Wiedząc, że Twój telefon jest teraz znacznie odchudzony i szybszy, możesz skupić się na instalacji tylko tych programów i narzędzi, których najbardziej potrzebujesz. 

Wcale nie musisz przy tym rezygnować z funkcjonalności. LineageOS zabezpieczy Twój telefon odciskiem palca, możesz korzystać z płatności zbliżeniowych przez NFC (np. Google Pay), połączysz się z Android Auto w samochodzie, sparujesz słuchawki bezprzewodowe, w systemie znajdziesz ciemny motyw, idealny dla smartfonów z wyświetlaczem AMOLED, jest też tryb nocny (ciepłe barwy), funkcja LiveDisplay dostosowująca barwę wyświetlacza do pory dnia, jest też tryb oszczędzania energii, a całością można sterować za pomocą gestów, zamiast przycisków systemowych.

Słowem: LineageOS to pełnoprawny Android, tylko, że odchudzony, wyczyszczony i gotowy na zmiany, które Ty chcesz wprowadzić. Idealny przykład na to, że Android może być lepszy.

Czy na LineageOS wszystko działa dobrze?

Każda nowa wersja systemu miewa swoje problemy. Najnowszy iOS w iPhone, najnowszy Android w smartfonach najbardziej znanych producentów, najnowsza wersja dowolnego custom ROMu - wszystkie miewają swoje problemy. Są one zazwyczaj usuwane w kolejnych aktualizacjach. Podobnie jest też z LineageOS.

Dlatego jeśli zdecydujesz się zainstalować na swoim telefonie ten system, to warto rozważyć na początek wybór starszej wersji, np. LineageOS 18.1 zamiast 19. Może ona być po prostu bardziej dopracowana, stabilniejsza i więcej funkcji oraz aplikacji będzie działało na niej prawidłowo. Później, gdy już zapoznasz się z systemem i stwierdzisz, że chcesz zaryzykować instalację najnowszej wersji, to możesz wykonać dużą aktualizację.

Nie trzeba jednak martwić się na zapas. Moje doświadczenia z przesiadką z Lineage OS 18.1 na 19 na smartfonie OnePlus 6 są bardzo pozytywne. W zasadzie nie spotkałem się z żadnymi istotnymi problemami, wszystkie funkcje systemowe działają, podobnie jak aplikacje z których korzystam.

po lewej LineageOS 18.1, a po prawej 19.1

po lewej LineageOS 18.1, a po prawej 19.1

po lewej LineageOS 18.1, a po prawej 19.1

Czy można wrócić z LineageOS do oryginalnego systemu Android?

Tak, można. Zazwyczaj procedura jest inna w smartfonach różnych producentów (trzeba użyć innych plików, programów, poleceń itd. Ważne jest jednak to, że się da.

Zmiana systemu to nie zawsze jest dobry pomysł

Czy zmiana systemu w telefonie jest bezpieczna? Najkrótsza odpowiedź brzmi: nie.

Instalacja custom ROMu może mieć wiele konsekwencji, zaczynając od problemów z bezpieczeństwem, przez niewłaściwe działanie systemu, złą optymalizację zużycia energii, aż po problemy z płatnościami i różne drobnostki, które mogą bardzo denerwować na co dzień. Zupełnie szczerze uważam, że z custom ROMami takimi jak LineageOS, powinno się eksperymentować na drugim, zapasowym smartfonie, a nie na głównym. Przynajmniej na początku, gdy jeszcze nie do końca wiemy czego się spodziewać.

Instalując custom ROM tracisz gwarancję

Powodów aby nie instalować custom ROM jest wiele. Na ich opisanie konieczny byłby oddzielny artykuł, ale jeśli zaczniecie zagłębiać się w temat, to możecie mieć coraz więcej wątpliwości, czy zyski są większe od potencjalnych strat. A to wcale nie jest takie oczywiste.

Jednym z najważniejszych powodów jest to, że usunięcie fabrycznego Androida wymaga wyłączenia zabezpieczeń, a później zastąpienia systemu innym, niefabrycznym (czyli niezalecanym i niewspieranym przez producenta sprzętu). To sprawia, że tracimy gwarancję na te urządzenie.Dlatego wszelkie custom ROMy lepiej jest instalować na telefonie, który nie ma już aktywnej gwarancji, chyba, że utrata gwarancji nie jest problemem.

Taką podmianę systemu można zazwyczaj cofnąć, a “złamane” zabezpieczenia często da się przywrócić. Czy jest szansa, że w razie awarii serwis producenta nie zauważy takiej ingerencji? W praktyce nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wiele zależy od serwisu, telefonu i szczęścia.

Zużycie energii może spaść lub wzrosnąć

Ponownie wiele zależy od modelu telefonu, rodzaju custom ROMu, a także wersji systemu, ale zazwyczaj są dwa rodzaje sytuacji. Jeśli system jest dobrze zoptymalizowany pod dany model telefonu, to ma szansę działać szybciej i zużywać mniej energii od fabrycznego. A jeśli optymalizacja jest słaba, to będzie gorzej niż w fabrycznym. Rzadko zdarzają się przypadki, w których po instalacji custom ROMu nie czują żadnej różnicy. Jest albo znacznie lepiej, albo gorzej.

Moje doświadczenie z wieloma różnymi custom ROMami i kernelami (jądrami) do nich podpowiadają mi, że najczęściej można oczekiwać znacznie szybszego działania, ale ze zużyciem energii bywa różnie. Mniejsze zużycie raczej będzie możliwe w stabilniejszych, czyli zazwyczaj trochę starszych wersjach systemów.

Jak zainstalować LineageOS na telefonie?

UWAGA! W czasie instalacji custom ROM wiele rzeczy może pójść źle. Jeśli jesteś osobą początkującą, to jest szansa, że nie poradzisz sobie w razie wystąpienia problemów na jednym z etapów instalacji. Wtedy możesz zostać z niedziałającym smartfonem. Czasami bywa też tak, że występuje jakiś krytyczny błąd, sprawiający, że telefon wchodzi w pętlę ponownego uruchamiania (boot loop) lub całkowicie przestaje reagować (zmienia się w tzw. cegłę, z angielskiego brick). W ekstremalnych przypadkach można skończyć z telefonem, którego będzie trzeba ratować w profesjonalnym serwisie, a nawet to może skończyć się niepowodzeniem. Dlatego pamiętajcie, że zawsze instalację innego systemu (custom ROM takiego jak np. LineageOS) wykonujecie na własne ryzyko. A ryzyko jest tym większe, im mniejsze macie doświadczenie.

• Procedura może być inna w różnych telefonach. Dlatego zamiast powielać całą, potężną bazę bardzo szczegółowych porad, polecam skorzystanie z informacji na oficjalnej Wiki LineageOS.

Tutaj wyszukujemy swój model sprzętu, klikamy go i mamy dostęp do pełnych instrukcji instalacji LineageOS. Porady są po angielsku, ale podstawowe linki do pobierania i komendy są wyraźnie zaznaczone, więc korzystanie z tych instrukcji jest dość intuicyjne, co nie znaczy, że jest łatwe.

Instalacja LineageOS i Gapps wymaga odrobiny zabawy w terminalu

Aplikacje Google na LineageOS. Jak zainstalować Gapps?

System Lineage OS w standardzie nie ma aplikacji, ani usług Google. Jeśli chcesz zalogować się na swoje konto Google oraz pobierać aplikacje ze sklepu Google Play, to należy zainstalować Gapps (Google Apps). Najlepiej od razu po instalacji świeżego systemu.

• Informacje na temat polecanych Gapps znajdziesz na oficjalnej Wiki LineageOS.
• Do najnowszych wersji LineageOS polecane są MindTheGapps, które pobierzesz stąd.

Podsumowanie

Instalacja każdego custom ROMu, w tym LineageOS jest ryzykowna. Wiele rzeczy może pójść nie tak jak sobie wyobrażacie. Czasami jednak takie ryzyko warto podjąć, bo zwłaszcza jeśli system instalujecie na drugim, zapasowym telefonie, a nie na głównym, którego używacie cały czas.

Jeśli się uda, to macie szansę sprawić że starszy smartfon będzie działał szybciej, lepiej i potencjalnie nawet dłużej na jednym ładowaniu. Innymi słowy macie szansę przywrócić go do życia i sprawić, że korzystanie z niego znów będzie przyjemne. Ale jeśli się nie uda, to możecie skończyć z niedziałającym sprzętem. Dlatego oszacujcie ryzyko i najpierw dobrze zapoznajcie się z instrukcjami, procedurami i potrzebnymi plikami do waszego modelu smartfonu.

Korzystasz już z LineageOS lub innego custom ROMu na swoim telefonie? Podziel się opinią, czy było warto. Udanego dnia!