Poznań Game Arena – Czym jest?

Zacznijmy jednak od początku, by osoby niezaznajomione z tematem nie czuły się wyobcowane. Otóż jak podaje sama strona wydarzenia, „Poznań Game Arena to największy festiwal gier i multimediów w Europie Środkowo-Wschodniej, który każdego roku gości dziesiątki tysięcy fanów z Polski i z zagranicy. Już w październiku MTP zmieni się w centrum elektronicznej rozrywki, w którym nie tylko zagrasz w najnowsze tytuły i przetestujesz sprzęt od topowych producentów, ale również spotkasz swoich e-sportowych idoli i dowiesz się na czym stoi branża gamingowa.”

Data [Imprezy, czyli] Poznań Game Arena to obowiązkowy punkt w kalendarzu każdego miłośnika gier. Co roku do stolicy Wielkopolski zjeżdżają się dziesiątki tysięcy fanów gamingu i topowych przedstawicieli branży, aby wspólnie ograć najnowsze tytuły, wymienić się doświadczeniami i dzielić swoją pasją do gier.

W pawilonach rozsianych po całym obszarze MTP będzie można skorzystać z masy atrakcji. Znajdziemy tu stoiska z merchem czy ze sprzętem do grania. Nie zabrakło również stanowisk do ogrywania wszelakich tytułów (często nawet tych przedpremierowych) czy specjalnych stref tematycznych. A to wszystko to tylko „wierzchołek góry lodowej”!

Poznań Game Arena – Krótka historia

Samo PGA jest już tak naprawdę pełnoletnie. Otóż jak podaje strona wydarzenia „Festiwal Poznań Game Arena ma już na koncie 18 edycji, które budowaliśmy wspólnie z setkami tysięcy fanów gamingu z Polski i z zagranicy, aktywnie włączając się w rozwój polskiego rynku gier i multimediów. Od 2004 pracujemy nad tym, aby uczynić z Poznania prawdziwą stolicę elektronicznej rozrywki, z roku na rok rozbudowując nasz program i zapraszając topowych przedstawicieli branży. Dowiedz się, jakie były nasze początki i droga do zostania największym eventem gamingowym w Europie Środkowo-Wschodniej”. Więcej możecie dowiedzieć się pod tym adresem.

Szybki rzut oka z balkonu jednego z pawilonów, a tych było kilka. Frekwencja robi wrażenie!

#TuBijeSerceGamingu – Ale czyje?

PGA tak samo jak Pyrkon (o którym również pisaliśmy na łamach naszego serwisu), tworzą wydarzenie dla każdego. Chcą, by wszyscy czuli się na ich eventach dobrze i swobodnie. Co istotne (w kontekście tego artykułu), Pyrkon jest festiwalem fantastyki. Gatunek ten praktycznie nie powodował podziałów na przynależność do jakiejkolwiek płci. Kompletnie inaczej wygląda to w kontekście gier. Gdy gry komputerowe raczkowały, to ich pierwszą docelową grupą odbiorczą były dzieci, z większym wskazaniem na chłopców. Wraz z rozwojem tej gałęzi rozrywki zaczęło uwypuklać się to, że gry są tworzone główne dla męskiej części społeczeństwa – Chłopców, nastolatków oraz mężczyzn. Oczywiście powstawały takie tytuły jak Spore czy The Sims, które domyślnie (albo raczej stereotypowo) były kierowane do żeńskiej grupy odbiorczej, lecz lwia część produkowanych gier była kierowana do osób płci męskiej. To przez wiele lat kształtowało w społeczności graczy i graczek zjawisko seksizmu.

Ciekawie tę tematykę porusza Pani Klaudia Markowska (z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie). W swojej pracy omawia zjawisko znanego wielu seksizmu w grach: „Biorąc pod uwagę, że uprzedzenia dotyczące obu płci prowadzą do powielania i utrwalania stereotypów na temat ról, jakie przypisane są w społeczeństwie zarówno kobietom, jak i mężczyznom, należy stwierdzić, że zjawisko seksizmu trzeba postrzegać jako mechanizm mający na celu utrzymanie dotychczasowego porządku w strukturze społeczeństwa. Ze zjawiskiem seksizmu stosunkowo często można spotkać się w grach komputerowych, w których przybierać może ono różną formę – od uprzedmiotowienia i seksualizacji postaci kobiecych po powielanie stereotypów traktujących kobiety jako słabszą płeć. Ma to istotne znaczenie w kontekście rozwoju dziecka, które przez ekspozycję na tego typu treści może wykształcić nieprawidłowe i społecznie nieakceptowalne wzory zachowania”.

Także wraz z moją ukochaną żoną wybraliśmy się na teren Międzynarodowych Targów Poznańskich, by dowiedzieć się od uczestniczek PGA jak (ich zdaniem) wygląda dzisiaj świat gier komputerowych – Czy czują się w nim swobodnie (w szczególności w tytułach multiplayer)? W jakim stopniu są w nim dyskryminowane ze względu na płeć oraz co uwielbiają, a czego nie cierpią w świecie gier komputerowych?

Zwiedzając teren poznańskich targów przeznaczony pod PGA można było zauważyć, że impreza jest zdominowana przez męską cześć społeczeństwa. W szczególności było to widać w miejscach, gdzie ogrywano tytuły typowo kierowane do mężczyzn – Sportowe, strzelanki czy MMO. Nie zmienia to jednak faktu, że pań było sporo. Część jako osoby towarzyszące swoim partnerom, natomiast pozostała część bardziej niezależnie lub w kobiecych grupach. To właśnie takim paczkom dziewczyn zadaliśmy pytania, o których wspomniałem w poprzednim akapicie.

Pierwsze Panie odpoczywały na schodach pomiędzy pawilonami. Chętnie zgodziły się, by udzielić nam odpowiedzi na nasze pytania:

- Powiedzcie mi, jako dziewczyny/kobiety, jak czujecie się w społeczeństwie graczy?

- Wydaje mi się, że to zależy od fandomu gry. Niektóre są strasznie toksyczne wobec kobiet, ale ogólnie jest dobrze.

- A czy któraś z Was ma inne zdanie na ten temat?

- W sumie mogę się zgodzić. Ja na przykład siedzę w Valorancie i tam jak się odezwie kobieta, to często lecą wyzwiska. Poza grami online myślę, że nie jest źle – Jest całkiem normalnie.

- I tu wspomniałaś o tym, o co chciałem Was spytać. Jak odczuwacie dyskryminację wobec kobiet? Jakie słowa padają? Jak często to się dzieje?

- Przede wszystkim przekleństwa, najczęściej bezpodstawne – Tylko dlatego, że jestem kobietą. Zdarza się, że jestem wyżej w tabeli, niż oni [mężczyźni] (…).

- Okej, a Wasze doświadczenia jak wyglądają?

- Ja raczej gram w gry fabularne, więc ja akurat nie doświadczam [hejtu]. Często natomiast widzę filmy, gdzie jakieś streamerki wrzucają materiały ze swoich doświadczeń i nierzadko jest tak, jak koleżanka powiedziała.

- Czyli [w grach sieciowych] doświadczacie dyskryminacji cały czas?

- Tak. Kiedyś było czuć to bardziej, ale mimo wszystko nadal to jest i występuje.

- Rozumiem. To czy w grach sieciowych zdarza się, że udajecie mężczyzn?

- Ja po prostu nie wypowiadam się na voice czacie. Ewentualnie tylko tekstowo.

- No to ostatnie pytanie. Skoro jesteśmy w tak świetnym miejscu jak PGA. Co kochacie w grach komputerowych? Co jest dla Was największą radością?

- Przywiązywanie się do nich [gier]. U mnie to jest Cyberpunk i ja po prostu czuję tę grę. Jestem z nią bardzo związana – Wszystkie postacie, fabuła… wszystko [kocham], ja nim żyję [tym światem].

- Okej, a Ty również wspominałaś, że grałaś w gry fabularne…

- Tak. Właśnie fabuła i postacie. Często trafiają się fajne kreacje albo pod względem designu albo charakteru. Przez to się zdarza, że jak widzę jakąś postać, to chcę zagrać w grę. Nagle okazuje się, że w toku poznawania fabuły pojawiają się jeszcze ciekawsze persony. To jest to co lubię.

- Super, bardzo Wam dziękuję!

Ruszając dalej zauważyliśmy jeszcze większą ekipę cosplayerek. Nie omieszkaliśmy również im zadać podobnych pytań:

- Witam Was bardzo serdecznie! Powiedzcie mi proszę – Jak się czujecie w środowisku graczy? W szczególności jak gracie w gry sieciowe. Jak to wygląda z Waszej perspektywy?

- Powiem tak. Zanim zaczęłam grać w to co gram, to dosyć sporo tłukłam w MMORPG wszelkiego rodzaju (…). Ja osobiście nie spotkałam się z żadnym hejtem, brakiem chęci do pomocy albo jakąś niechęcią ze strony graczy. (…) Także jak grałam z rodakami, to nigdy mi się nie trafiło, żeby coś było nie w porządku ze względu na płeć. (…)

- Jasne, miło mi to słyszeć. A jak to z Waszej strony wygląda?

- Ja ogólnie grałam w gry w których wiedziałam, że większość społeczności jest niemęska. Są takie gry typu strzelanki, które są bardziej popularne w męskiej części środowiska. Szczerze mówiąc, bałam się w nie grać. Słyszałam wiele historii, gdzie były nie tylko seksistowskie komentarze wobec kobiet, to jeszcze odbywało się wyrzucanie ich z gier. Tylko za to, że brzmi się kobieco (…). Jak tylko zaczęłam mówić i usłyszano, że mam kobiecy głos, to albo mnie zaczęto wyzywać (typu: Wyp*erdalaj! Nie umiesz grać! itd.) albo minie seksualizować (np. Czy masz chłopaka? Czy podeślesz swoje zdjęcia?). To się najczęściej działo w popularnych dla mężczyzn grach, typu CS (czy inne strzelanki), LoL. Dlatego wybieram gry, w których wiem, że społeczność jest taka pół na pół – Gdzie jest dużo kobiet albo osób queer. Wiem, że wtedy będę się czuła bardziej bezpiecznie.

- Okej, a w związku z tym często udawałyście mężczyzn grając?

- [przyp. red. Panie odpowiedziały chórem] Tak! Tak, wielokrotnie!

- Niestety któryś raz już to dzisiaj słyszymy… To wobec tego jak często spotykałyście się z dyskryminacją ze względu na płeć? Z jednej strony słyszę, że rzadziej. Z drugiej, że dość często.

- Ja dość często. Nawet jak siedzę na forach przeznaczonych dla graczy, to za każdym razem staram się nie pokazywać, że jestem kobietą. (…) Nawet na social mediach nie mam podanej płci! Wolę być totalnie anonimowa. Dlatego też unikam voice czatu, by sobie nie zaszkodzić. Nie chcę oczywiście wrzucać wszystkich mężczyzn do jednego worka. Że wszyscy faceci są tacy sami, ale niestety bardzo często się to [niewłaściwe zachowania] spotyka. Dlatego częściej wybieram gry, gdzie mogę grać z moimi przyjaciółmi. Wtedy jeżeli ktoś zacznie mnie atakować, to wtedy czułabym się bardziej komfortowo i bezpiecznie.

- Czyli, że odczuwasz ich wsparcie, rozumiem. Co prawda zaczęliśmy od tej przykrej kwestii, ale jesteśmy przecież na PGA, na targach gier. Jesteście graczkami, które kochają grać w gry komputerowe. Co zatem cenicie i uwielbiacie w grach komputerowych?

- Dzięki grom mogę poznać ludzi, którzy mają podobne zainteresowania. (…) Naprawdę sobie cenię to, że to jest miejsce w którym nie jestem inną osobą. Mogę pogadać na temat gier, pobawić się w cosplay. Czuję się komfortowo i mogę się [swobodnie] wyrażać.

- Jasne. Czy któraś z Was chciałby coś dodać?

- Ja chciałam dodać, że wokół niektórych gier, które są takie bardziej neutralne jeżeli chodzi o płeć, to mam wrażenie, że (…) rozbudowuje się społeczność ludzi, których zainteresowania się zazębiają. Gramy sobie w takiego Genshin Impact (…) i okazuje się, że wiele z tych osób ogląda anime i interesują się azjatycką kulturą. I nagle się okazuje, że możemy przez grę poznać kogoś, kto znajduje w spektrum naszych [innych] zainteresowań (…). Nagle się okazuje, że w grze mogę pograć godzinę, by z tymi samymi osobami [z którymi grałam] potem na konwencie spędzić trzy dni. To jest moim zdaniem super!

- Okej, to dziękuję!

Poszukując kolejnych pań, na świeżym powietrzu trafiliśmy na kolejne osoby, które również podzieliły się swoimi przemyśleniami:

- Jak się czujecie w środowisku graczy? Tym teoretycznie zdominowanym przez mężczyzn, choć według badań to 51% kobiet jest uczestniczkami gier komputerowych.

- Zależy w jakiej grze. Są gry, w których za samo przyznanie się do bycia kobietą jest się wyzywaną. Bardzo często się to zdarza, szczególnie w społeczności (…) LoLa czy Valloranta. Niestety występuje [tam] zjawisko dyskryminacji. Jeżeli kobieta odezwie się na czacie, to może spodziewać się dwóch skrajnych scenariuszy – albo doświadcza seksualizacji albo kompletnego umniejszania i wyzwisk. Zdarza się również takie myślenie, które niestety jest praktykowane przez pewną część społeczeństwa mianowicie, że kobieta nadaje się wyłącznie do grania na supporcie, bo przecież to najprostsza rola polegająca na klikaniu w jedną umiejętność, niewymagająca myślenia i rozumienia trudniejszych mechanik gry. W momencie, gdy kobieta zagra lepiej i uda się jej wygrać rozgrywkę, to słyszy, że to przypadek.

- A z waszej perspektywy – Jak często doświadczacie takiego traktowania?

- Osobiście jestem już na takim etapie, że wolę się w ogóle nie odzywać na czacie, tym samym nie przyznając się do bycia dziewczyną. W ten sposób unikam nieprzyjemności jakie to ze sobą niesie w postaci wyzwisk, bo nie o to chodzi w grach, żeby się denerwować, tylko fajnie spędzać czas.

- A czy zdarzało się tak, że udawałyście mężczyzn?

- Pisemnie tak. Niejednokrotne używałyśmy zaimków męskich, żeby mieć spokój.

- A z drugiej strony – Jesteście tutaj, na PGA. W miejscu, które jednoczy graczy. Za co Wy kochacie gry komputerowe?

- Głownie za możliwość spędzenia czasu ze znajomymi i oderwanie się od rzeczywistości.

Poznań Game Arena – gry sieciowe dzielą, a społeczność łączy

Zwiedzając dalej targi i rozmawiając z kolejnymi osobami tendencja była podobna. Choć na PGA dziewczyny czuły się komfortowo i swobodnie, to w świecie gier multiplayer nadal potrafią być traktowane skandalicznie. Cieszy natomiast fakt, że powoli się to zmienia – Choć nadal wiele osób płci żeńskiej jest seksualizowanych i obrażanych, to kolejne osoby zaczynają wspierać i kibicować im w rozgrywkach sieciowych. Mam szczerą nadzieję, że męska społeczność z coraz większą kulturą i szacunkiem zacznie traktować kobiety i osoby queer.

P.S. A jak ktoś czeka na nowego Gothica, to informuję - Jest na co czekać!

Źródło: Opracowanie własne, PGA, MTP, izss.uken.krakow.pl, encyklopedia PWN