Jak wybrać laptopa? Oto na jakie cechy zwrócić uwagę

Planujecie zakup nowego laptopa, ale nie wiecie, na który się zdecydować? Na rynku można znaleźć kilkaset różnych modeli, a każdy z nich jest opisany kilkunastoma parametrami specyfikacji technicznej. Mało tego, co jakiś czas pojawiają się nowe, usprawnione konstrukcje. Mniej doświadczeni klienci mogą więc mieć problem z określeniem odpowiedniego modelu.

Aby ułatwić Wam wybór, przygotowaliśmy poradnik, w którym opisaliśmy najważniejsze zagadnienia związane z mobilnymi komputerami. Opisaliśmy też cechy, które warto brać pod uwagę przy zakupie modeli do konkretnych zastosowań, również z uwzględnieniem najnowszych trendów na rynku. Publikację adresujemy głównie do mniej doświadczonych czytelników, którzy nie mają dobrego rozeznania w branży.

Zastosowanie i wybór typu laptopa

Przed przystąpieniem do wyboru konkretnego modelu, na początku powinniśmy określić zastosowanie urządzenia. Na inne cechy bowiem będą zwracać uwagę użytkownicy domowi, korzystający z komputera do przeglądania Internetu i oglądania filmów, wymagający gracze, oczekujący możliwie najlepszej wydajności, a jeszcze na inne biznesmeni, którzy spędzają dużo czasu w podróżach służbowych. Dostępne laptopy można podzielić na kilka segmentów z uwagi na przeznaczenie.

Laptopy konsumenckie i multimedialne

Jeżeli Wasze wymagania nie są zbyt wygórowane i potrzebujecie komputera do przeglądania Internetu, oglądania filmów, korzystania z pakietu biurowego i ewentualnie sporadycznego grania w proste gry, a przy tym nie chcecie wydawać dużych pieniędzy, laptop konsumencki (multimedialny) będzie tutaj najlepszym wyborem.

Mówimy więc o najprostszych z dostępnych urządzeń. Zazwyczaj wyposażono je w ekran o przekątnej 15,6 cali, podstawowe podzespoły i niezbędny zestaw złączy (w niektórych konstrukcjach znajdzie się również napęd optyczny do odtwarzania płyt CD/DVD).

Konsumenckie laptopy nie oferują dobrej wydajności, ale w zamian za to cechują się w miarę długim czasem pracy na baterii i atrakcyjną ceną - najtańsze modele można kupić poniżej 1500 - 2000 złotych. Lepsze modele to już koszt 3000 – 4000 złotych. Zainteresowani powinni rozejrzeć się za seriami Acer Aspire, Lenovo IdeaPad czy Dell Inspiron.

Laptopy biznesowe, hybrydowe i konwertowalne

Większe wymagania dotyczą użytkowników biznesowych, którzy potrzebują laptopa do pracy, często będąc w podróży. Ważne więc, aby dany model cechował się większą wytrzymałością i długim czasem pracy na baterii, a przy tym był w miarę poręczny. Potencjalni klienci nie przywiązują aż tak dużej uwagi do ceny urządzenia. W takiej sytuacji warto sięgnąć po model z segmentu biznesowego.

Laptopy biznesowe to zwykle 13- lub 14-calowe konstrukcje, które wyposażono w matowy ekran, bogaty zestaw złączy (nierzadko wliczając w to czytnik linii papilarnych, czytnik Smart Card czy złącze stacji dokującej) oraz wygodną klawiaturę. Tego typu konstrukcje nierzadko wyróżniają się również wytrzymałą obudową z aluminium lub włókna węglowego. Niestety, są one również wyraźnie droższe od standardowych odpowiedników – w przypadku najlepszych konstrukcji ceny mogą sięgać kilku lub nawet kilkunastu tysięcy złotych. Przykłady? Apple MacBook, ASUS ZenBook, Dell XPS i Lenovo ThinkPad.

Ciekawą alternatywą mogą tutaj być laptopy konwertowalne i hybrydowe. Urządzenia te cechują się podobnymi rozwiązaniami, a przy tym można z nich korzystać również w formie tabletu lub prezentacji (zastosowana matryca pozwala na obsługę dotykiem). W przypadku konstrukcji konwertowalnych ekran osadzony jest na specjalnych zawiasach, umożliwiających jego obrócenie o 360 stopni, natomiast laptopy hybrydowe, czasami nazywane urządzeniami 2-w-1, składają się z dwóch elementów – tabletu i dołączanej klawiatury. Na uwagę zasługują serie ASUS ZenBook Flip, Lenovo Yoga czy Microsoft Surface.

Laptopy do grania

Sporą grupę klientów stanową gracze, którzy poszukują alternatywy dla komputera stacjonarnego. Głównym wymaganiem jest oczywiście wysoka wydajność, pozwalająca na komfortową rozgrywkę w najnowszych i najgłośniejszych tytułach. Oprócz tego ważny jest ekran o szybkim czasie reakcji, wygodna, podświetlana klawiatura, a także dodatkowe usprawnienia wpływające na jakość rozgrywki. Wybór jest jednoznaczny – laptop do grania. Przygotowaliśmy dedykowany poradnik na co zwrócić uwagę kupjąc laptopa do gier.

Jeszcze do niedawna laptop do grania był uznawany za oksymoron. Postęp technologiczny pozwolił jednak opracować na tyle wydajne komponenty, że mogą one z powodzeniem konkurować z PC-tami. Na rynku dominują 15,6- i 17,3-calowe konstrukcje, które zaopatrzono w najwydajniejsze podzespoły, a także efektywne systemy chłodzenia. Producenci przywiązują tutaj również uwagę do ekranu, klawiatury i dźwięku, a więc elementów bardzo istotnych z punktu widzenia graczy.

Laptopy do gier nie należą jednak do zbyt kompaktowych konstrukcji (chociaż ostatnio ulega to poprawie), a ich czas pracy na baterii jest mocno ograniczony. Ceny takich urządzeń nie należą do najniższych, bo za topowe modele trzeba wyłożyć kilka lub nawet kilkanaście tysięcy złotych. Warto rozejrzeć się za modelami Acer Predator, ASUS ROG, Lenovo Legion czy HP Omen.

Mobilne stacje robocze

Nie należy również zapominać o profesjonalistach, którzy będą korzystać z laptopa podczas możliwie najbardziej wymagających zastosowań - obróbki zdjęć, renderowania filmów czy modelowania 3D. Oczekują oni bardzo dobrej wydajności, a przy tym dodatkowych rozwiązań przeznaczonych dla profesjonalistów. Można tutaj skorzystać z laptopów do grania, ale w niektórych przypadkach lepszym wyborem okażą się mobilne stacje robocze, nazywane również stacjami DTR (Desktop Replacement).

Mobilne stacje robocze zaliczają się do 15-, 17- lub nawet 18-calowych konstrukcji. Możemy tutaj liczyć na dobrej jakości ekran, wraz z możliwością podpięcia zewnętrznych monitorów. „Pod maską” znajdziemy najwydajniejsze podzespoły, często w postaci profesjonalnych procesorów Intel Xeon i kart graficznych Nvidia Quadro, które wyposażono w niestandardowe, wydajne systemy chłodzenia. Sporym atutem niektórych wersji jest certyfikat ISV.

Niestety, mobilne stacje robocze to też jedne z najdroższych laptopów na rynku. Za topowe modele z serii Dell Precision, HP Zbook, Lenovo ThinkPad czy MSI WS przyjdzie nam zapłacić kilkadziesiąt tysięcy złotych. Mało tego, topowe konfiguracje nie zaliczają się do zbyt kompaktowych konstrukcji i wymagają częstego ładowania baterii.

Na co zwracać uwagę przy wyborze laptopa

Po zdecydowaniu na jakim segmencie laptopa nam zależy, warto przyjrzeć się specyfikacji danego modelu. Powinniśmy zwrócić uwagę na kilka głównych parametrów.

Ekran i rozdzielczość matrycy

Wielkość ekranu determinuje rozmiar laptopa. Przeważająca większość dostępnych modeli została wyposażona w ekran o przekątnej 15,6 cali, uważany za uniwersalne rozwiązanie do większości zastosowań. Jeżeli jednak zależy nam na mniejszej, poręczniejszej konstrukcji, warto zdecydować się na laptop 13,3- lub 14-calowy. Po drugiej stronie znajdziemy większe, 17,3-calowe konstrukcje – tak duży ekran szczególnie sprawdzi się w laptopach do gier lub stacjach roboczych, gdzie mobilność nie jest aż tak istotną kwestią.

Kolejnym ważnym parametrem jest rozdzielczość matrycy. Standardem jest tutaj ekran Full HD (1920 x 1080 px), który zapewnia optymalną jakość wyświetlanego obrazu. Dodatkowo w przypadku modeli do grania warto rozejrzeć się za konstrukcjami o zwiększonej częstotliwości odświeżania 120, 144 lub nawet 240 Hz. Najtańsze konstrukcja nadal dysponują matrycami HD (1366 x 768 px), natomiast w najdroższych modelach można znaleźć wyświetlacze o jakości 4K (3840 x 2160 px) – tego typu rozwiązania polecamy głównie profesjonalistom (będą oni również zwracać uwagę na jakość odwzorowania barw).

Oceniając wyświetlacz laptopa, oprócz przekątnej i rozdzielczości warto zwrócić uwagę na typ zastosowanej matrycy. Przeglądając specyfikacje danych modeli, najczęściej możemy spotkać się z trzema rodzajami (powłokami) matryc: błyszcząca, matowa, z powłoką antyrefleksyjną.

• Matryca błyszcząca oferuje wysoką jakość obrazu i głębokie nasycenie barw, ale jej wadą jest odbijanie się otoczenia na jej powierzchni, co utrudnia pracę w mocnym słońcu
• Matryca matowa jest wolna od powstawania odblasków, więc na wyposażonym w nią laptopie można pracować nawet w ostrym świetle. Minusem takiego rozwiązania są nieco gorzej odwzorowane kolory
• Matryca z powłoką antyrefleksyjną łączy cechy obu wcześniejszych rozwiązań i wydaje się najbardziej uniwersalnym rozwiązaniem

Część producentów określa dokładny rodzaj zastosowanej matrycy np. TN lub IPS. Zainteresowanych szczegółami o typie danej matrycy odsyłamy do naszego poradnika "Matryca TN, VA czy IPS?"

Jaki procesor w laptopie

Procesor to serce każdego komputera i to on w znacznej mierze decydujące o jego wydajności. Warto tutaj zwrócić uwagę przede wszystkim na liczbę rdzeni i taktowanie. Dostępne modele możemy podzielić na kilka segmentów.

W większości konsumenckich i biznesowych laptopów znajdziemy energooszczędne, 2- lub 4-rdzeniowe układy z serii Intel Core i3, Core i5 lub Core i7 (np. Core i5-8265U) lub też konkurencyjne modele od AMD – Athlon, Ryzen 3, Ryzen 5 lub Ryzen 7 (np. Ryzen 5 3500U). Niskonapięciowe jednostki (z dopiskiem U) oferują odpowiednią wydajność do większości zastosowań, a przy tym nie pobierają dużo mocy i nie wymagają rozbudowanego chłodzenia.

W najtańszych i najbardziej podstawowych modelach możemy spotkać się z procesorami z serii Intel Celeron i Pentium (np. Pentium N4000) lub AMD A4 lub A6 (np. A6-9220). Nie powinniśmy jednak oczekiwać od nich wysokiej wydajności. Jeżeli mamy możliwość, warto wybrać model z mocniejszym, bardziej przyszłościowym układem Core lub Ryzen.

W laptopach do grania i stacjach roboczych znajdziemy procesory Intel Core oraz AMD Ryzen z dopiskiem H lub HK (np. Core i9-9980HK lub Ryzen 5 3550H), natomiast w typowych stacjach roboczych mogą to być profesjonalne modele Intel Xeon (np. Xeon E-2186M). Tego typu jednostki dysponują 4, 6 lub nawet 8 rdzeniami i pracują z wyższym taktowaniem, co przekłada się na dużo lepsze osiągi względem niskonapięciowych modeli. Warto jednak pamiętać, że mają one też wyższe wymagania co do zasilania i odprowadzania ciepła.

Laptop Eurocom Tornado F5 SE z miejscem na desktopowy procesor (foto: Eurocom)

Osobną kategorię laptopów stanową najwydajniejsze konstrukcje, które wyposażono w procesory dla komputerów stacjonarnych (np. Intel Core i7-9700K lub AMD Ryzen 7 2700). Układy te oferują lepsze parametry od zwykłych, mobilnych modeli, ale wymagają jeszcze efektywniejszego sposobu odprowadzania ciepła. Przeważnie można je spotkać w topowych modelach do grania lub stacjach DTR.

Karta graficzna – zintegrowana czy samodzielna?

Drugim najważniejszym komponentem wpływającym na wydajność laptopa jest karta graficzna. W większości przypadków sprawdzi się zintegrowany układ graficzny – jest on w pełni wystarczający do przeglądania Internetu, odtwarzania filmów, a nawet odpalenia starszych, mniej wymagających gier. W przypadku procesorów Intela zastosowano grafikę UHD Graphics lub Iris Plus Graphics, natomiast w procesorach AMD znajdziemy układy pod znaną marką Radeon.

Laptop Eurocom Sky X9C wyposażony w dwie karty graficzne (foto: Eurocom)

Samodzielna karta graficzna ma sens głównie w przypadku laptopów do grania, gdzie oczekujemy dużo lepszej wydajności (topowe konstrukcje osiągami dorównują kartom graficznym z komputerów stacjonarnych). Dominującą pozycję ma tutaj Nvidia, której karty GeForce GTX i RTX są montowane w topowych laptopach do gier. Na rynku występują również konstrukcje wyposażone w karty Radeon, aczkolwiek raczej reprezentują one niższy i średni segment.

Osobną kategorią są stacje DTR, gdzie możemy spotkać się z profesjonalnymi kartami graficznymi z rodziny Nvidia Quadro. Tego typu układy wspomagają edycję zdjęć/filmów, projektowanie i modelowanie.

Ile pamięci RAM do laptopa?

Pamięć RAM to kolejny ważny element specyfikacji laptopa, bo to w dużej mierze od niej zależy komfort użytkowania systemu. Większa pojemność pamięci pozwoli na szybsze uruchamianie aplikacji, a także sprawne, jednoczesne działanie większej liczby programów czy otwarcie większej liczby kart w przeglądarce internetowej. Dodatkowo jest ona wykorzystywana przez zintegrowaną grafikę jako pamięć graficzna.

Wymagania co do pamięci operacyjnej cały czas rosną. Jeszcze do niedawna absolutnym minimum określano 2 GB pamięci RAM, natomiast obecnie trudno sobie wyobrazić komputer bez 4 GB, a bezpieczniejszym i bardziej przyszłościowym rozwiązaniem jest zastosowanie 8 GB. Osoby wykorzystujące laptop do profesjonalnych zadań typu obróbka grafiki lub filmów powinny celować jeszcze wyżej – minimum jest tutaj 16 GB, aczkolwiek warto zdecydować się na 32 lub nawet 64 GB pamięci RAM.

Przy okazji warto zwrócić uwagę na tryb pracy pamięci operacyjnej. W podstawowych modelach często jest to jednokanałowa konfiguracja (pojedynczy moduł), która nie daje możliwości pełnego wykorzystania potencjału laptopa. Lepiej zdecydować się na konfigurację dwukanałową (dwa połączone moduły), przekładającą się na lepsze osiągi w grach i programach. Podobnie jak w procesorach, wyżej taktowana pamięć RAM również przełoży się na lepsze osiągi.

Dysk twardy w laptopie - HDD, SSD, a może Optane?

Podobnie jak w komputerach stacjonarnych, laptopy przeważnie wykorzystują dwa typy dysków – standardowe dyski twarde (HDD) oraz nośniki półprzewodnikowe (SSD).

• Dyski HDD oferują większą pojemność i są tańszym rozwiązaniem. Niestety, są też wyraźnie wolniejsze, a ze względu na zastosowanie elementów mechanicznych, cechują się mniejszą wytrzymałością na uszkodzenia mechaniczne i generują słyszalny hałas. Z tego też powodu obecnie można je spotkać głównie w podstawowych, tańszych laptopach lub jako dodatkowy dysk, służący jako magazyn danych.
• Dyski SSD bazują na pamięci półprzewodnikowej, dzięki czemu pozwalają uzyskać wyższą wydajność – w praktyce przekłada się ona na szybsze uruchamianie systemu i programów, a także lepszy komfort pracy z komputerem. W większości laptopów montowane są standardowe nośniki SSD pod SATA, ale w najnowszych, kompaktowych modelach stosowane są szybsze modele M.2 z interfejsem PCIe NVMe. SSD to coraz popularniejsze rozwiązanie, szczególnie, że ceny takich dysków ostatnio poszły mocno w dół.

Warto również wspomnieć o alternatywnych rozwiązaniach w postaci dysku hybrydowego oraz połączeniu dysku HDD z pamięcią Intel Optane. Tego typu nośniki zachowują dużą pojemność, a zastosowanie dodatkowego, szybkiego bufora w teorii pozwala przyspieszyć działanie komputera w najpopularniejszych scenariuszach. Zwykle są to jednak niszowe rozwiązania (tym bardziej, że konstrukcje z pamięcią Optane mogą być stosowane jedynie w przypadku nowszych laptopów z procesorami Intela).

Budowa laptopa, chłodzenie i bateria

Procesor, karta graficzna, pamięć RAM i dysk to podstawowe elementy specyfikacji laptopa, niemniej jednak warto jeszcze zwrócić uwagę na samą konstrukcję urządzenia – wytrzymałość obudowy, jakość zastosowanych materiałów, chłodzenie komponentów i wykorzystaną baterię.

Podstawowe laptopy do codziennych zastosowań nie grzeszą jakością wykonania. Zwykle mamy do czynienia z obudową z tworzywa sztucznego, która zabezpiecza urządzenie tylko w podstawowym stopniu (ale może uginać się przy mocniejszym naciśnięciu klapy lub klawiatury). Cóż, producenci częściej stawiają na wzornictwo niż na wytrzymałość, bo to ono bardziej może przekonać do wyboru danego modelu.

Inaczej to wygląda w przypadku lepszych, biznesowych modeli, gdzie stosowane są specjalne obudowy z aluminium, włókna węglowego lub stopu magnezu, cechujące się większą odpornością na uszkodzenia mechaniczne, a przy tym pozwalające odchudzić konstrukcję. Część dostępnych laptopów wyróżnia się natomiast obudową o podwyższonej wytrzymałości, która spełnia normy militarnych standardów MIL-STD lub nawet od początku jest projektowana z myślą o pracy w trudnych warunkach (np. modele Panasonic Toughbook).

Kwestia chłodzenia komponentów ma szczególne znaczenie w przypadku wydajnych modeli do gier (ale nie tylko). Zastosowane podzespoły oferują dobrą wydajność, lecz wymagają też odpowiedniego chłodzenia. W przypadku niewystarczającej efektywności odprowadzania ciepła mogą się przegrzewać i spowalniać, co będzie miało negatywny wpływ na wydajność komputera. Może więc dojść do sytuacji, gdzie dwa laptopy z identycznymi podzespołami, ale inną jakością chłodzenia będą oferować różną wydajność.

Bateria i czas pracy na baterii ma szczególne znaczenie dla tych osób, które zamierzają korzystać z laptopa poza biurem, domem i wszędzie tam, gdzie niekoniecznie można liczyć na możliwość jego doładowania. Na czas pracy na baterii wpływ ma nie tylko  jej pojemność (wyrażana w mAh lub Wh), a także wymagania energetyczne zastosowanych podzespołów. Kompaktowe ultrabooki zwykle będą mogły dłużej działać niż topowe laptopy do grania.

Laptop z systemem operacyjnym czy bez systemu?

Wybierając laptopa musimy też zdecydować, czy chcemy wersję z zainstalowanym systemem operacyjnym lub bez. Dla większości klientów najwygodniejszym rozwiązaniem będzie ta pierwsza opcja, dzięki której notebook będzie gotowy do działania praktycznie od razu po rozpakowaniu. Nie trzeba się też troszczyć o instalację odpowiednich sterowników – Windows 10 zwykle sam doinstaluje wszystko, co niezbędne do działania, pobierze aktualizacje i zagwarantuje bezpieczeństwo. W przypadku modeli Apple wybór sprowadza się tylko do wersji z systemem macOS.

Jeśli dysponujemy własnym systemem lub zamierzamy go kupić oddzielnie, możemy wybrać laptopa bez systemu operacyjnego (tego typu wersje zwykle są nieco tańsze). Samodzielna instalacja systemu wymaga jednak nieco większej wiedzy i zaawansowania technicznego, ale ma swoje zalety w postaci płynniejszego działania komputera. Na laptopie zostanie zainstalowany bowiem sam system, bez dodatkowych aplikacji producenta, które przeważnie tylko niepotrzebnie obciążają system.

Laptopy bez systemu będą także interesujące dla osób, które chcą korzystać z alternatywnych systemów operacyjnych np. Linux.

Złącza, łączność i bezpieczeństwo

Na koniec warto jeszcze zwrócić uwagę na udostępnione złącza, bo to one w głównej mierze wpływają na funkcjonalność laptopa – możliwość podłączenia dodatkowych urządzeń peryferyjnych, ekranów czy szybkich nośników. Dla niektórych ważny będzie też napęd optyczny, aczkolwiek producenci odchodzą od tego rozwiązania i głównie można je spotkać tylko w podstawowych modelach. Dużo w tej kwestii zależy od segmentu danego laptopa, bo zwykle więcej złączy zaoferują topowe modele do grania lub stacje robocze, a mniej hybrydy i kompaktowe modele z segmentu biznesowego (chociaż w tym drugim przypadku czasami można ratować się stacjami dokującymi, umożliwiającymi rozszerzenie funkcjonalności laptopa).

Nie bez znaczenia jest też łączność bezprzewodowa. Standardem oczywiście jest karta Wi-Fi z modułem Bluetooth, więc zestaw pozwalający na łączność z bezprzewodowymi sieciami komputerowymi i urządzeniami peryferyjnymi. To jednak nie wszystko, bo niektóre biznesowe modele dodatkowo oferują modem LTE, dający możliwość połączenia z Internetem, wszędzie tam, gdzie jest zasięg sieci komórkowych.

Producenci przywiązują też większą uwagę do bezpieczeństwa komputera. Coraz częściej można spotkać kamerki internetowe z funkcją identyfikacji użytkownika czy czytniki linii papilarnych. Obydwa rozwiązania utrudniają dostęp niepowołanych osób, a przy tym są znacznie wygodniejsze w użytkowaniu od standardowego hasła czy kodu PIN.

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że nasz poradnik dostarczył Wam niezbędnej wiedzy o laptopach i pomoże w wyborze odpowiedniego modelu. Szczegółowych informacji na temat konkretnych modeli musicie jednak szukać w recenzjach, gdzie autorzy dogłębnie przyglądają się danej konstrukcji i mogą wytknąć jej mocne oraz słabe strony.

Przy okazji zachęcamy do zapoznania się z naszymi zestawieniami polecanych laptopów w poszczególnych segmentach cenowych i o różnym przeznaczeniu.