Co to jest inteligentny dom? Z czego się składa smart home? Jakie daje możliwości?

Co to jest inteligentny dom?

Jeszcze kilka lat temu pierwsze skojarzenia z określeniem “inteligentny dom” (z angielskiego “smart home”) stanowiły abstrakcyjne wyobrażenia o domu z przyszłości, którego każdym elementem można sterować z jednego urządzenia.

Dziś nie jest to już tak abstrakcyjnym wytworem, a to głównie za sprawą szybkiego rozwoju technologii, dzięki której podstawowe elementy inteligentnego domu są na wyciągnięcie ręki niemal każdego.

Mówiąc o inteligentnym mieszkaniu mówimy o urządzeniach oraz czynnościach, które jako element systemu pozwalają zdalnie zarządzać oświetleniem, energią, sprzętem gospodarstwa domowego oraz monitorować określone elementy inteligentnego domu (np. czujniki otwarcia okien, czujniki zalania czy też czujniki temperatury).

Inteligentny dom pozwala na kontrolowanie urządzeń w domu z poziomu aplikacji mobilnej. Z dowolnego miejsca na Ziemi możesz sterować oświetleniem, regulować temperaturę lub sprawdzić, czy właśnie nie zalewasz mieszkania sąsiadowi.

Jakie są elementy inteligentnego domu?

Na system smart home składa się mnóstwo akcesoriów, które pozwalają zarządzać niemal każdym urządzeniem oraz monitorować każdy metr kwadratowy gospodarstwa domowego.

Sterujące urządzenia inteligentnego domu

Inteligentne gniazdko

To jedno z najprostszych i jednocześnie najtańszych elementów inteligentnego domu. Podłączenie tzw. smart plug do kontaktu sprawia, że każde urządzenie, które zostanie do niego wpięte staje się "inteligentne" - a to za sprawą opcji kontrolowania go z poziomu dedykowanej aplikacji.

Jednym z zastosowań inteligentnego gniazdka jest sterowanie oświetleniem w domu. Podłączenie do smart gniazdka np. lampy pozwala oczywiście wyłączyć światło, kiedy idziemy spać - bez wstawania z łóżka, ale też oszczędzać energię ustalając harmonogram, w jakich godzinach konkretnie ma pracować wybrane źródło.

Inteligentne gniazdka to świetne produkty dla osób, które dopiero tworzą inteligentny dom. Urządzenia te są stosunkowo tanie i pozwalają przekonać się, w jakim kierunku budować kolejne elementy smart home.

Inteligentne żarówki

System inteligentnego oświetlenia to zaraz obok smart plug-ów jedne z najpopularniejszych akcesoriów smart home. Od tych konwencjonalnych różnią się przede wszystkim tym, że zwykle zainstalowane w nich LED-y (RGB) pozwalają oświetlić pomieszczenie niemal każdym możliwym kolorem.

Poza kolorem możliwa jest również konfiguracja natężenia światła, co doskonale sprawdzi się wieczorami - kiedy chcemy uzyskać delikatne, nieco przygaszone oświetlenie.

Dzięki zintegrowaniu inteligentnej żarówki z resztą systemu domownicy mają możliwość sterować nią z poziomu aplikacji mobilnej, która pozwala na ustalanie harmonogramu działania, a w połączeniu z odpowiednim czujnikiem - światło może zapalać się automatycznie, kiedy wracamy wieczorem do domu.

Sterowanie ogrzewaniem i klimatyzacją

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w system automatyzacji włączyć inteligentny termostat, który pozwala zaprogramować harmonogram pracy ogrzewania. Oszczędność na rachunkach oraz zdecydowana poprawa komfortu mieszkania to kluczowe czynniki przemawiające za włączeniem do inteligentnego domu urządzenia, które steruje temperaturą w pomieszczeniach.

Konwencjonalne termostaty mają tę wadę, że ich ustawienie reguluje się manualnie. Nie pozwalają zatem na czas nieobecności w domu (np. zimą) zmniejszyć temperatury, a na godzinę przed powrotem ogrzać pomieszczenie do komfortowych warunków.

Taką funkcję spełnia inteligentny termostat, którego zakres możliwości jest jeszcze szerszy w połączeniu z dodatkowymi akcesoriami inteligentnego domu. Może on zostać połączony z zewnętrznymi czujnikami temperatury i regulować ogrzewanie w najbardziej efektywny sposób.

Przy współpracy z jednostką centralną inteligentnego domu za pośrednictwem Wi-Fi możliwe jest również dostosowanie ogrzewania lub klimatyzacji na podstawie lokalizacji telefonu użytkownika. System potrafi nauczyć się, jaki rytm dnia prowadzą domownicy i na tej podstawie zarządzać temperaturą w domu.

Sterowanie roletami

Nie tylko inteligentny termostat jest w stanie regulować temperaturę w domu. Pośrednio ma na to wpływ również odpowiednie zarządzanie roletami w domu.

Inteligentne systemy sterowania roletami mogą zostać zaprogramowane w ten sposób, aby o świcie, kiedy światło wpada do domu - rolety zostały automatycznie odsłonięte, a kiedy tylko nastąpi zachód Słońca - zostaną zamknięte.

Inteligentne rolety można zainstalować zarówno na zewnątrz domu/mieszkania, ale także wewnątrz. Zewnętrzne rolety przede wszystkim zwiększają bezpieczeństwo domowników.

Bez względu jednak na ich rodzaj - wszystkie są skutecznym sposobem na to, by płacić mniej za energię w domu.

Inteligentne przyciski

Wymieniając sterujące elementy inteligentnego domu nie sposób nie wspomnieć o przyciskach, które mogą zintegrować kilka urządzeń jednocześnie.

Nie wszystko w systemie smart home musi być zautomatyzowane i wykonywać zadane czynności na podstawie odczytów z czujników. Czasami potrzebujemy manualnej kontroli wybranych elementów w inteligentnym domu. Właśnie temu służą przyciski.

Inteligentny przycisk to po prostu przycisk - nie kryje się pod tą definicją nic skomplikowanego. Generalnie służy on do kontroli konkretnego urządzenia lub ich grupy. Dzięki temu, bez potrzeby użycia telefonu możesz jednym kliknięciem uruchomić automatyczny odkurzacz, zgasić światła i zasłonić rolety - jednocześnie.

Zastosowań inteligentnego przycisku jest wiele, choć w zasadzie wszystkie ograniczają się do tego, że pozwala on na uruchomienie sekwencji zaprogramowanych czynności na podłączonych urządzeniach. Ot, to przede wszystkim sprawienie, by zainstalowane w inteligentnym domu urządzenia były jeszcze wygodniejsze w obsłudze.

Czujniki w inteligentnym domu

Inteligentny czujnik ruchu

Czujnik ruchu ma przede wszystkim zapewnić domownikom większe bezpieczeństwo (właściwie tak, jak większość czujników w mieszkaniu).

Zadaniem tego urządzenia jest wykrycie ruchu w obszarze, który pokrywa pole widzenia czujnika - jednak to, do czego zostanie wykorzystana informacja o pojawieniu się ruchu zależy tylko od użytkownika.

Czujnik ruchu można zintegrować z systemem alarmu w inteligentnym domu (których elementem mogą być syreny alarmowe). To zastosowanie z pewnością zwiększa poziom bezpieczeństwa w mieszkaniu.

Innym zastosowaniem, do którego można wykorzystać czujnik ruchu jest jego połączenie z oświetleniem. Para tych urządzeń skutecznie pozwala zapomnieć domownikom o włącznikach światła na ścianach lub w telefonie. Czujnik, który wykryje ruch może natychmiast uruchomić wybrane źródła oświetlenia.

Tym sposobem - szukanie włącznika po omacku w nocy nie będzie już sprawiać problemu żadnemu z domowników.

Inteligentny czujnik zalania

Urządzenia w inteligentnym domu to nie tylko “zabawki”, które mają tylko i wyłącznie sprawić, że mieszka się wygodniej. Idealnym tego przykładem są czujniki zalania.

Przeznaczone są właściwie tylko do jednego celu i raczej nie sposób znaleźć dla nich zastosowania innego niż wykrywanie, czy w miejscu, w którym zostało zainstalowane takie urządzenie nie doszło do zalania.

Inteligentne czujniki zalania to małe urządzenia, które wystarczy położyć w miejscach, które w przypadku wystąpienia awarii w pomieszczeniu mogą zostać zalane - później można o nich zapomnieć i być spokojnym, że dom po urlopie nie będzie basenem.

Takich urządzeń w swoich czterech kątach możemy mieć całą “armię” i ustawiać je w miejscach, w których w momencie awarii natychmiast pojawi się woda. Mogą to być okolice pralki, zmywarki, czy kabiny prysznicowej.

W momencie, kiedy wykryją kontakt z wodą - automatycznie powiadomią właściciela wiadomością na smartfona. Mogą również emitować sygnały świetlne oraz audio, aby pozwolić na jak najszybszą reakcję któregoś z domowników w razie ich obecności.

Choć zalania nie są problemem, który pojawia się systematycznie to zdecydowanie warto mieć w swoim smart lokum chociaż jeden taki czujnik.

Inteligentny czujnik gazu i dymu

Czujniki gazu, dymu, czy też czadu to kolejne urządzenia, które mają tylko jedno zadanie - monitorować konkretny obszar i w razie wykrycia nieprawidłowości poinformować o tym fakcie domowników.

Z racji tego, że w nowoczesnym budownictwie wielorodzinnym (bloki mieszkalne) odchodzi się od dostępu do gazu - czujniki gazu zwykle znajdują zastosowanie w domach jednorodzinnych.

Urządzenia monitorujące stężenie gazu oraz obecność dymu należy zamontować jak najbliżej instalacji, w której może nastąpić nieszczelność - dzięki temu każde odchylenie od normy zostanie wykryte w możliwie krótkim czasie.

Tak, jak w przypadku większości innych rodzajów czujników - te również informują o wystąpieniu niebezpiecznych warunków sygnałami świetlnymi oraz audio, który postawi na nogi każdego w bliskim otoczeniu (często również sąsiadów).

Inteligentny czujnik otwarcia

To kolejny rodzaj czujników, które można wykorzystać zarówno do zwiększenia komfortu mieszkania, jak i zabezpieczenia.

Są to urządzenia, które monitorują otwarcie drzwi, okien ale też bram. Bez wątpienia jest to dobre rozwiązanie antywłamaniowe. Oprócz tego, że czujnik poinformuje o otwarciu danych drzwi - może też skutecznie zapobiegać włamaniom, jeśli okaże się, że przed pójściem spać, któreś z okien nie zostało zamknięte.

Kiedy okaże się, że czujnik wykrył otwarcie - można zaprogramować go tak, aby uruchomił alarm, dzięki któremu niechciany gość może zdecydować się na odwrót.

Czujniki otwarcia w mieszkaniu można wykorzystać w podobny sposób, co czujniki ruchu. Te mogą uruchomić oświetlenie, kiedy wchodzimy do pomieszczenia albo włączyć klimatyzację podczas zamknięcia okna. 

Inteligentny czujnik temperatury

Czujniki temperatury to kolejne, niewielkich rozmiarów urządzenia, które w systemie smart home przede wszystkim spełniają się jako termometry. Ich użytkownicy mogą na bieżąco monitorować temperaturę wewnątrz nieruchomości (albo nawet na zewnątrz) i często też wilgotność powietrza.

Jako samodzielne produkty pełnią głównie funkcję informacyjną dla domowników. Jeśli jednak zostaną zintegrowane z dodatkowym akcesorium w mieszkaniu - mogą regulować temperaturę w taki sposób, aby utrzymywała się na stałym poziomie.

Możemy zatem zaprogramować inteligentne ogrzewanie w ten sposób, aby uruchamiało grzejniki, jeśli odczyt temperatury z zewnętrznego czujnika spadnie poniżej określonego poziomu. Równie dobrze będzie to działać w drugą stronę, czyli uruchomienie klimatyzacji, kiedy w pomieszczeniach będzie za ciepło.

Tym sposobem, dzięki współpracy dwóch lub trzech urządzeń, można na dobre zapomnieć o manualnym regulowaniu temperatury w budynku, a przy okazji - zaoszczędzić na zużyciu energii.

Inteligentne kamery do monitoringu

Kamery IP do monitoringu wyróżniają się tym, że są w stanie w czasie rzeczywistym przesyłać rejestrowany obraz do sieci Internet, a to w efekcie umożliwia na podgląd tego, co dzieje się w domu (lub poza domem) właściwie z dowolnego miejsca na świecie na ekranie dedykowanej aplikacji.

Wybór inteligentnych kamer do monitoringu jest bardzo szeroki, a ich podstawowy podział to:

• kamery zewnętrzne, których konstrukcja pozwala na używania ich na dworze. Nie jest im straszny deszcz lub niskie/wysokie temperatury otoczenia. Idealne do monitorowania bliskiego otoczenia miejsca zamieszkania;
• kamery wewnętrzne przeznaczone przede wszystkim dla osób, które często pozostawiają mieszkanie bez opieki i potrzebują stałego podglądu na to, co dzieje się wewnątrz.

Bez względu na przeznaczenie kamery - wszystkie występują w przeróżnych kształtach ułatwiających montaż na różnych powierzchniach (na przykład sufitowe, naścienne, stołowe). Dzięki temu każdą z nich można zamontować w taki sposób, aby była jak najmniej zauważalna.

Dobrym (choć nieco droższym) wyborem są kamery z wbudowanym czujnikiem ruchu. Pozwala on zawiadomić zainteresowaną osobę, kiedy w polu widzenia urządzenia pojawi się niechciany “obiekt”.

Zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne kamery do monitoringu występują z sensorem ruchu - i wiele z nich posiada funkcję przydatną dla osób posiadających zwierzęta. Jeśli kamera wykryje ruch - ale będzie on wywołany przez zwierzę (kot, czy pies w pomieszczeniu lub na ogrodzie) - nie zostanie wysłane powiadomienie o niebezpieczeństwie do użytkownika.

Jednostka centralna w inteligentnym domu (centralka)

Centralka to główny element systemu smart home. Właśnie do niego podłączone są wszystkie inteligentne urządzenia, które funkcjonują w budynku.

Jej zadaniem jest umożliwić domownikom zarządzanie grupą elementów (lub każdym pojedynczym elementem), które składają się na inteligentny dom - z poziomu jednego oprogramowania (np. na smartfona).

Jego działanie można zobrazować sytuacją z życia wziętą:

Wyobraź sobie, że jesteś kierownikiem jakiegoś działu w firmie i masz pod sobą 20 pracowników (urządzenia smart home). Każdy z nich pracuje w osobnym biurze, więc aby zlecić wykonanie zadania kilku osobom musisz do nich iść po kolei. Jeśli jednak zbierzesz wszystkich swoich podwładnych w jednym gabinecie (centralce) - możesz rozdysponować zadania wśród wielu pracowników jednocześnie.

Tak właśnie działa jednostka centralna!

Instalacja inteligentnego domu - jak zacząć?

Decyzja zapadła - chcesz mieć inteligentny dom. Jak zacząć taką “przygodę”?

Przede wszystkim upewnij się, czy smart home naprawdę jest Ci potrzebny. Bez wątpienia jest to system, który zwiększa wygodę domowników, ale tak jak z każdą inną rzeczą na świecie - może się okazać, że wcale nie potrzebujesz automatycznego uruchamiania oświetlenia, kiedy wstajesz w nocy z łóżka.

Zanim zaczniesz kupować kolejne elementy smart home - zacznij od najprostszych, na przykład inteligentnego gniazdka. Jeśli po czasie rzeczywiście okaże się, że z niego korzystasz - możesz stopniowo powiększać infrastrukturę.

Warto również (przy nieco większym budżecie) zainteresować się dostępnymi u wielu producentów (rozwiązania Fibaro lub Aqara) podstawowymi zestawami smart home. Te posiadają zwykle jedno lub parę urządzeń z kilku kategorii (czujniki, gniazdko, żarówka), by sprawdzić, czego tak naprawdę potrzebujemy w budynku i na tej podstawie ewentualnie dokonywać kolejnych zakupów.

Inteligentny dom - ile kosztuje?

Nie ma co ukrywać - cena to właśnie jeden z kluczowych aspektów, który jest brany pod uwagę przy zakupie smart-produktów.

Na korzyść klientów działa rozwój technologii, dzięki czemu konkurencja na rynku jest o wiele większa, a co za tym idzie - tańsze są elementy budujące inteligentny dom.

Cena podstawowych urządzeń, takich jak smart-żarówki zaczyna się w okolicach 50 zł za jedną sztukę.

Cena smart plugów (gniazdek) kształtuje się na podobnym poziomie. Można zatem założyć, że najbardziej podstawowy zestaw składający się z jednej żarówki oraz gniazdka kupimy za jakieś 100 zł.

Każdy kolejny element w zależności od producenta i możliwości, jakie oferuje to wydatek przynajmniej 60 zł za czujnik temperatury, 70 zł za czujnik ruchu i jakieś 120 zł za podstawową centralkę. Jednymi z droższych elementów smart home są głowice termostatyczne do ogrzewania, których cena to minimum 250 zł, ale znajdą się i takie za 900 zł.

Generalnie - to, czy inteligentny dom jest drogi jest kwestią całkowicie osobistą. Trudno jednak nie zauważyć, że konwencjonalna żarówka E27 (LED) to koszt ok. 5 zł, a jej inteligentny odpowiednik to niemal dziesięciokrotność tej kwoty.

Nie trzeba jednak kupować wszystkich urządzeń za jednym razem. Można systematycznie tworzyć infrastrukturę względem zapotrzebowania i dostępnego budżetu.

Czy potrzebuję internetu do działania całej instalacji?

Tak, połączenie z internetem jest niezbędne, aby móc kontrolować urządzenia w sieci smart home za pośrednictwem telefonu, czy tabletu.

Wynika to z zasady działania centralki, która wymaga stałego połączenia z routerem (przez Wi-Fi lub przewód Ethernet). Właśnie w ten sposób możliwa będzie obsługa zainstalowanych w domu urządzeń z każdego miejsca na świecie, w którym mamy połączenie z siecią.

ZigBee i Z-Wave - co wybrać?

Te dwie nazwy pojawiają się często podczas przeglądania produktów smart. Jest to nic innego, jak najczęściej występujące standardy bezprzewodowej łączności.

Najważniejsze, co musisz wiedzieć przed rozpoczęciem przygody z inteligentnym domem, to tyle że obie te technologie pracują na innych pasmach częstotliwości. Oznacza to, że każdy z elementów w Twoim systemie powinien komunikować się przy użyciu tego samego standardu.

Niektóre z urządzeń obsługują zarówno ZigBee, jak i Z-Wave - jednak należy na to zwrócić uwagę, aby nie okazało się, że nowy nabytek nie chce “dogadać się” z centralką.

Dla kogo jest inteligentny dom? Czy warto inwestować w systemy smart home?

Smart home można w pewnym sensie traktować jako “zabawkę”. To prawda, że ułatwia korzystanie z domu i zwiększa wygodę mieszkania, ale to mimo wszystko system bez którego można żyć i nie odczuwać jego braku. Poza oszczędnością energii, czy podniesieniem bezpieczeństwa - wiele funkcji inteligentnego domu są pożądane głównie przez wielbicieli technologii.

To właśnie dla nich w tym momencie skierowana jest oferta inteligentnych produktów. Coraz bardziej przystępne cenowo elementy nie są nadal na tyle tanie, aby miały szansę stać się podstawowym wyposażeniem każdej nieruchomości.

Na pewno warto sprawdzić na podstawie chociaż jednego, może dwóch smart-urządzeń zainstalowanych w budynku, czy jest to udogodnienie, które zechcesz rozwijać.

Nie musisz się obawiać o trudności w instalacji. Wystarczy, że masz smartfona - i możesz podążać za instrukcjami wyświetlanymi na ekranie, które poprowadzą Cię niemal "za rękę" w całym procesie.

Sterowanie i kontrola nad wszystkimi urządzeniami, które zainstalujesz z pewnością nie sprawią Ci problemu - producenci naprawdę chcą, by ich rozwiązania były intuicyjne w obsłudze.

Inteligentny dom z pewnością nie jest tym, co musisz mieć. Możesz - i naprawdę warto zapoznać się z możliwościami, jakie oferuje w praktyce - ale nie musisz.