RTX 4090 (Laptop) oraz 24-rdzeniowy Core i9 w laptopie – recenzja MSI Raider GE78 HX 13V

Artykuł powstał we współpracy z firmą MSI, która dostarczyła laptopa na potrzeby testów.

Zaledwie dwa tygodnie po tym, jak mieliśmy okazję zapoznać się przedpremierowo z nowymi laptopami MSI w ramach wydarzenia w Warszawie, w nasze ręce trafiła najmocniejsza wersja MSI Raider GE78 HX 13V. To jeden z pierwszych laptopów, które pokazują pełnię możliwości architektury Ada Lovelace w wydaniu mobilnym. Przy okazji jest to również okazja do pokazania możliwości nowych procesorów Intel Core i9-13980HX i szczerze powiedziawszy trudno nam powiedzieć, który z tych podzespołów zrobił na nas większe wrażenie. Jedno jest pewne – MSI Raider GE78 HX 13V to nie jest laptop, obok którego można przejść obojętnie!

Nowe wstawki estetyczne są znacznie delikatniejsze.

MSI Raider w 2023 roku nieco spoważniał

Laptop trafił do nas w sklepowym opakowaniu, które to zgodnie z obecnymi trendami stało się bardziej ekologiczne, ale nadal daje przy tym poczucie, że nabyliśmy produkt z wyższego segmentu. W środku poza laptopem znajdziemy jednak tylko jego zasilacz – w tym roku MSI nie rozdaje żadnych dodatkowych akcesoriów. Może poza ściereczką do ekranu, która w czasie transportu chroni ekran przed kontaktem z klawiaturą.

Zasilacz o mocy 330 W (50 W więcej niż zeszłoroczny model!) robi wrażenie – również wagą, która wynosi 1,05 kg.

Laptop zdaje się celować w bardziej retro stylistykę, a przynajmniej nam przywodzi na myśl sprzedawane dekadę temu pierwsze modele MSI Leopard. Względem testowanego rok temu MSI Raider GE66 12UH zniknęły plastikowe wstawki na pokrywie, a sam kadłubek jest bardziej obły. Charakteru tym razem konstrukcji dodają delikatne czerwone i złote wstawki w okolicy chłodzenia laptopa, które tym razem (śladem MSI Titan) nieco wystaje poza punkt mocowania zawiasów.

Po lewej starusienki MSI Leopard GP60, a po prawej najnowszy MSI Raider GE78 HX 13V.

Oczywiście seria Raider to również imponujący pasek RGB, zamontowany w przedniej krawędzi – tym razem jednak nie jest on skryty za mleczną blendą – wprost przeciwnie, MSI postawiło na przeźroczyste wykończenie z wypełnieniem dodatkowo nadającym głębi. Efekt finalny bardzo przypadł nam do gustu i w nietypowy sposób wygląda on jednocześnie nowocześnie oraz retro. Trudno to opisać, zatem oceńcie na poniższym filmie.

Obejrzyj w

Cały laptop został wykonany ze stopu metali lekkich - wyjątkiem jest tutaj maskownica zawiasów i chłodzenia (z tyłu) oraz ramka dookoła matrycy. Przy tak ciepłej konstrukcji to zrozumiałe posunięcie, zwłaszcza że w tym segmencie redukcja masy nie jest najważniejsza. Całość konstrukcji jest wystarczająco sztywna, aby nie uginać się nawet o milimetr podczas normalnego użytkowania (a nawet gdy kładziemy bardzo mocny nacisk na klawiaturę, ta nie ugina się bardziej niż o 2 mm). Dokładne wymiary znajdziecie w tabelce ze specyfikacją, tu jednak tylko zaznaczymy, że nie jest to lekki sprzęt – 3.1 kg, a z zasilaczem ponad 4 kg dodatkowego balastu czyni z niego raczej przenośną stację roboczą, niż towarzysza podróży.

Pasek RGB tym razem jest również nieco widoczny z boków laptopa.

Laptopa możemy bez problemu otworzyć jednym palcem, a pokrywa mimo tego sztywno trzyma wyznaczoną pozycję (i nie zamknie się samoczynnie, nawet jeżeli laptopa obrócimy o 90°). Zawiasy to sprawdzona konstrukcja i śmiało można zakładać, że nawet po 5 latach intensywnego użytkowania nie będą dawać oznak zużycia. Co już teraz warto odnotować, to proporcje ekranu – ten nieco urósł na wysokość, oferując złoty stosunek wymiarów 16:10. Ramki po boku są bardzo cienkie, ale już górna i dolna krawędź do takich się nie zaliczają – tu po części wynika to z obecności wysokiej klasy kamery (2 MPx), zgodnej z Windows Hello, zatem wyposażonej w dodatkowe diody IR.

Nowa i wyższa matryca w MSI Raider GE78 to nie tylko więcej miejsca do pracy, ale również więcej miejsca na touchpad :)

Od spodu MSI również zadbało o detale – poza czerwoną gumową podstawką w centralnej części, mamy tu również wypukłe logo MSI – zaskakująco miły akcent. Od strony technicznej miło też widzieć, że twórcy w końcu zaczynają myśleć o wentylacji dysków M.2 – w tym przypadku oba miejsca na taki dysk mają nad sobą stosowną perforację w obudowie. Demontaż pokrywy jest dosyć prosty – odkręcamy 13 śrubek (w tym jedną z plombą, choć ta ponoć nie wpływa na rozpatrywanie ewnetualnych reklamacji, pod warunkiem, że dobierać będziemy się tylko do dysków lub pamięci) i następnie podważamy krawędzie plastikowej podstawy, aby wypiąć zatrzaski. Do zrobienia w domowych warunkach, choć można było to wykonać w sposób bardziej przyjazny dla użytkownika.

Za stabilną pozycję laptopa na blacie odpowiadają trzy pokaźne gumowe paski – idealnie się z tego zadania wywiązują.

MSI Raider GE78 HX 13V oferuje najnowsze standardy komunikacji

MSI, co prawda, nie rozpieszcza nas w tym modelu jakoś przesadnie ilością złączy, ale trudno też wskazać jakoby czegoś konkretnie brakowało. Cieszy, że część złączy, do których wpina się grubsze i rzadziej używane przewody, wyprowadzono do tyłu (w tym to od zasilania). Po bokach znajdziemy głównie różne złącza USB oraz czytnik kart SD (SD Express) – łącznie do dyspozycji mamy:

• 1x Type-C (USB3.2 Gen2 / DP 1.4a);
• 1x Type-C (USB / DP 1.4a / Thunderbolt 4);
• 1x Type-C (USB3.2 Gen2 / DP 1.4a) z PD 100 W;
• 1x Type-A USB3.2 Gen1;
• 1x Type-A USB3.2 Gen2;
• 1x czytnik kart SD Express;
• 1x HDMI 2.1 (8K @ 60Hz / 4K @ 120Hz);
• 1x RJ45.

 
Poza pokaźnych rozmiarów otworami wentylacyjnymi widać również maskownicę głośników.

W kwestii łączności nie można również przejść obojętnie obok komunikacji sieciowej. Poza wspomnianym układem przewodowym (Intel Killer LAN 2,5 Gbps) MSI Raider posiada również najnowszy układ Intel Killer AX Wi-Fi 6E (obsługa trzech zakresów, w tym nowego 6 GHz) z wbudowanym modułem Bluetooth 5.3. Na ten moment to najlepsze, co można uświadczyć na potrzeby połączeń bezprzewodowych.

Zabrakło tylko złącza DisplayPort, które trzeba w tym przypadku wyprowadzać przez adapter z USB-C.

Wyśmienita klawiatura i znacznie większy touchpad, ale przede wszystkim dużo lepsze nagłośnienie

Zmiana proporcji ekranu pozwoliła zwiększyć nieco touchpad, na którym teraz można już naprawdę bardzo komfortowo popracować, gdy zapomnimy myszki. Gładzik nadal jest typowym przedstawicielem średniej półki, zatem mówimy o wciskanej płytce bez haptycznej wibracji. Klawiatura nie doczekała się istotnych ulepszeń względem tej w zeszłorocznym modelu i szczerze, to nie wiemy, co więcej można by w niej ulepszać. Nieco tylko szkoda, że nie udało się wygospodarować miejsca na jeszcze jedną kolumnę klawiszy, aby blok numeryczny był „pełnowymiarowy”.

Każdy klawisz możemy indywidualnie skonfigurować w kwestii podświetlenia, choć, jak widać, część jest bardziej przeźroczysta niż reszta.

Na szczególne wyróżnienie zasługuje tutaj system nagłośnienia – Dynaudio znacząco w tegorocznym modelu ewoluowało i dla 17-calowego laptopa przewidziano 3-drożny system nagłośnienia stereo. Oznacza to znacznie czystszy dźwięk, nawet przy większej głośności. Dedykowane do różnych zakresów częstotliwości przetworniki pozwalają pokryć znacznie szerszy zakres dźwięków, w czym pomaga również umiejscowienie po bokach klawiatury głośników wysokotonowych.

Dwa głośniki grają od spodu, dwa z boku i dwa przy klawiaturze.

Tak dobre nagłośnienie realnie pozwala na MSI Raider G78 HX 13V oglądać filmy i seriale również bez słuchawek. Dobrą robotę robią też wbudowane w laptopa mikrofony – w połączeniu ze wspomnianą już wysokiej klasy kamerką (nagrywanie 1080p w 30 FPS) pozwolą prowadzić wysokiej jakości wideokonferencje. Za sprawą oprogramowania MSI, które automatycznie usuwa szum z otoczenia (np. chłodzenia laptopa), można nawet pokusić się o używanie MSI Raider GE 78 HX 13V do streamowania rozgrywki bez wspomagania się dodatkowymi akcesoriami.

Oprogramowanie MSI Center ewoluuje wraz z laptopami

Laptop fabrycznie przychodzi niemalże całkowicie wolny od bloatware (preinstalowanych niepożądanych aplikacji). Dostajemy roczną licencję na Norton 360 (zapora + antywirus) i to w zasadzie tyle. Obecny jest natomiast panel sterowania MSI Center, który już zachęca do pobrania dodatkowych narzędzi, ale do tego nie zmusza. Sam w sobie jest również bardzo użytecznym narzędziem, które pozwala z jednego miejsca kontrolować status wszystkich podzespołów, profile wydajności, profile kolorów ekranu (o tym więcej już za moment) oraz aktualizacje sterowników i narzędzi.

  
Nowy wygląd aplikacji MSI Center jest faktycznie bardziej czytelny.

Dla naszej wygody tutaj również możemy automatycznie pobrać i zainstalować aktualizacje sterowników. Dostępny jest też moduł emulujący system Android (MSI App Player), tak aby można było łatwo i wygodnie na laptopie grać w nasze ulubione gry mobilne :) Warto zaznaczyć, że za sterowanie podświetleniem odpowiada aplikacja SteelSeries - za równo klawiatury, jak i reszty świecidełek. 

Specyfikacja testowanego laptopa MSI Raider GE78 HX 13V

Porządna matryca dla graczy to podstawa satysfakcjonującej rozgrywki

Od pewnego czasu widzimy spory postęp w dziedzinie matryc stosowanych w laptopach. MSI Raider również takiego postępu się doczekał. Najbardziej oczywiście w oczy rzuca się zmiana rozmiaru i proporcji - teraz 17-calowy ekran oferuje rozdzielczość 2560x1600 px (16:10) i robi to przy 240 Hz odświeżania. Panel ten to klasycznie podświetlany IPS, zatem nie należy oczekiwać cudów w kontekście kontrastu oraz jasności (mamy niespełna 400 nit, co wystarczy, aby grać w jasny dzień), czy też ogólnie w temacie HDR, którego w sumie zupełnie nie obsługuje. To, czym się wyróżnia, to z pewnością odwzorowanie w pełni gamutu DCI-P3, używanego do prezentowania barw w filmach i grach. Dzięki temu, poza grami, Raider GE78 HX dobrze spisze się również przy obróbce zdjęć lub wideo. 

Nad ekranem znajdziemy również fizyczny przełącznik zasilania kamery (zasłonę).

Do naszej dyspozycji oddano kilka przygotowanych wcześniej profili obrazu, przy czym profil DCI-P3 jest faktycznie tym dobrze skalibrowanym (podobnie jak tryb Film). Tryb Gra oferuje nawet nieco przesycone kolory i podbitą gammę, co ułatwia dostrzeganie wrogów w ciemności. Wygodne jest to, że profile obrazu można zmieniać skrótem klawiszowym, podobnie jak profile wydajności.

Poza powyższym ekranem w MSI Center jest jeszcze podręczny panel dostępny bezpośrednio z paska zadań Windows.

Graczy na pewno ucieszy bardzo wysokie odświeżanie (i to pomimo relatywnie wysokiej rozdzielczości). Wraz z częstotliwością 240 Hz idzie równie szybki czas reakcji pikseli – średnia poniżej 3 ms, co idealnie wpisuje się w okienko czasowe dla tego odświeżania. Sam panel niestety nie oferuje adaptacyjnego odświeżania (synchronizację odświeżania z renderowanymi przez silnik gry klatkami, co pozwala uniknąć efektu rozrywania obrazu).

Nowy procesor Intela nawet nieźle się spisuje przy pracy na baterii

Pod względem mobilności już raczej ustaliliśmy, że nie jest to laptop na szybki wypad do parku, ale niemniej czasami pewnie pomocna okaże się możliwość popracowania, gdy w mieszkaniu wyłączą prąd. Co ciekawe, za sprawą wprowadzonych już w 12. generacji Intel Core rdzeni oszczędnych, nawet taki typowo gamingowy laptop jest w stanie całkiem długo wytrzymać bez zasilania.

Pomiar czasu pracy na baterii laptopa MSI Raider GE78 HX 13V

PCMark 10 - Gaming maksymalna wydajność, aktywne Wi-Fi, jasność 100%
HP Spectre X360 14 (66 Wh)	2:02 h
OMEN 16 (86 Wh)	1:50 h
Victus by HP 16 (70 Wh)	1:32 h
MSI Raider GE66-12UH (99,9 Wh)	1:28 h
MSI Raider GE78 HX 13V (99 Wh)	1:26 h
MSI Crosshair 15 R6E (90 Wh)	1:25
Gigabyte AORUS 17 XE4 (99,9 Wh)	1:24 h
MSI Titan GT77 (99,9 Wh)	1:21 h
Lenovo Legion 7-16ACH (99 Wh)	1:10 h
ASUS ROG Strix SCAR 17 SE (90 Wh)	1:08 h
Razer Blade 14 (61,6 Wh)	1:06 h
Gigabyte A5 K1 (49 Wh)	1:05 h
ASUS ROG Flow Z13 (56 Wh)	1:03 h
PCMark 10 - Modern Office tryb lepsza bateria, aktywne Wi-Fi, jasność 110-130 nit
HP Spectre X360 14 (66 Wh)	15:06 h
Razer Blade 14 (61,6 Wh)	9:02 h
OMEN 16 (86 Wh)	7:12 h
ASUS ROG Strix SCAR 17 SE (90 Wh)	6:16 h
MSI Raider GE78 HX 13V (99 Wh)	5:56 h
ASUS ROG Flow Z13 (56 Wh)	5:31 h
MSI Raider GE66-12UH (99,9 Wh)	4:54 h
MSI Titan GT77 (99,9 Wh)	4:48 h
Victus by HP 16 (70 Wh)	3:51 h
Gigabyte AORUS 17 XE4 (99,9 Wh)	3:32 h
MSI Crosshair 15 R6E (90 Wh)	3:04 h
Gigabyte A5 K1 (49 Wh)	3:02
Lenovo Legion 7-16ACH (99 Wh)	2:38 h
PCMark 10 - Video  tryb lepsza bateria, offline, jasność ~200 nit, głośność 50%
HP Spectre X360 14 (66 Wh)	14:02 h
Razer Blade 14 (61,6 Wh)	8:21 h
OMEN 16 (86 Wh)	7:19 h
ASUS ROG Strix SCAR 17 SE (90 Wh)	5:56 h
MSI Titan GT77 (99,9 Wh)	4:27 h
MSI Raider GE66-12UH (99,9 Wh)	4:16 h
Gigabyte AORUS 17 XE4 (99,9 Wh)	3:56 h
Victus by HP 16 (70 Wh)	3:06 h
MSI Crosshair 15 R6E (90 Wh)	3:00 h
ASUS ROG Flow Z13 (56 Wh)	2:55 h
Gigabyte A5 K1 (49 Wh)	2:53 h
Lenovo Legion 7-16ACH (99 Wh)	2:52 h
MSI Raider GE78 HX 13V (99 Wh)	2:49 h
PCMark 10 - Idle tryb oszczędzania baterii, offline, jasność 0%
HP Spectre X360 14 (66 Wh)	21:06 h
ASUS ROG Strix SCAR 17 SE (90 Wh)	12:22 h
Razer Blade 14 (61,6 Wh)	11:07 h
OMEN 16 (86 Wh)	8:50 h
MSI Titan GT77 (99,9 Wh)	8:45 h
ASUS ROG Flow Z13 (56 Wh)	8:43 h
MSI Raider GE78 HX 13V (99 Wh)	8:22 h
MSI Raider GE66-12UH (99,9 Wh)	7:21 h
Gigabyte AORUS 17 XE4 (99,9 Wh)	5:05 h
Victus by HP 16 (70 Wh)	4:27 h
Lenovo Legion 7-16ACH (99 Wh)	3:42 h
Gigabyte A5 K1 (49 Wh)	3:39 h
MSI Crosshair 15 R6E (90 Wh)	3:20 h

Prawie 6 godzin pracy biurowej to całkiem imponujący dla tego segmentu wynik, czego nie można powiedzieć o czasie podtrzymania zasilania podczas oglądania filmów. Duży ekran o wysokiej jasności oraz sześć mocnych głośników niestety robi swoje. Podobnie jak wspomaganie się dedykowaną kartą graficzną do enkodowania wideo – w rezultacie mamy wynik, który nie pozwoli obejrzeć nawet jednej części Władcy Pierścieni. Pod względem grania z kolei bateria starczyła na zaskakująco długo – tu zasługa przypada nowej architekturze NVIDII. Gorszą wiadomością jest to, że laptop ładuje się niemiłosiernie wolno – pierwsze 30 minut ładowania wyłączonego laptopa podniesie poziom baterii na około 28-30%. Do pełnego naładowania potrzeba blisko 3 godzin!

Pomiar zużycia energii przez laptopa MSI Raider GE78 HX 13V

Spoczynek	41 W
Obciążenie renderem CPU	195 W (270 W peak)
Obciążenie grą	325 W (330 W peak)

Laptop podpięty do prądu pobiera bardzo niewiele energii, gdy używamy go do przeglądania Internetu i zadań biurowych. Podczas pełnego obciążenia (tj. podczas gry) zbliżamy się już do granic możliwości dołączonego zasilacza. Powiecie, że dużo? A co jeżeli powiemy Wam, że tej samej wydajności PC jeszcze pół roku temu potrzebował 700 W energii pobieranej z gniazdka? I to nie licząc monitora… Efektywność nowych laptopów jest wprost zdumiewająca, ale w zasadzie tego właśnie oczekiwaliśmy już po pierwszych zapowiedziach laptopów z kartami NVIDIA RTX 4000.

Kultura pracy to jak zwykle trudny temat w topowym laptopie dla graczy…

Wydajne podzespoły wydzielają sporo ciepła, które trzeba sprawnie odprowadzić z laptopa – w tym celu zwykle używa się wentylatorów oraz systemu radiatorów połączonych ciepłowodami (lub nieobecną w tym przypadku komorą parową). MSI Raider GE78 HX 13V nie posiada przesadnie rozbudowanego systemu chłodzenia, co w połączeniu z limitem mocy bazowych podzespołów na poziomie 250 W czyni z niego (pisząc wprost) głośny sprzęt. Ostatecznie to identyczna konfiguracja podzespołów, co w droższym i większym właśnie ze względu na chłodzenie MSI Titan z tego roku.

Za chłodzenie obu kluczowych podzespołów odpowiadają dwa wentylatory i sześć ciepłowodów – niezbyt wiele jak na 250 W ciepła…

Laptop jest słyszalny, nawet gdy nie robi zupełnie nic – również w profilu Cichym. Dołożenie nawet lekkiego obciążenia podnosi poziom generowanego hałasu powyżej tego, co uznajemy za „przyzwoity”. Granie, nawet w trybie zrównoważonym, wymaga dobrze wygłuszających słuchawek, a w najszybszym trybie po podkręceniu karty nawet aktywna redukcja szumów przestaje sobie radzić… Cóż – taka jest cena wydajności.

Pomiar głośności pracy laptopa MSI Raider GE78 HX 13V
[dBA], skala dostosowana do ludzkiego postrzegania dźwięku, mniej = lepiej

Tryb Cichy
ASUS ROG STRIX SCAR 17 SE	38,5
MSI Raider GE78 HX 13V	40,1
Tryb zrównoważony
ASUS ROG STRIX SCAR 17 SE	43,4
MSI Raider GE78 HX 13V	47,8
Tryb najwydajniejszy
ASUS ROG STRIX SCAR 17 SE	50,0
MSI Raider GE78 HX 13V	54,2
OC (wentylatory na 100%)
MSI Raider GE78 HX 13V	57,1
ASUS ROG STRIX SCAR 17 SE	57,4

Trochę zastanawia fakt, że MSI nie przewidziało możliwości ręcznej regulacji prędkości wentylatorów. Chłodzenie, zwłaszcza w trybie Cichym, w którym niekoniecznie chcemy grać, mogłoby pracować z niższymi obrotami. Same temperatury jednak chłodzenie trzyma w ryzach – tak na podzespołach, jak i na samej obudowie. Klawiatura w obszarze „WSAD” nawet po wielogodzinnej rozgrywce jest co najwyżej letnia, choć raczej nie polecamy grania z tym laptopem na kolanach.

Badanie temperatury obudowy w spoczynku:

Na niebiesko średnia temperatura danego obszaru, a na pomarańczowo jego najwyższy odczyt.

Badanie temperatury obudowy przy renderowaniu na CPU:

Na niebiesko średnia temperatura danego obszaru, a na pomarańczowo jego najwyższy odczyt.

Badanie temperatury obudowy podczas gry:

Na niebiesko średnia temperatura danego obszaru, a na pomarańczowo jego najwyższy odczyt.

Najcieplej w zasadzie ma procesor – zarówno podczas grania, gdy przydzielane jest mu do 75 W energii, jak i podczas renderingu, kiedy to do dyspozycji ma aż 125 W (a nawet blisko 200 W przez kilkanaście-kilkadziesiąt pierwszych sekund trwania testu). Ogólnie to niesamowite, jaką wydajność jest w stanie zaoferować nowy mobilny Core i9-13980HX – już samo to, że w laptopie dostaliśmy 24-rdzeniowy procesor wywołuje zawroty głowy, ale kiedy okazuje się, że jego realna wydajność przewyższa miejscami desktopowy Core i9-12900KS, to już zaczyna nam brakować epitetów.

Test obciążenia procesora dobrze pokazuje, że wydajność niemal idealnie skaluje się do praktycznie 8 rdzeni.

Jak widać powyżej, przy obciążeniu 8 rdzeni wydajnych (P-Core) faktycznie utrzymujemy stale ponad 5,2 GHz. Wydajność pojedynczego wątku jest już całkiem poza zasięgiem wszelkiej konkurencji, gdyż taktowanie tutaj sięga realnie powyżej 5,6 GHz! Jeżeli obciążymy wszystkie 24 rdzenie (8 wydajnych i 16 oszczędniejszych) bardziej wymagającym zadaniem, takim jak rendering, to taktowanie spadnie już znacznie niżej, ale w takich zadaniach ważniejsza jest faktycznie ilość wątków. Co ważne, laptop dobrze sobie radzi z balansowaniem takiego obciążenia i limitem jest tutaj tylko zasilanie, a nie temperatury.

Procesor cały czas utrzymuje wysoką temperaturę, ale nie wygląda, jakby mu to przeszkadzało.

Podczas grania pierwsze skrzypce gra oczywiście GeForce RTX 4090, wyposażony w 16 GB pamięci GDDR6. W tym przypadku karta limitowana jest (w najwydajniejszym trybie) do 175 W, ale realnie często zdarza jej się ten limit przekroczyć (a w ramach podkręcania możemy go sami podnieść do 200 W, choć w praktyce niczego ponad 185 W z samej karty nie odnotowaliśmy). Karta dzielnie trzyma zadany poziom boost, który w mniej wymagających grach potrafi przekroczyć 2450 MHz na GPU. Temperatury w najgorszym przypadku osiągają 72-73°C, co jest wyśmienitym rezultatem i pokazuje majstersztyk architektury NVIDIA Ada Lovelace.

Taktowanie karty w grach jest bardzo stabilne, natomiast procesor nieco bardziej szaleje - ale to już wynika ze specyfiki obciążenia CPU przez nowe gry. Momentami sumaryczny pobór mocy przez CPU i GPU przekracza 260 W!

Wojciech Spychała

Czy RTX 4090 w laptopie to ta sama karta, co RTX 4090 w PC?

NVIDIA po raz kolejny zastawiła sidła na mniej zorientowanych klientów. O tym, jak przełomową kartą okazał się być RTX 4090 oraz ogólnie cała seria RTX 4000, jest na tyle głośno, że nawet niedzielny gracz o tym powinien usłyszeć. Problem zaczyna się w momencie, w którym okazuje się, że karty w laptopach mają dokładnie takie samo nazewnictwo, co na PC. NVIDIA technicznie dodaje jeszcze dopisek „Laptop” przy mobilnych wersjach GPU, ale w materiałach marketingowych często jest on pomijany (zwłaszcza przez sprzedawców laptopów), a nawet gdy nie jest, to niekoniecznie sugeruje różnice w wydajności.

Tutaj tylko w tytule mamy "skrót myślowy" - w opisie i specyfikacji producent oraz sklep już zaznaczają, że to karta "Laptop".

Tymczasem różnica w samej specyfikacji jest ogromna. Dość powiedzieć, że RTX 4090 Laptop (AD 103) nie używa nawet tego samego GPU, co stacjonarny RTX 4090 (AD 102). Pierwszy rzut oka na specyfikację sugeruje, że mobilnemu RTX 4090 bliżej do zwykłego RTX 4080 – posiada tyle samo rdzeni CUDA (9728, względem 16 384 w RTX 4090 na PC), tyle samo rdzeni RT i Tensor, a nawet tyle samo pamięci (16 GB, względem 24 GB w RTX 4090 na PC). Niestety cięcia w laptopie sięgają jeszcze dalej – pamięci to nie GDDR6X (jak we wszystkich RTX 4000 na PC), tylko starsze i wolniejsze GDDR6, a limit zasilania został oczywiście obcięty o ponad 50% - RTX 4090 Laptop ograniczony jest do 150 W względem 320 W dla RTX 4080 lub 450 W dla RTX 4090.

Czasami jednak nawet w specyfikacji "zapomni się" dopisać, że to wersja Laptop...

Limit mocy ogranicza taktowanie rdzenia i pamięci, i to faktycznie jest nawet bazowo znacznie niższe (o 20%). Sumarycznie zatem mobilny RTX 4090 Laptop posiada specyfikację zbliżoną co najwyżej do RTX 4080 na PC, ale nałożone na niego limity w praktyce oznaczają, że i tak konkurować może jedynie z RTX 4070 Ti na PC... I nasze wyniki testów to potwierdzają – najszybszy RTX 4090 w laptopie średnio będzie o 40% wolniejszy od RTX 4090 w PC.

Porównanie wydajności GeForce RTX 4090 Laptop z kartami na PC: RTX 4090, RTX 4080 i RTX 4070 Ti
[pkt], najszybszy tryb pracy, więcej = lepiej

3DMark Time Spy Extreame (GPU score)	GeForce RTX 4090 NVIDIA Founder Edition	19 427
	GeForce RTX 4080 NVIDIA Founder Edition	14 132
	GeForce RTX 4090 Laptop MSI Raider GE78 HX 13V	10 991
	GeForce RTX 4070 Ti Gigabyte Gaming OC	10 986
3DMark Port Royal	GeForce RTX 4090 NVIDIA Founder Edition	25 842
	GeForce RTX 4080 NVIDIA Founder Edition	17 998
	GeForce RTX 4090 Laptop MSI Raider GE78 HX 13V	14 279
	GeForce RTX 4070 Ti Gigabyte Gaming OC	14 057
3DMark Speed Way	GeForce RTX 4090 NVIDIA Founder Edition	9996
	GeForce RTX 4080 NVIDIA Founder Edition	7231
	GeForce RTX 4090 Laptop MSI Raider GE78 HX 13V	5754
	GeForce RTX 4070 Ti Gigabyte Gaming OC	5450

Ile jeszcze można wykrzesać wydajności z MSI Raider GE78 HX 13V, czyli potencjał podkręcania

Skoro już ustaliliśmy, że karta graficzna ma spory zapas termiczny oraz mocowy do dyspozycji (a dodatkowo wiemy, że ten rdzeń bez problemu może pracować ze znacznie wyższym taktowaniem na PC), to grzechem byłoby nie spróbować podkręcania. Oczywiście podnosi ono nieco bardziej poziom generowanego hałasu, ale w sumie na tym etapie, to i tak już bez znaczenia…

Pomiar wydajności MSI Raider GE78 HX 13V z RTX 4090 Laptop po podkręceniu
[FPS], 1600p, najwyższe detale, więcej=lepiej

Cyberpunk 2077 (Ultra, Ultra RT)
GeForce RTX 4090 Laptop OC (145 / 1450 MHz)	45  33
GeForce RTX 4090 Laptop Domyślne ustawienia	43  32
Dying Light 2 (Ultra, Wysoki RT)
GeForce RTX 4090 Laptop OC (145 / 1450 MHz)	62  38
GeForce RTX 4090 Laptop Domyślne ustawienia	58  37
Hogwarts Legacy (Ultra, RT Ultra)
GeForce RTX 4090 Laptop OC (145 / 1450 MHz)	42  26
GeForce RTX 4090 Laptop Domyślne ustawienia	40  23
Wiedźmin 3 Dziki Gon 4.0 (Uber+ z RT)
GeForce RTX 4090 Laptop OC (145 / 1450 MHz)	55  33
GeForce RTX 4090 Laptop Domyślne ustawienia	54  30
A Plague Tale Requiem (Ultra + RT)
GeForce RTX 4090 Laptop OC (145 / 1450 MHz)	53  40
GeForce RTX 4090 Laptop Domyślne ustawienia	51  38
Legenda	/ średni FPS / 1% Low FPS

Cóż – przyrostu rzędu 3-5% raczej w grach nie zauważymy, ale dobrze wiedzieć, że faktycznie chłodzenie ma jeszcze zapas wydajności dla karty graficznej – może się przydać latem w słabo wentylowanych pomieszczeniach. Poniżej jeszcze zamieścimy wyniki po podkręceniu na wykresach wydajności syntetycznej.

MSI Raider GE78 z RTX 4090 szturmem zdobywa pierwszą pozycję na wszystkich wykresach

Właściwe testy wydajności rozpoczynamy jak zwykle od testów syntetycznych, aby kontekstowo ująć jak najwięcej wcześniej przetestowanych laptopów. Na tych wykresach sprawdziliśmy wszystkie trzy tryby wydajności, które udostępnia MSI Center, a także wspomniane wcześniej ustawienia po podkręceniu karty graficznej. Podczas wszystkich testów wydajności laptop był w trybie dedykowanej karty graficznej (MSI Raider GE78 HX 13V posiada sprzętowy MUX, zatem nie tracimy wydajności grając na wbudowanej matrycy). Sterowniki użyte podczas testów do GeForce Game Ready 528.

3D Mark - Time Spy
[punkty] wynik ogólny

[OC] MSI Raider GE78 HX 13V Intel Core i9-13980HX, GeForce RTX 4090 TGP 175 W	21 627
[Turbo] MSI Raider GE78 HX 13V Intel Core i9-13980HX, GeForce RTX 4090 TGP 175 W	20 924
[Balans] MSI Raider GE78 HX 13V Intel Core i9-13980HX, GeForce RTX 4090 TGP 175 W	19 470
[Ciechy] MSI Raider GE78 HX 13V Intel Core i9-13980HX, GeForce RTX 4090 TGP 175 W	16752
MSI Titan GT77 Intel Core i9-12900HX, GeForcce RTX 3080 Ti 16 GB, TGP 175 W	13 849
ASUS ROG Strix SCAR 17 SE Intel Core i9-12950HX, GeForcce RTX 3080 Ti 16 GB, TGP 175 W	13 405
Dream Machines RX3080-17PL38 Intel Core i9 11900K, GeForce RTX 3080	12 689
MSI Raider GE66-12UH Intel Core i7-12700H, GeForce RTX 3080 TGP 150 W	12 628
Lenovo Legion 7  AMD Ryzen 7 5800H, GeForce RTX 3080 TGP 165 W	12 262
Gigabyte AORUS 17 XE4 Intel Core i7-12700H, GeForce RTX 3070 Ti TGP 130 W	11 187
ASUS Strix SCAR 17 G733 AMD Ryzen 9 5900HX, GeForce RTX 3080	10 986
Lenovo Legion 5 Pro  AMD Ryzen 7 5800H, GeForce RTX 3070 TGP 140 W	10 701
Razer Blade 14 AMD Ryzen 9 5900HX, GeForce RTX 3080 TGP 100 W	9945
Acer Nitro 5 Intel Core i7-11800H, GeForce RTX 3070 TGP 100 W	9685
Gigabyte A5 K1 AMD Ryzen 5 5600H, RTX 3060 TGP 130 W	8486
Victus by HP 16 AMD Ryzen 7 5800H, GeForce RTX 3060 TGP 95 W	7938
OMEN 16 AMD Ryzen 7 5800H, Radeon RX6600M TGP 100 W	7795
HP Omen X 2s Intel Core i7-9750H, GeForce RTX 2080 Max-Q	7076
Asus ROG Strix Hero III G531GW-ES013 Intel Core i7-9750H, RTX 2070	6440
Hyperbook SL504 Intel Core i7-9750H, GeForce RTX 2060	6182
ASUS ROG Zephyrus G14 GA401IV AMD Ryzen 9 4900HS, GeForce RTX 2060 Max-Q	6051

3D Mark - Port Royal
[punkty] wynik ogólny

[OC] MSI Raider GE78 HX 13V Intel Core i9-13980HX, GeForce RTX 4090 TGP 175 W	14 767
[Turbo] MSI Raider GE78 HX 13V Intel Core i9-13980HX, GeForce RTX 4090 TGP 175 W	14 279
[Balans] MSI Raider GE78 HX 13V Intel Core i9-13980HX, GeForce RTX 4090 TGP 175 W	14 178
[Ciechy] MSI Raider GE78 HX 13V Intel Core i9-13980HX, GeForce RTX 4090 TGP 175 W	13 025
ASUS ROG Strix SCAR 17 SE Intel Core i9-12950HX, GeForcce RTX 3080 Ti 16 GB, TGP 175 W	8487
MSI Titan GT77 Intel Core i9-12900HX, GeForcce RTX 3080 Ti 16 GB, TGP 175 W	8432
Lenovo Legion 7  AMD Ryzen 7 5800H, GeForce RTX 3080 TGP 165 W	7890
Dream Machines RX3080-17PL38 Intel Core i9 11900K, GeForce RTX 3080	7743
MSI Raider GE66-12UH Intel Core i7-12700H, GeForce RTX 3080 TGP 150 W	7532
ASUS Strix SCAR 17 G733 AMD Ryzen 9 5900HX, GeForce RTX 3080	6925
Gigabyte AORUS 17 XE4 Intel Core i7-12700H, GeForce RTX 3070 Ti TGP 130 W	6812
Lenovo Legion 5 Pro  AMD Ryzen 7 5800H, GeForce RTX 3070 TGP 140 W	6584
Razer Blade 14 AMD Ryzen 9 5900HX, GeForce RTX 3080 TGP 100 W	6508
MSI Crosshair 15 R6E  Intel Core i7-12700H, GeForce RTX 3070 TGP 140 W	6070
Gigabyte AERO 17 HDR YC Intel Core i9-10980HK, GeForce RTX 3080	6060
Acer Nitro 5 Intel Core i7-11800H, GeForce RTX 3070 TGP 100 W	5791
Gigabyte A5 K1 AMD Ryzen 5 5600H, RTX 3060 TGP 130 W	5088
Hyperbook NH5 (2021) Intel Core i7-10870H, GeForce RTX 3060 TGP 80 W	4828
Victus by HP 16 AMD Ryzen 7 5800H, GeForce ,RTX 3060 TGP 95 W	4512
OMEN 16 AMD Ryzen 7 5800H, Radeon RX6600M TGP 100 W	3641

Tutaj dosłownie nie ma czego zbierać po tym, jak RTX 4090 Laptop rozgromił konkurencję. Nawet w trybie Cichym ze znacznie obniżonym limitem zasilania MSI Raider GE78 HX osiąga 30% wyższą wydajność od poprzedniego króla wydajności MSI Titan GT77 z RTX 3080 Ti. W najszybszym trybie przewaga wzrasta do ponad 50%! A jeżeli do tej mieszanki dorzucimy jeszcze śledzenie promieni, to nowy MSI Raider z RTX 4090 Laptop na pokładzie wyprzedza do niedawna najszybszy laptop na świecie o 70%... Ale czy takie same rezultaty uzyskamy w faktycznych grach? Otóż nie – w grach przewaga często jest znacznie większa za sprawą DLSS 3!

MSI Raider GE78 HX 13V - pomiar wydajności w grach
[FPS], 2560x1400 px, najszybszy tryb pracy, więcej = lepiej

Cyberpunk 2077 (Ultra, Ultra RT + DLSS Q)	MSI Raider GE78 HX 13V DLSS 3 Frame Generation (i9-13980H + RTX 4090 Laptop)	115  73
	MSI Raider GE78 HX 13V (i9-13980H + RTX 4090 Laptop)	88  49
	MSI Titan GT77 (i9-12900HX + RTX 3080 Ti)	53  42
	ASUS ROG Strix SCAR 17 SE (Turbo) (i9-12950HX + RTX 3080 Ti)	53  40
	ASUS Zephyrus Duo 16 (R9 6900HX + RTX 3080 Ti)	45*  36*
	MSI Raider GE66  (i7-12700H + RTX 3080)	44  33
	Lenovo Legion 7 (R7 5800H + RTX 3080)	42*  32*
Dying Light 2 (Ultra, Wysoki RT + DLSS Q )	MSI Raider GE78 HX 13V  DLSS 3 Frame Generation  (i9-13980H + RTX 4090 Laptop)	138  102
	MSI Raider GE78 HX 13V  (i9-13980H + RTX 4090 Laptop)	93  69
	ASUS ROG Strix SCAR 17 SE (Turbo) (i9-12950HX + RTX 3080 Ti)	70  49
	MSI Titan GT77 (i9-12900HX + RTX 3080 Ti)	69  50
	ASUS Zephyrus Duo 16 (R9 6900HX + RTX 3080 Ti)	64*  43*
	MSI Raider GE66  (i7-12700H + RTX 3080)	63  45
Far Cry 6 (Ultra, RT ON)	MSI Raider GE78 HX 13V  (i9-13980H + RTX 4090 Laptop)	119  92
	MSI Titan GT77 (i9-12900HX + RTX 3080 Ti)	83  72
	ASUS ROG Strix SCAR 17 SE (Turbo) (i9-12950HX + RTX 3080 Ti)	81  72
	MSI Raider GE66  (i7-12700H + RTX 3080)	78  70
	ASUS Zephyrus Duo 16 (R9 6900HX + RTX 3080 Ti)	70*  56*
Horizon: Zero Dawn (Ultra + TAA )	MSI Raider GE78 HX 13V  (i9-13980H + RTX 4090 Laptop)	156   115
	MSI Titan GT77 (i9-12900HX + RTX 3080 Ti)	109  85
	ASUS ROG Strix SCAR 17 SE (Turbo) (i9-12950HX + RTX 3080 Ti)	109  84
	ASUS Zephyrus Duo 16 (R9 6900HX + RTX 3080 Ti)	96*  66*
	MSI Raider GE66  (i7-12700H + RTX 3080)	93  67
	Lenovo Legion 7 (R7 5800H + RTX 3080)	91*  61*
Legenda		/  średni FPS  /  1% Low FPS *testy w 2560x1600 px

Co tu dużo mówić – mimo że RTX 4090 Laptop jest znacznie bardziej przycięty względem swojego stacjonarnego odpowiednika (niż miało to miejsce w przypadku RTX 3080), to niespotykana dotąd poprawa wydajności energetycznej pozwoliła mu dokładnie tak samo zmasakrować poprzednią generację, jak miało to miejsce w przypadku premiery pełnego układu na PC. Nawet w starszych, ale nadal wymagających grach, które nie dostały (i raczej już nie dostaną) wsparcia dla DLSS 3 mamy w końcu wydajność pozwalającą cieszyć się wysokim odświeżaniem w rozdzielczości 1600p – coś, co było całkowicie poza zasięgiem poprzedniej generacji GPU.

DLSS 3 w laptopach to prawdziwe zbawienie, którego akurat RTX 4090 Laptop realnie często potrzebuje, jeżeli chcemy grać w najwyższych detalach w natywnej rozdzielczości

Dochodzi wręcz do dosyć ciekawej sytuacji, w której gracz może wybrać, czy dodatkową wydajność woli uzyskać ze sztucznie generowanych przez kartę klatek, czy raczej z renderowania obrazu w niższej rozdzielczości i następnie jego upscalowania również z pomocą DLSS. W zależności od gry nie zawsze ta sama metoda będzie tą najlepszą, a w najtrudniejszych przypadkach możemy jednocześnie skorzystać z obu form DLSS – Super Resolution i Frame Generation.

MSI Raider GE78 HX 13V - pomiar wydajności w pozostałych grach
[FPS], 2560x1600 px, najszybszy tryb pracy, więcej = lepiej

Hogwarts Legacy DLSS OFF (Ultra, RT Ultra)	40  23
Hogwarts Legacy DLSS 3 Frame Generation (Ultra, RT Ultra)	70  35
Hogwarts Legacy DLSS 3 Quality + FG (Ultra, RT Ultra)	104  55
Spider-Man: Miles Morales DLSS OFF (Ultra + max RT)	75  50
Spider-Man: Miles Morales DLSS 3 Frame Generation (Ultra + max RT)	120  64
Spider-Man: Miles Morales DLSS 3 Qualit + FG (Ultra + max RT)	141  67
A Plague Tale: Requiem DLSS OFF (Ultra + RT)	52  32
A Plague Tale: Requiem DLSS 3 Frame Generation (Ultra + RT)	90  69
A Plague Tale: Requiem DLSS 3 Quality + FG (Ultra + RT)	112  80
Wiedźmin 3: Dziki Gon 4.0 DLSS OFF (Ultra+, max RT)	54  30
Wiedźmin 3: Dziki Gon 4.0 DLSS 3 Frame Generation (Ultra+, max RT)	65  41
Wiedźmin 3: Dziki Gon 4.0 DLSS 3 Quality + FG (Ultra+, max RT)	84  64
Assassin's Creed: Valhalla (Najwyższe, TAA)	129 95
Elden Ring (Maksymalne)	124 61
CS:GO (Maksymalne)	527 289
Legenda	średni FPS   1% Low FPS

Jak widać, nowsze gry garściami korzystające ze śledzenia promieni nie są specjalnie wysokim wyzwaniem dla obecnie najszybszego mobilnego duetu – Intel Core i9-13980HX oraz NVIDIA GeForce RTX 4090 Laptop (zwłaszcza gdy obsługiwany jest DLSS 3). Te mniej wymagające gry, jak Elden Ring, nawet mimo braku wsparcia dla „wspomagaczy” oferują wyśmienitą wydajność. MSI Raider GE78 HX 13V to prawdopodobnie pierwszy laptop, który w momencie swojej premiery jest szybszy od 98% komputerów graczy na świecie (te 2% to sumaryczny udział graczy z RTX 4080, RTX 4090 i RX 7900 XTX, które jako jedyne są szybsze od RTX 4090 Laptop).

MSI Raider GE78 HX 13V błyszczy nie tylko w grach – o tak potężnej stacji roboczej nikt nawet nie marzył

Jakkolwiek trudno sobie wyobrazić, aby laptopa MSI Raider GE78 HX 13V nie używać do grania, to naturalnym jest, że gracze czasem oczekują od sprzętu czegoś więcej niż tylko wydajności w grach. Tutaj nowy MSI Raider też nie zawodzi, choć nie błyszczy też aż tak bardzo jak w grach – głównie dlatego, że w tych zastosowaniach już dawno osiągnęliśmy sufit praktycznego wzrostu wydajności, ale również dlatego, że w modelu Raider GE78 HX nie zastosowano absolutnie topowych rozwiązań w kwestii SSD oraz RAM.

PC Mark 10
[punkty] wynik ogólny

MSI Titan GT77 Intel Core i9-12900HX, GeForcce RTX 3080 Ti 16 GB, TGP 175 W	8357
ASUS ROG Strix SCAR 17 SE Intel Core i9-12950HX, GeForcce RTX 3080 Ti 16 GB, TGP 175 W	8096
ASUS ROG Flow Z13 + ROG XG Mobil Intel Core i9-12900H, GeForce RTX 3080 16 GB TGP 150 W	7919
Dream Machines RX3080-17PL38 Intel Core i9 11900K, GeForce RTX 3080	7872
MSI Raider GE78 HX 13V Intel Core i9-13980HX, GeForce RTX 4090 64 GB, TGP 175 W	7810
Gigabyte AORUS 17 XE4  Intel Core i7-12700H, GeForce RTX 3070 Ti TGP 130 W	7790
ASUS Zephyrus Duo 15 GX551 AMD Ryzen 9 5900HX, GeForce RTX 3080 Max-Q	7456
ASUS Strix SCAR 17 G733 AMD Ryzen 9 5900HX, GeForce RTX 3080	7390
MSI Raider GE66  Intel Core i7-12700H + GeForce RTX 3080 8 GB TGP 150 W	7344
ASUS ROG Flow Z13 Intel Core i9-12900H, GeForce RTX 3050 Ti 4 GB TGP 40 W	7202
ASUS ROG Zephyrus Duo 15 GX5550L Intel Core i9 10980HK, RTX 2080S Max-Q	7198
Lenovo Legion 7  AMD Ryzen 7 5800H, GeForce RTX 3080 TGP 165 W	7097
MSI Crosshair 15 R6E  Intel Core i7-12700H, GeForce RTX 3070 TGP 140 W	7055
Lenovo Legion 5 Pro  AMD Ryzen 7 5800H, GeForce RTX 3070 TGP 140 W	7038
Razer Blade 14 AMD Ryzen 9 5900HX, GeForce RTX 3080 TGP 100 W	6814
OMEN 16 AMD Ryzen 7 5800H, Radeon RX6600M TGP 100 W	6802
Asus ROG Zephyrus S GX502GV Intel Core i7-9750H, RTX 2060	6376
Dream Machines G1660Ti-17PL26 Intel Core i7-9750H, GTX 1660 Ti	6282
Gigabyte A5 K1 AMD Ryzen 5 5600H, RTX 3060 TGP 130 W	6231
Asus FX505DU AMD Ryzen 7 3750H, GTX 1660 Ti	5399
Acer Swift 5 Intel Core i7 1165G7, Intel Iris Xe	4868
Acer Swift 3 AMD Ryzen 7 4700U, iGPU Radeon (Vega 7)	4803
Lenovo Yoga C940 Intel Core i7-1065G7, Intel Iris Plus	4665
Acer Aspire 5 Intel Core i5 1135G7, Intel Iris Xe	4382

Crossmark to test weryfikujący głównie codzienne, biurowe i biznesowe zastosowania sprzętu - karta graficzna nie ma tu znaczenia.

Wyniki testu CrossMark - wynik ogólny
[pkt], na czerwono wynik "wydajności", na zielono "kreatywności", a na żółto "reakcji", więcej = lepiej 

Desktop PC Core i7-12700KF, RTX 3060 12GB, 64 GB RAM 5200 MHz, 1 TB SSD PCI-E 4.0 x4	2129 1927 / 2422 / 1949
MSI Titan GT77 Core i9-12900HX,  RTX 3080 Ti 16 GB 64 GB DDR5 4000 MHz 2 TB SSD PCI-E 4.0x4	2111 1953 / 2317 / 2015
MSI Raider GE78 HX 13V Core i9-13980HX, RTX 4090 16 GB 64 GB DDR5 4800 MHz 2TB SSD PCI-E 4.0x4	2111 1905 / 2518 / 1690
Intel NUC Dragon Canyon 12th Core i9-12900, RTX 3060, 64 GB RAM 3200 MHz, 1 TB SSD PCI-E 3.0 x4	1982 1844 / 2208 / 1781
MSI Raider GE66  Core i7-12700H,  RTX 3080 8 GB 32 GB DDR5 4800 MHz 1 TB SSD PCI-E 4.0x4	1938 1800 / 2125 / 1836
ASUS ROG Strix SCAR 17 SE Core i9-12950HX, RTX 3080 Ti 64 GB DDR5 4800 MHz 4 TB SSD NVMe PCI-E 4.0	1929 1756 / 2230 / 1657
ASUS ROG Flow Z13 Core i9-12900H, RTX 3050 Ti 4 GB 16 GB DDR5 5200 MHz 1 TB SSD  PCI-E 4.0x4	1928 1777 / 2196 / 1669
Gigabyte AORUS 17 XE4 Core i7-12700H,  RTX 3070 Ti, 16 GB DDR4 3200 MHz, 1 TB SSD PCI-E 4.0 x4	1918 1854 / 1970 / 1960
MSI Crosshair 15 R6E Core i7-12700H,  RTX 3070, 32 GB DDR4 3200 MHz, 1 TB SSD PCI-E 4.0 x4	1810 1766 / 1885 / 1725
MSI Creator P50 Intel Core i7-11700, RTX 3060 64 GB DDR4 3200  MHz 1 TB SSD PCI-E 3.0x4	1452 1486 / 1495 / 1238
Desktop PC Core i7-10700, RTX 3080, 32 GB RAM 3600 MHz 1 TB SSD PCI-E 3.0 x4	1389 1330 / 1541 / 1158
Huawei MateBook 14s Core i5-11300H, Intel Iris Xe80, 16 GB RAM	1350 1379 / 1336 / 1308
Lenovo Legion 7 Ryzen 7 5800, RTX 3080, 16 GB RAM	1310 1315 / 1397 / 1067
Gigabyte A5 K1 Ryzen 5 5600H, RTX 3060 16 GB DDR 4 3200 MHz 512 GB SSD PCI-E 3.0 x4	1302 1316 / 1371 / 1082
HP Spectre X360 14 Core i7-1165G7, Intel Iris Xe96 16 GB RAM	1280 1261 / 1453 / 911
OMEN 16 AMD Ryzen 7 5800H, Radeon RX6600M 16 GB DDR4 3200 MHz 512 GB SSD PCI-E 3.0	1260 1232 / 1370 / 1046
MSI PRO DP21-11M Core i5-11400, UHD730 8 GB RAM	1207 1296 / 1201 / 991
ASUS Expert Book Core i3-10110U, Intel UHD 8 GB RAM	691 791 / 588 / 744
Lenovo V14-ADA Ryzen 3 3250U, Vega 3 8 GB RAM	631 725 / 549 / 630
HP G8 255 Athlon Gold, Radeon Graphics 8 GB	600 690 / 522 / 599
ASUS Vivobook Go 15 Intel Celeron N4020	320 414 / 241 / 347

Oba testy syntetyczne dobrze pokazują, że w codziennym użytkowaniu laptopa i do lekkiej pracy już dawno nie potrzebujemy szybszych procesorów i kart graficznych. Użyte pamięci DDR5 charakteryzują się niskim taktowaniem (4800 MHz) i wysokim opóźnieniem (CL40), podczas gdy można już w tej klasie sprzętu napotkać moduły z taktowaniem 5600 MHz (również CL40). Sam dysk SSD również nie należy do wyjątkowo szybkich - Samsung PM9A1 o pojemności 2 TB to raczej typowy przedstawiciel średniego segmentu dysków PCI-E 4.0. Nie to, żeby był powolny, ale zwyczajnie da się kupić znacznie szybsze :)

W tej klasie sprzętu często można spotkać dyski w macierzy RAID - tutaj jeden dosyć standardowy dysk PCI-E 4.0.

Te detale przekładają się na to, że poza grami nowy Raider nie zawsze zajmuje miejsce na szczycie podium, choć wydajności w zastosowaniach profesjonalnych mu nie brakuje – zwłaszcza w przypadku edycji wideo wypada nad wyraz dobrze, za sprawą podwójnego enkodera NVENC (w dodatku z obsługą AV1).

Wydajność w różnych aplikacjach kreatywnych

Wzrost wydajności w renderingu na CPU jest wyjątkowo imponujący – przypominamy, że taki Core i9-12900KS osiąga poniżej 30 000 pkt w teście Cinebench R23… Przyspieszenie renderowania z pomocą GPU to nawet większy przeskok – 40-procentowe skrócenie czasu renderowania ledwie mieści się w głowie, tak samo jak podwojenie wyników w silniku Octane oraz Vray… Jeżeli w takim środowisku pracujecie i potrzebujecie mobilnego sprzętu, to w zasadzie możecie porzucić dalsze czytanie i od razu skierować się na zakupy.

Wyniki testów z pakietu SPECviewperf 2020

Wyniki testów z pakietu SPECWorkstation 3.1

Pakiet SPEC testujący różne aplikacje projektowe, a także ogólne typy zastosowań profesjonalnych również nie pozostawia wątpliwości. Mamy do czynienia z prawdziwym przełomem na tle wydajności mobilnej.

Czy MSI Raider GE78 HX 13V to sprzęt wart swojej ceny?

MSI Raider GE78 HX 13V praktycznie na każdym kroku nas zaskakiwał – zwykle były to zaskoczenia bardzo pozytywne, począwszy oczywiście od kolosalnego wzrostu wydajności względem swojego poprzednika. Dodatkowe 50-70% FPS w grach już robi wrażenie, a osiągnięty na RTX 4090 FPS można jeszcze nawet podwoić w grach, które wspierają DLSS 3! Ogólnie dostaliśmy wydajność stacjonarnego GeForce RTX 3080 Ti (lub RTX 3090 Ti, gdyby uwzględnieć DLSS 3) w laptopie, który waży mniej więcej tyle samo, co sama karta graficzna na PC. Podobnie imponująco wzrosła wydajność w zastosowaniach profesjonalnych, poza eksportem wideo – tutaj przyrost wydajności jest ponad dwukrotny.

Klawisze oczywiście mogą świecić również jednorodnym kolorem:)

Dużą zaletą nowego laptopa MSI jest z pewnością również jego nowy design – nadal jest jawnie gamingowy, ale jakoś tak bardziej poważnie teraz wygląda. Idzie za tym nadal wyśmienita jakość wykonania i użytych materiałów. Oczywiście wyróżnia się nowa, większa matryca 16:10 z idealnym pokryciem filmowego gamutu DCI-P3 (choć szkoda, że bez G-Sync) oraz znacznie rozbudowany system nagłośnienia z aż sześcioma przetwornikami. Pozytywnym zaskoczeniem był też długi czas pracy na baterii.

MSI Raider GE78 HX 13V nie tylko oferuje idealną dla tego rozmiaru matrycy rozdzielczość 2560x1600 px, ale również dysponuje wydajnością, która pozwoli nawet przy takiej ilości pikseli wykorzystać 240 Hz odświeżania!

Niestety nie jest to produkt pozbawiony wad. A inaczej niż wadą nie możemy nazwać poziomu hałasu, jaki generuje zastosowany przez MSI układ chłodzenia. Owszem, każdy laptop dla gracza jest głośny. Ba! Nawet mieliśmy okazję testować laptopy głośniejsze od MSI Raider GE78 HX 13V, ale akurat w przypadku MSI wiemy, że są w stanie zaoferować lepsze chłodzenie (to z MSI Titan). Innym rozwiązaniem byłoby ograniczenie się do mniej ciepłego CPU, jak np. 14-rdzeniowego Intel Core i9-13900H (bez X), a może nawet Core i7 (nadal 13. generacji) lub trzymanie się niższych limitów mocy dla tego tutaj obecnego modelu (co podobnie wpłynełoby na wydajność). Pozwoliłoby to pewnie nieco zwolnić pracę wentylatorów, nawet z RTX 4090 Laptop na pokładzie. Jeżeli jednak zależy nam na 24-rdzeniowym procesorze, to pozostaje mieć nadzieję, że MSI poprawi sterowanie chłodzeniem w kolejnych aktualizacjach BIOS. Jednocześnie, dla bardziej zaawansowanych użytkowników, pozostaje jeszcze undervolting procesora - on również powinien znacznie wyciszyć nowego MSI Raider.

Z tyłu nowy Raider wygląda teraz znacznie bardziej stylowo.

Ostatecznie jeszcze dochodzi kwestia ceny (niekoniecznie w postaci opowiadania o Wiedźminie) – testowana przez nas konfiguracja została wyceniona na ponad 26 tysięcy złotych – to praktycznie 10 tysięcy więcej niż kosztował testowany przez nas rok wcześniej MSI Raider GE66 z Core i7-12700H oraz wówczas najszybszym mobilnym RTX 3080… Troszkę się to nie pokrywa ze wzrostem inflacji i jest to pokłosie nazwania przyciętej wersji RTX 4080 mianem RTX 4090 Laptop (zamiast np. RTX 4080M) – w końcu na PC RTX 4090 też jest znacznie droższy od reszty kart, tylko że tam faktycznie dostajemy RTX 4090. Z wydajnością jednak trudno dyskutować - na tle topowych laptopów poprzedniej generacji, które też cenowo już przekroczyły 20 tys. zł, nowy MSI Raider jawi się jako nie lada okazja i promocja (na którą mało kogo będzie stać).

Artykuł powstał we współpracy z firmą MSI, która dostarczyła laptopa na potrzeby testów.