Linux - odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania

1. Czym jest Linux? Dlaczego warto używać Linuxa?

Linux to na pierwszy rzut oka dość podobny system operacyjny do Windowsa. Różnica leży w tym, że został on stworzony przez społeczność, na zasadach otwartego programowania. Nazwa Linux pochodzi od połączenia imienia jego twórcy, czyli Linusa Torvaldsa, z nazwą Unix. Stworzył on jądro systemu i jest autorem znanego systemu kontroli wersji Git.

Linux to cała rodzina systemów. Wywodzi się od systemów Unixowych, za pomocą których działały pierwsze komputery. Główną ideą i założeniem jego powstania była otwartość całego systemu – każdy może na jego podstawie budować własne dystrybucje.

Warto z niego skorzystać, bo jest przede wszystkim darmowy. Jednak to oczywiście nie wszystko. Linux można precyzyjnie dostosować do swoich wymagań. Zapewnia on również swoim użytkownikom większą prywatność oraz bezpieczeństwo.

Kolejną zaletą Linuxa jest szybkość działania. Sprawia to, że jest podstawowym systemem operacyjnym serwerów oraz routerów i zapór sieciowych. Wiele dystrybucji świetnie działa nawet na starszych komputerach.

2. Co to są dystrybucje Linuxa?

Linux ma różne wersje, które nazywane są dystrybucjami. Każda z nich ma swoją nazwę. Możliwe, że obiły Ci się uszy kiedyś takie słowa jak Ubuntu lub Mint – to właśnie są jedne z dystrybucji Linuxa.

Każda z nich budowana jest z myślą o określonym typie użytkownika. Niektóre są imponujące pod względem graficznym, inne są bardzo proste. Wiele z nich skupia się przede wszystkim na szybkości i wydajności, ale są też takie, które stawiają na użyteczność oraz wygodę.

3. Ile jest dystrybucji Linuxa?

Wiele źródeł wskazuje, że dystrybucji jest ponad 600 i cały czas trwają prace nad nowymi. Warto na samym początku zainteresować się najpopularniejszymi, które są cenione przez wielu użytkowników, tak jak Ubuntu, Mint, MX Linux, Debian lub Fedora.

4. Dlaczego jest tak dużo dystrybucji?

Wolne oprogramowanie rządzi się swoimi prawami i daje wolność wyboru. Windows oraz Apple oferują gotowy system, który jest taki sam dla każdego użytkownika. Jednak wiąże się to z pewnego rodzaju ograniczeniem, czyli brakiem możliwości legalnej modyfikacji lub dostosowania środowiska pracy do swoich potrzeb. Wolne oprogramowanie zapewnia dostęp każdemu do kodu źródłowego aplikacji i pozwala się nim dzielić oraz go modyfikować. W ten sposób właśnie powstają liczne wersje konkretnego oprogramowania.

5. Którą dystrybucję Linux wybrać na początek?

Przesiadając się na Linuxa z Windowsa warto zacząć od dystrybucji, która została specjalnie zbudowana tak, aby ułatwić cały proces uczenia się nowego systemu. Dobrym pomysłem będzie na przykład Ubuntu lub Linux Mint. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby później przerzucić się na nieco bardziej zaawansowane dystrybucje.

6. Czy Linux jest w pełni darmowy?

Linux to najbardziej znany przykład współpracy w zakresie otwartego oprogramowania. Kod źródłowy może być używany, modyfikowany i rozpowszechniany przez każdego, na warunkach odpowiednich licencji, takich jak GNU General Public License. Można go bezpłatnie pobrać i zainstalować na dowolnym komputerze.

7. Czy Linux jest bezpieczny?

Linux to jeden z najbezpieczniejszych systemów operacyjnych. Nie musisz podczas korzystania z niego instalować oprogramowania antywirusowego.

8. Czy Linux jest prosty w użyciu?

Krótko mówiąc, to zależy. Linux Mint przykładowo jest idealny dla osób początkujących i łatwy w obsłudze. Natomiast Gentoo jest przeznaczone dla zaawansowanych użytkowników. Większość popularnych dystrybucji jest jednak dość prosta do opanowania. Oczywiście należy zwrócić uwagę na to, że Linux nie jest tym samym, co Windows i na samym początku trzeba się go nauczyć i oczywiście przyzwyczaić się do zmiany.

9. Czym się różni Linux od Windowsa?

Linux to darmowy i otwarty system operacyjny, natomiast Windows jest komercyjny, a jego kod źródłowy jest niedostępny. Istnieje kilka głównych różnic między nimi, o których warto wiedzieć:

• w Windowsie nie można modyfikować kodu – jest niekonfigurowalny, w przeciwieństwie do Linuxa,
• Linux gwarantuje większe bezpieczeństwo niż Windows,
• system Windows musi być uruchamiany z partycji podstawowej – Linux nie ma takiego ograniczenia,
• Linux używa monolitycznego jądra, które zużywa więcej przestrzeni do działania, jednak zapewnia też dzięki temu wyższą wydajność. Windows z kolei korzysta z mini-jądra, które zajmuje mniej miejsca, ale daje także gorsze wyniki.

10. Który Linux jest najbardziej podobny do Windowsa?

Dystrybucje, które wyglądają podobnie do Windowsa to Linux Mint, Kubuntu, Chalet OS, Linuxfx oraz Zorin OS. Ta ostatnia została zaprojektowana tak, aby zapewnić użytkownikom to, co najlepsze w Linux i jednocześnie intuicyjny i łatwy w obsłudze pulpit.

11. Jakie są wady Linuxa?

Linux, mimo wielu zalet, ma także swoje minusy:

• mniejsza ilość sterowników,
• problemy z komercyjnym oprogramowaniem, które w większości jest pisane dla środowiska Windows,
• problemy dla graczy z komercyjnymi grami,
• niektóre dystrybucje są słabiej przetestowane,
• często użytkowanie i instalacja wymaga wcześniejszej wiedzy technicznej.

12. Jak uzyskam wsparcie w razie problemów?

Na samym początku korzystania z Linuxa trzeba nauczyć się kilku rzeczy, tak samo jak w przypadku Windows jeśli zaczynasz go używać po raz pierwszy. Jeśli będziesz używać głównie prostych funkcji, takich jak przeglądarka lub programy tekstowe, to nie powinieneś mieć żadnych problemów z systemem. Jednak, jeśli będziesz potrzebować pomocy, to najszybciej znajdziesz odpowiedzi w Internecie. Linux ma dużą społeczność, która bez problemu podpowie najlepsze rozwiązanie, krok po kroku.

13. Co to jest GNOME, KDE i Unity?

Linux charakteryzuje się tym, że jego rzeczywisty system operacyjny, czyli jądro, jest oddzielony od tego, jak jest faktycznie wyświetlane użytkownikowi. GNOME, KDE oraz Unity to różne sposoby “grafizacji” systemu wewnętrznego. Istnieją także inne, jednak te są najbardziej popularne i polecane początkującym osobom.

14. Jak przetestować Linuxa?

Większość nowoczesnych dystrybucji możesz bez problemu przetestować, na przykład za pomocą podwójnego rozruchu lub maszyny wirtualnej. Ta druga opcja jest zdecydowanie łatwiejsza – instaluje się nowy system operacyjny w już istniejącym i można go uruchomić w nowym oknie. To wygodne i bezpieczne rozwiązanie. Podwójne uruchamianie z kolei zajmuje więcej pracy. Podczas takiej konfiguracji można wybrać, który system chce się uruchomić przy każdym włączeniu komputera – jednocześnie na sprzęcie są zainstalowane dwa.

15. Jak mogę znaleźć i zainstalować oprogramowanie?

W systemie Windows instalacja oprogramowania nie jest bardzo skomplikowana. Wystarczy znaleźć odpowiednią witrynę, pobrać pliki instalacyjne i je uruchomić. Linux oferuje inny sposób – programy instaluje się za pomocą menadżera pakietów, który pozwala na przeglądanie całego oprogramowania dostępnego dla systemu w jednym miejscu. Więcej w naszym dedykowanym artykule: Jak zainstalować Linuxa.

16. Czy naprawdę potrzebuję terminala?

Czy konieczne jest korzystanie z wiersza poleceń, aby cokolwiek zdziałać na Linuxie? Oczywiście, że nie. Jednak terminal bardzo się przydaje – zdecydowanie ułatwia pracę. Co ważne, za jego pomocą można rozwiązać wiele problemów. Właśnie w ten sposób najczęściej pomaga społeczność Linuxa – poprzez wpisywanie konkretnych poleceń, które naprawią błąd. Warto więc nie bać się terminala i nauczyć się podstawowych komend.

17. Jakie są podstawowe komendy i polecenia?

Korzystanie z terminala po pewnym czasie staje się proste oraz ułatwia codzienną pracę. Na samym początku z pewnością przydadzą Ci się:

• --help – wyświetla krótką pomoc,
• cd – zmienia aktualny katalog,
• cd .. – przechodzi do katalogu nadrzędnego,
• touch – tworzy plik,
• cp – kopiuje plik,
• rm – kasuje plik,
• mkdir – tworzy katalog,
• locate – wypisuje gdzie ostatnio, na tym komputerze, był widziany plik o danej nazwie.

18. Gdzie są moje dokumenty?

Zmieniając system z Windowsa na Linuxa łatwo zauważyć różnicę w systemie plików. W tym pierwszym masz dysk lokalny, który zawiera kilka katalogów, takich jak Użytkownicy lub Pliki programów. Linux wygląda nieco inaczej – wszystko zaczyna się w katalogu głównym (“/”), który jest absolutnym katalogiem podstawowym. Tam znaleźć można inne katalogi, w których zawarte są różne części systemu:

• /home – jest podobny do windowsowego katalogu “moje dokumenty”,
• /usr – to aplikacje użytkownika i pliki konfiguracyjne,
• /media – czyli zamontowane nośniki wymienne,
• /etc – to katalog z ogólnosystemowymi plikami konfiguracyjnymi.

19. Czy mogę grać w gry na Linux?

Tak, jednak wymaga to zainstalowania dodatkowych narzędzi, szczególnie, gdy chcesz grać w tytuły, które są wydawane na Windows. Dobrym oprogramowaniem jest WINE, które umożliwia uruchomienie aplikacji przeznaczonych na systemy Windows. Można go zainstalować na kilka sposobów.

Niestety, nie jest to uniwersalne rozwiązanie i nie zawsze się sprawdzi. W przypadku problemów możesz wypróbować także Steama, który oferuje sporą listę gier z pełnym wsparciem na platformę Linux.

20. Jak zacząć używać Linuxa?

Aby zacząć używać Linuxa należy najpierw wybrać dystrybucję, w zależności od swoich potrzeb oraz poziomu zaawansowania. Następnie konieczne jest pobranie pliku ISO, który znajdziesz na jej domowej stronie.

Kolejnym krokiem jest utworzenie bootowalnego USB, aby można było z niego uruchomić nowy system, wypróbowując sesję na żywo lub zainstalować go na swoim komputerze.

Mam nadzieję, że powyższe odpowiedzi w jakiś sposób odczarowują Linuxa i zachęcają do jego wypróbowania. Warto zainteresować się tym systemem operacyjnym, gdyż cały czas się zmienia i rozwija. Być może będzie idealnie spełniał wszystkie Twoje potrzeby.