Kupiłeś NFT, bo jest modne, ale w sumie nie wiesz, co to jest? Podpowiadamy!

Coraz częściej słyszymy o szokująco wysokich kwotach, za które ktoś wylicytował w Internecie prawo do części ciała sławnej osoby lub grafiki, a nawet cyfrową miłość. Na chłopski rozum płacenie ogromnych kwot za coś nienamacalnego i niezrozumiałego wydaje się, delikatnie rzecz ujmując, dziwne. NTF szokuje i zyskuje na popularności. Jednak czy aby na pewno jest to aż takie dziwne? Czy na NFT da się zarobić? Czym jest NFT? Sprawdźmy.

Co oznacza skrót NFT?

Zacznijmy od początku. NFT jest skrótem od angielskiego non-fungible token, co możemy przetłumaczyć jako token niezamienny, niezbywalny. Aby to zrozumieć, najlepiej będzie porównać do siebie token zamienny i niezamienny. W celu zrozumienia różnicy pomiędzy tokenem niezamiennym a zamiennym posłużmy się przykładami. 

Tokeny zamienne uosabiać mogą pieniądze, które ogólnie rzecz biorąc są fungible, a więc są i wymienne i zbywalne. Przykładowo każda moneta 5 złotowa ma taką samą wartość nominalną. Mając monetę 5 złotową, możemy wymienić ją na inną taką samą i wciąż mieć tyle samo pieniędzy. Takich samych monet 5 złotowych jest na świecie niezliczona ilość i każda z nich ma taką sama wartość nominalną wynoszącą 5 złotych. 

Najlepszym przykładem przedmiotu niezbywalnego i niewymienialnego (non- fungible) będzie jedyny w swoim rodzaju, oryginalny obraz namalowany przez malarza taki jak „Krzyk” Edwarda Muncha, „Słoneczniki” Van Gogha czy „Mona Lisa” Leonarda da Vinci. Pomimo iż każdy z tych najbardziej rozpoznawalnych obrazów na świecie  doczekał się mnóstwa reprodukcji, istnieje tylko jeden oryginał każdego z dzieł, każdy wyceniany na ogromne kwoty. 

Czym jest NFT?

NFT jest cyfrowym aktem własności zapisanym na blockchainie. To certyfikat potwierdzający, że dany plik istnieje tylko w jednym egzemplarzu i że jest oryginalny. Oczywiście, w Internecie mogą istnieć jego kopie, które użytkownicy mogą pobierać, ale ten pierwszy, oryginalny plik jest tylko jeden. 

Tokeny NFT to zapisy w sieci blockchain, które zawierają indywidualne identyfikatory. Znane dotychczas pliki w Internecie można kopiować, przechowywać na dyskach i przesyłać. NFT nie podlegają kopiowaniu, a przesyłać je można tylko pomiędzy wirtualnymi portfelami użytkowników. 

Jedną z pierwszych słynnych na cały świat transakcji NFT było sprzedanie w 2021 roku  cyfrowej grafiki "Everydays: The First 5000 Days" Mike’a Winkelmanna przez dom aukcyjny Christie’s. Hinduski inwestor Vignesh Sundaresan za kwotę 69 mln dol. kupił token NFT, który potwierdza autentyczność dzieła i prawo do jego własności.

Kupując dzieło sztuki w świecie rzeczywistym, potwierdzenie własności dostaje się na papierze. A jak to wygląda w sytuacji, gdy dzieło powstało w świecie wirtualnym i jest np. grafiką czy modelem 3D lub rzeźbą cyfrową? Wówczas sprawdza się właśnie NFT, ponieważ kupując je, nabywca zostaje przypisany do nabywanego dzieła jako właściciel i każdy może sprawdzić to w sieci blockchain. 

Posiadanie NFT nie koniecznie wiąże się z posiadaniem prawa do oryginalnego dzieła.

Jak handlować NFT?

Handel NFT, tak jak handel kryptowalutami odbywa się za pośrednictwem sieci blockchain. Transakcje NFT, informacje o nabywcy, sprzedawcy, kwocie transakcji są publiczne. Tokena NFT nie można jednak kopiować ani przenosić bez zgody właściciela. Tokeny NFT najprężniej rozwijają się na rynku cyfrowej sztuki. Dziś, wirtualne dzieła sztuki  posiadające certyfikaty NFT oferują najbardziej prestiżowe domy aukcyjne takie jak wspomniany już Christie’s czy DESA Unicum, a zawrotne kwoty transakcji już nie szokują tak, jak choćby rok temu. 

NFT to jednak nie tylko sztuka wirtualna. Tokeny służą też z powodzeniem do m.in. potwierdzania autentyczności przedmiotów kolekcjonerskich czy ekskluzywnych takich jak torebki od projektantów i luksusowe samochody. 

NFT a regulacje prawne

Branża NFT w szybkim tempie się rozwija i jak to zazwyczaj bywa w takich sytuacjach, na regulacje prawne trzeba będzie trochę poczekać. Jak wynika z danych Nonfungible.com, obroty na synku NFT sięgnęły już ponad 17 mld dolarów, co oczywiście sprawia, że przedstawiciele ustawodawstwa zaczynają się coraz poważniej interesować tym rynkiem. Aby zapobiegać ryzykom związanym z transakcjami NFT, poszczególne państwa chcą lub zaczynają już wprowadzać regulacje, które na celu mają przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa handlu kryptoaktywami. Regulacje mają się skupiać np. na kwestiach prawa własności intelektualnej, weryfikacji transakcji pod kątem AML (prania pieniędzy i finansowania terroryzmu) czy wprowadzeniu wymogu licencjonowania pośredników. Znaczna większość państw nie ustanowiła jeszcze regulacji związanych z kryptoaktywami, w tym NFT, a kompleksowe uregulowanie tej materii byłoby niezwykle trudne, ze względu na nieustanny rozwój nowych technologii.

NFT a prawo autorskie 

Kupienie NFT może oznaczać kupienie praw autorskich do utworu, ale wcale nie musi. Posiadanie NFT nie koniecznie wiąże się z posiadaniem prawa do oryginalnego dzieła. To może wiązać się z ryzykiem zostania wprowadzonym w błąd w sytuacji, gdy nabywca kupuje NFT, myśląc, że nabywa tym samym prawo autorskie do oryginalnego dzieła, a prawnie wcale tak nie jest, ponieważ sprzedający tak tego nie określił. Należy mieć na uwadze to, że część sprzedawców NFT sprzedaje je wraz z prawami autorskimi, podczas gdy inni sprzedają jedynie cyfrowy certyfikat własności do konkretnej wersji utworu. Przy czym utwór w rozumieniu prawa autorskiego to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci.

Ryzyko inwestowania w NFT

Należy mieć na uwadze, że inwestowanie w NFT nie jest pozbawione ryzyka. Zobrazujmy to na przykładzie inwestowania w sztukę. Inwestowanie w dzieła sztuki, które znajdują się na rynku już jakiś czas, charakteryzuje się mniejszym ryzykiem niż w dzieła zupełnie dla rynku nowe, ponieważ mają one historię zakupu i są rozpoznawalne tak jak i ich autorzy. Zazwyczaj dobrą i pewną inwestycją będzie zakup dzieła znanego artysty, który już nie żyje, ponieważ takie dzieła zyskują na wartości. 

W przypadku inwestowania w NFT sytuacja komplikuje się, ponieważ kupujący musi rozeznać się, czy wartość dzieła, w które chce włożyć pieniądze, ma szanse wzrosnąć. Ponadto inwestowanie w NFT wiąże się z nadzieją na to, że blockchain stanie się bardziej powszechny, a ogólny trend na NFT będzie rósł. 

NFT to wymysł?

NFT ma tak samo wielu zwolenników, jak i przeciwników. Jednym  z największych zarzutów stawianych tej technologii jest jej negatywny wpływ na środowisko (co wg twórców ma się w przyszłości zmienić). NFT pokazuje, na jak wielu obszarach można wykorzystywać technologię blockchain. Nie podlega wątpliwości, że tokeny NFT mają potencjał by zredefiniować pojmowanie prawa własności, szczególnie tego cyfrowego. Jeżeli w przyszłości technologia ta upowszechni się, będzie to oznaczało rewolucję.