Victoria 3 nieźle Cię wybatoży, a Ty i tak będziesz błagać o więcej. Recenzja

Victoria 3 świata nie zawojuje, ale nie szkodzi

Paradox Interactive, czyli ekipa od mapek do kolorowania (jak mawiają złośliwi), powraca z wyczekiwaną od lat Victorią 3. A było na co czekać! Nie tylko dlatego, że poprzedniczka ma status kultowej, ale też dlatego, że ostatni tytuł tychże twórców - Crusader Kings III, zrobił absolutną furorę i został przez niektórych okrzyknięty strategią wszechczasów… Ba! Doczekał się nawet edycji konsolowej na PlayStation 5 i Xbox Series X. To nie lada wyczyn, jak na reprezentanta, bądź co bądź, niszowego gatunku, grand strategy!

Poprzeczka wisiała więc bardzo wysoko. Czy Victoria 3 przez nią przeskoczyła? I tak, i nie. Z pewnością jest to godna następczyni „dwójki”, ale na pewno nie hicior na miarę Crusader Kings III. Symulator średniowiecznego mordowania dzieci i sypiania z siostrami zdołał opuścić niszę strategii Paradoxu, tymczasem Victoria 3 z powrotem się do niej chowa, i to dosyć głęboko.

Nie wróżę więc, by nowy tytuł szwedzkiego studia podbił serca graczy na całym świecie, ale fanów strategicznej zabawy raczej nie rozczaruje (nie mówię o zatwardziałych fanach, bo tym czasem trudno dogodzić ;)). W każdym razie dla mnie, mimo swoich wad, Victoria 3 stała się świetną zabawą na długie godziny. Nawet jeśli na początku wzięła mnie pod obcas i spuściła tęgi łomot.

Obejrzyj w

Trudne miłego początki

Z grami Paradoxu znam się nie od dziś, a przy Victorii 2 spędziłem swego czasu długie godziny… Mimo to pierwsze spotkanie z Victoria 3 było dla mnie wyjątkowo trudne. Próg wejścia jest tutaj, niestety, wysoki jak Wieża Eiffla.

Co gorsza, przygotowany przez twórców tutorial kompletnie do mnie nie przemówił. Pomysł jest taki, że rozgrywa się całą kampanię (z trochę mniej agresywną, niż normalnie, sztuczną inteligencją) i tylko od czasu do czasu wyświetlają się podpowiedzi. Same w sobie są całkiem rozbudowane i klarowne, ale… No, nie, ja tego nie kupuję. Jednak wolałbym dużo bardziej skondensowaną formę. Może wybrzydzam, ale jakoś nie mam ochoty grać godzinami w tutorial i przez połowę tego czasu podążać za wskazówkami, a przez drugą połowę na oślep popełniać błędy.

W końcu po kilku godzinach i paru próbach różnymi państwami stwierdziłem, że równie dobrze mogę spróbować sam opanować Victoria 3. Na początek wybrałem malutką Kubę, a moją jedyną ambicją było utrzymanie gospodarki na przyzwoitym poziomie.

Zwykle w grach Paradoxu kierowanie marionetką innego kraju o powierzchni równej jednej (słownie: jednej) prowincji to doskonały usypiacz… Ale nie tym razem! Mimo, że nie prowadziłem agresywnej polityki zagranicznej i doglądałem tylko swojego poletka, rozegrałem tą piękną wysepką całą kampanię i nie nudziłem się ani chwili.

Odpowiadało za to wiele czynników, ale wśród nich całkiem sporą rolę odegrała, o dziwo… oprawa audiowizualna. Jak to tak? - spytacie. - W grze Paradoxu, w kolorowaniu mapki, w symulatorze atlasu geograficznego?! Też byłem zdziwiony!

To żyje!

Słyszeliście te zapowiedzi, że w Victoria 3 będzie „żywa mapa”? No, ja też słyszałem… i też nie uwierzyłem. Marketingowy bełkot – pomyślałem. Pewnie dodali gdzieniegdzie jakieś góry, tam i tu woda zafaluje, a las będzie się kołysał na wietrze. Oj, jak bardzo się myliłem…  

Sępy krążą nad pustynią, kopalnie huczą maszynami, a miasta rozbudowują się w miarę moich postępów. Momentami miałem nawet wrażenie, że patrzę na nową odsłonę jakiegoś city buildera pokroju Anno 1800, a nie na spadkobierczynię Europa Universalis. 

I całe szczęście, że tak to zaprojektowano, bo w Victoria 3 olbrzymi nacisk położony jest na politykę wewnętrzną. Gapienie się na pustą mapę odebrałoby mi połowę frajdy z rozgrywki. A tak starczy, że zbudowałem pierwszą w kraju linię kolejową i już miałem olbrzymią satysfakcję z obserwowania jak mknie po niej pociąg.

Do tego dochodzi jeszcze interfejs, który może nie należy do najbardziej intuicyjnych, ale wygląda bardzo stylowo i można się do niego stosunkowo prędko przyzwyczaić. Ale! Starczy już o wyglądzie, bo przecież nie po nim poznaje się dobrą grand strategy.

Odeszli z ołowiu żołnierze

Wieszczyła to już Urszula w piosence sprzed lat, a teraz słowo ciałem się stało i zniknęli żołnierze z mapy Victoria 3. W każdej produkcji Paradoxu działania wojenne polegały na przestawianiu wojsk po mapie. Tutaj jest inaczej.

Wojna nigdy może nie była najistotniejszym elementem w serii Victoria, ale i tak poziom, do jakiego sprowadzono ją w nowej odsłonie mocno rozczarowuje. Przydzielamy daną armię do tego a tego frontu (tworzonego automatycznie na granicy państw), a reszta dzieje się sama. Możemy co najwyżej wydać dowódcy jeden z trzech rozkazów: atakuj, broń, czekaj. Z marynarką jest podobnie.

Trochę tego mało… Rozbudowa armii też nie wygląda za dobrze. Można odkryć parę technologii, pogrzebać w wyposażeniu naszych oddziałów, ale jaka przepaść dzieli Victoria 3 od takiego Hearts of Iron IV… (Wiem, wiem, porównanie trochę na wyrost, ale samo cisnęło mi się na usta.) I, co gorsza, podejrzewam, że zaraz pojawi się płatne DLC, które rozbuduje ten aspekt rozgrywki.

Z jednej strony rozumiem takie uproszczenie, bo w Victoria 3 i tak jest sporo do roboty, więc dodatkowa kontrola wojsk mogłaby przyprawić o zawrót głowy, ale wierzę, że można to było zrobić subtelniej. Być może wtedy nie miałbym poczucia, że twórcy litują się nade mną, bo a nuż „nie ogarnę”.

Szczęśliwie pozostałe aspekty rozgrywki prezentują się już dużo, dużo lepiej. Zwłaszcza zbijanie kasy, bo – nie oszukujmy się - na tym w dużej mierze polega zabawa w Victoria 3. 

Symulacja gospodarki, łącznie z rozbudową przemysłu, zarządzaniem ludźmi i handlem, to prawdziwy gigant, w którym można się zagubić na całą noc. Wiem, co mówię, bo sam zorientowałem się w którymś momencie, że już ciemna noc, a ja od dobrej godziny gapię się na rzędy cyferek, próbując zbalansować budżet mojego kraju.

To samo dotyczy prawodawstwa czy zarządzania populacją. Niezależnie od tego, czy chcemy wznieść monarchię wyzyskującą społeczeństwo, czy komunistyczną (anty)utopię, opcji jest tu co niemiara. Wysyłamy dzieci do kopalni, bo będą z tego miliony? Czemu nie! Dajemy kobietom szczątkowe prawa, bo brak siły roboczej? Proszę bardzo! Bawimy się w gospodarkę centralnie sterowaną, bo wkurzają nas dziani fabrykanci? Śmiało!

Reformowałem więc rząd, dbałem o interesy a to związkowców, a to właścicieli ziemskich, próbowałem przepchnąć to czy inne prawo… No i znowu wybiła północ, a ja nawet się nie spostrzegłem…

Natomiast kolejna rzecz, oprócz wojskowości, która mnie nieco rozczarowała, to gry dyplomatyczne. To miała być prawdziwa rewolucja i niemal wierna symulacja polityki zagranicznej epoki wiktoriańskiej. Rozpoczynamy taką rozgrywkę dyplomatyczną, wysuwamy żądania, zbieramy sojuszników, mierzymy się z państwami, które też mają chrapkę na sferę świata, której dotyczą nasze zakusy, a potem gramy w „tchórza” z przeciwnikiem.

Jeżeli żadne z państw nie wycofa się w porę, czeka nas wojna. Brzmi nieźle? Niestety, tylko w zamyśle. W praktyce prawie każda z moich gier dyplomatycznych kończyła się wojną, a wskaźnik pokazujący eskalację sporu był właściwie jedynie zegarem odliczającym czas do wybuchu konfliktu zbrojnego.

Podsumowując – jeśli chodzi o rozgrywkę, jest bardzo dobrze, syndrom „jeszcze piętnastu minut” występuje, jest co robić i trudno o nudę… Ale kilka kwestii wymaga poważnego dopracowania. I raz jeszcze dam wyraz nadziei, że te poprawki nie będą odbywać się w ramach płatnych DLC. Chociaż znając politykę wydawniczą Paradoxu… Ech…

Victoria 3 – czy warto kupić?

Victoria 3 z pewnością nie jest pozycją dla każdego i niejeden gracz, nawet fan strategii innego rodzaju niż grand strategy, odpadnie tu w przedbiegach. Tym niemniej dla tych, którzy uwielbiają rozbudowane symulatory gospodarcze i czerpią satysfakcję z „uczenia się” gry, jest to prawdziwa gratka. W każdym razie mnie wciągnęła bez reszty, mimo że zabawiła się ze mną w sadomaso na wstępie, a i potem zdarzały się trudności.

Pewnie, wiele kwestii wymagałoby dopracowania – chociażby wydarzenia, które od czasu do czasu są losowo generowane, a które prędko się powtarzają. Do tego dochodzi wadliwa sztuczna inteligencja czy wspomniane już kwestie związane z dyplomacją i wojskowością, - ale i tak Victoria 3 pozostaje królową. Na razie królową swojej strategicznej niszy, ale kto wie, kto wie, może z czasem poprowadzi ekspansję na nowe terytoria. 

• Grafika:
  • 5.0 / Bardzo dobry
• Dźwięk:
  • 5.0 / Bardzo dobry
• Grywalność:
  • 4.0 / Dobry

Grę Victoria 3 na potrzeby niniejszej recenzji otrzymaliśmy od firmy KoolThings, reprezentującą wydawcę tego tytułu