Rosyjska część ISS nieszczelna. A podobno było to już naprawione

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna rozpoczęła swoje funkcjonowanie w 1998 r., gdy pierwsze moduły Unity i Zaria trafiły na orbitę. Prawdą jest, że spora część jej komponentów jest młodsza, bo instalowano je w późniejszych latach, a takie jak ramiona robotyczne ERA i GITAI S2 czy panele słoneczne iROSA to wręcz nowe nabytki. Wciąż jednak kluczowe dla funkcjonowania MSK elementy, którym jest między innymi rosyjska Zwiezda, są kosmicznymi staruszkami.

Zmęczenie materiału nie jest obce kosmicznym pojazdom

Wyobraźcie sobie, że na Ziemi trzeba co pewien czas kontrolować stan budynków, elewacji i ich szczelności. Tak samo jest na orbicie. Dokujące do MSK pojazdy nie mogą przebywać w przestrzeni kosmicznej dowolnie długo - zwykle jest to pół roku, ewentualnie dziewięć miesięcy. I trzeba wracać na Ziemię. Co zatem z modułami MSK, które są w kosmosie już ponad 20 lat?

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna w listopadzie 2021 r. Rosyjska cześć stanowi charakterystyczny odstający pionowo od poziomej kratownicy element stacji - widoczny na górze zdjęcia. Dziś w pewnym sensie jest tak duża jak niegdyś stacja MIR. (fot: NASA Johnson)

Przygotowano je do wytrzymania długiej eksploatacji, która wiąże się z postępującym zmęczeniem materiału, wpływem promieniowania i różnych temperatur. Lecz prędzej czy później ryzyko uszkodzenia przeradza się w faktyczne wydarzenie. I tak rosyjski moduł Zwiezda od pewnego czasu cierpi na problem z nieszczelnością, w wyniku której powoli ucieka na zewnątrz powietrze. Nie jest to oczywiście tak, jak przyzwyczaiły nas do tego filmy s-f, że mały otworek momentalnie powiększa się do ogromnej dziury i skutkuje eksplozją całej ściany pojazdu. Problem, który doskwiera modułowi Zwiezda, według kontroli naziemnej, zarówno Roskosmosu jak i NASA, nie stanowi obecnie zagrożenia dla przebywających na pokładzie ludzi. W przyszłości może to jednak się zmienić.

Rosyjski moduł Zwiezda nieszczelny od lat. Ostatnio coraz bardziej

Nieszczelność modułu Zwiezda, która według Roskosmosu miała być wyeliminowana już wcześniej, wciąż występuje. Wykrywano ją w 2020 i 2021 r. Po pewnym czasie Roskosmos donosił o wykryciu przyczyn tejże nieszczelności i jej usunięciu. Ostatnio w styczniu 2022 r. Okazuje się jednak, że naprawy były nieskuteczne albo pojawiają się kolejne słabe punkty w poszyciu Zwiezdy.

Obecnie tempo utraty powietrza z modułu Zwiezda to około 900 gramów dziennie. Dwa razy więcej niż w listopadzie ubiegłego roku.

Obecne tempo wycieku wzrasta od końca pierwszego tygodnia lutego. Wciąż nie osiągnęło ono niebezpiecznego poziomu, ale sprawy nie da się już zamieść pod dywan. Można powiedzieć tak - nieszczelność modułu Zwiezda jest problemem, który od lat nie został ostatecznie rozwiązany.

Dokowanie pojazdu towarowego Progress do modułu Zwiezda w MSK. (fot: NASA Johnson)

Nie należy tego wycieku mylić z incydentami z przełomu 2022 i 2023 r., gdy pojawiła się dziura w radiatorach pojazdów Sojuz i Progress. Dotyczyły one wycieku chłodziwa. Tego typu problem miał w 2023 r. także moduł Nauka. Teoretycznie wyniesiony na orbitę w 2021 r., ale w rzeczywistości budowany od ponad dekady z wykorzystaniem starych technologii.

Czym jest moduł Zwiezda dla Międzynarodowej Stacji Kosmicznej?

Wiele wskazuje, że Roskosmos nie przykłada należytej wagi do utrzymania swoich modułów w dobrym stanie technicznym, ale trzeba pamiętać - sama stacja jest już stara. Szczęście nam dopisuje, ale z każdym upływającym dniem przebywanie na MSK jest teoretycznie coraz bardziej ryzykowne dla załogi.

Wnętrze modułu Zwiezda - na zdjęciu Anastazja Kikina i Sergiej Prokopiew z Roskosmosu. (fot: NASA Johnson)

Moduł Zwiezda jest istotnym elementem nie tylko rosyjskiej części stacji, ale i całego kompleksu. Jest także pierwszym całkowicie rosyjskim modułem. Budowę Zarii, która wraz z Unity stworzyła zalążek MSK, choć realizowano w Rosji, to dzięki finansowaniu NASA.

Na Zwiezdzie znajduje się aparatura, która wytwarza tlen i wodę potrzebną rosyjskiej załodze, sprzęt do komunikacji z Ziemią. Do Zwiezdy dokują także pojazdy towarowe Progress i załogowy Sojuz, znajdują się tam też rosyjskie kwatery mieszkalne. Poprzez moduł dokowania Poisk dołączony do Zwiezdy wychodzą w przestrzeń kosmonauci. A silniki modułu pozwalają MSK wykonywać manewry okresowego podniesienia orbity, a także jej korekty w przypadku ryzyka zderzenia z nadlatującym kosmicznym śmieciem.

Uruchomiony jeden z silników Zwiezdy podczas manewru korekty orbity MSK. (fot: NASA Johnson)

Źródło: NASA, Russianweb, inf. własna