Architektura - Antilles od środka

Radeon 6990 – podstawowe informacje techniczne

Radeon 6990 jest kolejnym układem, który składa się z dwóch procesorów graficznych umieszczonych na jednej karcie i wykorzystuje technologię CrossFire.

Do zbudowania najnowszego Radeona użyto dwóch procesorów Cayman XT o częstotliwości taktowania 830 MHz i 4 GB pamięci (po 2 GB dla każdego układu) o interfejsie 256 bitów. W ten sposób gry wykorzystujące technologię CrossFire (większość obecnie wydawanych) przyspieszą w odczuwalny sposób. Niepotrzebne są do tego żadne narzędzia pomiarowe. Szybkość wyświetlanych kl./s w porównaniu do pojedynczej karty graficznej często wynosi ponad 80%.

Są jednak pewne warunki, które należałoby spełnić, aby nie żałować zakupu Radeona 6990. Mamy tu na myśli przede wszystkim wydajny procesor, który nie będzie stanowił wąskiego gardła oraz odpowiednio duży monitor. Zdajemy sobie sprawę, że obecne karty graficzne z najwyższej półki potrafią płynnie wyświetlać obraz w rozdzielczości Full HD. Nie zawsze jednak z wysoką jakością wygładzania krawędzi x8, a posiadaczom dużych monitorów o przekątnej 30 cali i rozdzielczości 2560x1600 do tej pory pozostawały konfiguracje CF/SLI. Radeon 6990 i nadchodzący GeForce GTX 590 mają okazję to zmienić.
 

Dodatkowe informacje - dla entuzjastów

Radeon 6990 jest konstrukcją dwuprocesorową. Każdy z rdzeni produkowany jest w procesie technologicznym 40 nm, zajmuje powierzchnię 389 mm2 i zawiera 2,64 mld tranzystorów.

Architektura wewnętrzna układu graficznego nie różni się niczym w porównaniu do modelu Radeon 6970, bo Antilles to rzeczywistości dwa Caymany XT. Każdy z procesorów graficznych ma po 24 bloki SIMD Engines, w których zawarto po 16 jednostek SPU. W rezultacie daje to 1536 procesorów strumieniowych. Oczywiście ze względu na to, że Radeon 6990 wykorzystuje dwa rdzenie, łączna suma jednostek cieniujących wynosi aż 3072.

Wzór rdzenia graficznego jest identyczny i wykorzystuje architekturę VLIW4 – czterodrożne shadery. Na jedną jednostkę SPU (Stream Processing Units) przypadają cztery procesory strumieniowe - w starszych Radeonach stosowano ich pięć (4+1). Może to się wydawać „kastracją”, jednak w rzeczywistości po tych zmianach ma wzrosnąć wydajność jednostek cieniujących. Teraz będzie je łatwiej wykorzystać w grach i równomiernie obciążyć. Ponadto zastosowano jednostki cieniujące zdolne do pojedynczej i podwójnej precyzji bez żadnych ustępstw lub łączenia.

W najnowszym akceleratorze AMD pomnożono nie tylko liczbę procesorów strumieniowych, ale i innych jednostek. Radeon 6990 ma zatem na pokładzie 64 jednostki rasteryzujące (ROP) i 192 teksturujące.

Najważniejsze dane techniczne układu Radeon 6990:

• Wydajność na poziomie 5,1 TFLOPs (pojedyncza precyzja)
• Częstotliwość taktowania: 830/1250 MHz
• 3072 procesory strumieniowe
• 192 jednostki teksturujące
• 64 jednostki rasteryzujące
• 2x 2 GB pamięci GDDR5-256 bit

Porównanie podstawowych danych technicznych z innymi topowymi akceleratorami:

 

Dual-BIOS – gratka dla entuzjastów

Akceleratory Radeon 6950 i 6970 mają unikalną cechę – dwa BIOS-y. Pomiędzy pierwszym a drugim przełączamy się za pomocą zworki umieszczonej tuż przy złączu CrossFire. Podwójny BIOS w tych kartach jest zabezpieczeniem, gdyby proces wgrywania nowego oprogramowania nie przebiegł jak należy. W przypadku Radeona 6990 również umieszczono taki przełącznik, ale służy do czego innego – podkręcania.

Pozycja „2” to standardowa częstotliwość rdzenia graficznego – 830 MHz i zasilania go napięciem 1,12 V. Zapotrzebowanie na pobór energii wynosi wówczas ok. 350 W. Ustawienie przełącznika na pozycję „1” zmienia parametry pracy Radeona 6990. AMD zrobiło krok w stronę podkręcających swój sprzęt, umieszczając drugą wersję BIOS-u oferującego rdzeń z zegarem 880 MHz i podnosząc jego zasilanie na 1,175 V. Pobór energii wzrasta do ok. 415 W, niemniej jednak entuzjastom nie powinno to przeszkadzać. Skoro stać ich na tak drogi układ graficzny, to z pewnością nie będą narzekać, gdy przyjdzie rachunek za prąd. :-) Najważniejsze, aby zyskać na dodatkowej wydajności w grach i benchmarkach.

Chłodzenie komorowe

System chłodzący to dobrze znana już komora parowa wykorzystująca technologię rurek cieplnych. Umieszczono je na każdym rdzeniu. Za chłodzenie pozostałych elementów płytki drukowanej, jak 6-fazowa sekcja zasilania wykorzystująca układy Volttera i kości pamięci operacyjnej, odpowiada płaski i duży radiator. Oprócz tego zastosowano jeszcze dwa ogromne radiatory i umieszczony w samym środku wentylator. Ciepłe powietrze poprzez śledź akceleratora jest częściowo usuwane poza obudowę komputera. Mimo wszystko, mając w komputerze najnowszą „dwurdzeniówkę” AMD warto pomyśleć o dobrej cyrkulacji powietrza, ponieważ dwa układy graficzne wydzielają naprawdę duże ilości ciepła.

Bogato wyposażony śledź

Przedni panel Radeoan 6990 wyposażony został w szereg złączy: 4x mini-Display Port 1.2 i jedno DVI. Sprzyja to zrobieniu w domowym zaciszu platformy wielomonitorowej korzystając z technologii AMD Eyefinity, którą „czerwoni” rozszerzyli.

AMD dołącza nowy sposób ułożenia monitorów – „5x1 Portrait”, który jest widoczny na załączonym obrazku. NVIDIA cały czas udoskonala swoją technologię 3D Vision, jednak stale są potrzebne do tego dwa akceleratory graficzne. W przypadku AMD wystarczy jedna karta graficzna.

Wygładzanie krawędzi

Dla wielu graczy mocnym argumentem przemawiającym za wyborem któregoś z Radeonów może być usprawnione wygładzanie krawędzi. Doszły nowe tryby: EQAA i Morphological AA. Oba mają za zadanie podnieść jakość wygładzanych schodków, przy niewielkim obniżeniu wydajności. Poszczególne stopnie wygładzania są dostępne z poziomu panelu sterującego Catalyst. Więcej na ten temat pisaliśmy w publikacji AMD Radeon i filtrowanie morfologiczne.

Teselacja

Od momentu zawarcia jej w DirectX 11 i wspierania zarówno przez akceleratory AMD, jak i NVIDIA, przy każdej nowo wprowadzanej karcie graficznej jest wzmianka o tej technologii. Ma ona polepszyć jakość wyświetlanej grafiki poprzez zwiększenie siatki wielokątów. W rezultacie rysowany obraz wraz z włączoną teselacji będzie bardziej dokładny i szczegółowy. Brzmi to fajnie, ale w rzeczywistości największe różnice w jakości grafiki obserwujemy chyba tylko w teście Heaven Benchmark. Jak dotąd w grach trudno doszukać się obiektów, które zostały poddane teselacji. Niemniej  technologia ta wydaje się ciekawa i w przyszłych tytułach będzie coraz częściej stosowana. Z każdą kolejną generacją akceleratorów graficznych rośnie ich wydajność w teselacji. Podobnie ma się rzecz z rodziną Radeonów 6000. Zauważyliśmy to podczas testów zarówno tańszych modeli HD 6850 / 6870, jak i HD 6950 / 6970.