Jak oglądać filmy Marvela? Oto chronologia filmów w MCU

Kilkadziesiąt filmów, kilkadziesiąt sezonów lubianych mniej lub bardziej seriali, kilkaset godzin, tysiące minut - statystyki dotyczące tego, jak rozbudowane jest dziś MCU mogłyby być materią dla pracy dyplomowej. To potężny, popkulturowy moloch, w którego złożonej i mocno chaotycznej narracji można się pogubić. Jak zatem oglądać filmy Marvela? W jakiej kolejności odpalać poszczególne produkcje, przeplatane serialami, by całość była spójna i, no cóż, miała sens? Oto chronologia Marvela!

Jajko czy kura? Iron Man czy Hulk? W jakiej kolejności oglądać Marvela?

Co było pierwsze? Jeden rabin powie, że Iron Man, drugi rabin powie, że Incredible Hulk. No i nie ma co się spierać w zasadzie, bo obecność Tony`ego Starka w końcowych sekundach trudno postrzegać jako początek MCU, które znamy dzisiaj. Przyjmijmy więc, że Marvel Cinematic Universe rozpoczyna się od wielkiego powrotu do kasowego kina Roberta Downey Jr., który na swoich barkach niósł całe uniwersum przez wiele lat. 

Wraz z „Avengers: Koniec gry” i bohaterskim poświęceniem Iron Mana - tak, no będą spoilery, jak ma nie być spoilerów?! - całe uniwersum trafiło w pustkę, taką treściową pustkę, bo filmy powstają, ale MCU zdaje się zjadać własny ogon. No nie wyszła twórcom ta 4 faza MCU, ale może kolejne rozdanie będzie szczęśliwsze? Może Kang Zdobywca da radę i dowiezie? Stanie się Thanosem 2.0? Poczekamy, obejrzymy, ocenimy. Póki co jednak, dla tych, którzy w te zimowe, pochmurne i smutne jak przedmieścia Łodzi po zmroku, wieczory chcą odkryć MCU na nowo lub po prostu sprawdzić w końcu, o co tyle hałasu, podrzucamy ściągawkę i odpowiadamy na pytanie - jak oglądać filmy Mervela, by nie pogubić się w chronologii.

Iron Man

1. Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie, rok 2011

Zgrozo, jakże durne jest polskie tłumaczenie tego filmu… Nic to, taka prawda - pierwszy Kapitan jest pierwszym chronologicznie filmem MCU. Obraz diabelnie generyczny, ale całkiem przyjemny, w którym to poznajemy przemianę Steve`a Rogersa, poznajemy Red Sculla i pierwszy kamień nieskończoności. 

2. Kapitan Marvel, rok 2019

Drugi chronologicznie obraz MCU to generyczna (to słowo będzie się w tekście pojawiało, nic nie poradzimy) opowieść o tym, jak co Carol Danvers zyskała swoje moce. Moce potężne, dodajmy. Obraz jest mocno średni, ale komputerowo odmłodzony Samuel L. Jackson daje radę, a i fabularnie film wprowadza i wyjaśnia kilka wątków.

3. Iron Man, rok 2008

Od tego filmu wszystko się zaczęło! Robert Downey Jr. uratował tym obrazem nie tylko swoją karierę, ale i komiksową popularność Iron Mana, budując podwaliny pod całe MCU. Opowieść pokazuje ekscentryka, Tony`ego Starka, który porwany, poturbowany i ledwie ocalały zmienia swoje życie i stwierdza, że czas zrobić coś dla ludzkości, czy tam dla Ameryki. W 2022 roku to juz klasyka kina superbohaterskiego.

4. Iron Man 2, rok 2010

Więcej Iron Mana, więcej szerszej perspektywy, a do tego wprowadzenie do gry nowych postaci. W roli antagonisty mocno średni Mickey Rourke, którego Whiplash szału nie robił. Tak czy inaczej, solidny film, choć nie wybitny. 

5. The Incredible Hulk, rok 2008

Wiadomo, o co chodzi. Bruce Banner został napromieniowany i robi zadymę, a rządowi się to nie podoba, więc też robi zadymę, a przy okazji chce wykorzystać moc Hulka. Umiarkowanie ciepło przyjęte widowisko i nie ma się co dziwić - film nie zestarzał się zbyt szczęśliwie, a Edward Norton Bannerem był nieszczególnym.

6. Thor, rok 2011

Pierwszy Thor opowiada o tym, jak Odinson został wygnany z Asgardu, pozbawiony mody Thora i w ogóle popadł w niełaskę. Podczas filmu poznaje Jane Foster, zmaga się z Lokim i próbuje ponownie stać się godnym młota. Średnie widowisko, ale na plus, że w jednej ze scen mamy możliwość zobaczenie Hawkeye w akcji.

7. Avengers, rok 2021

Pierwszy poważny strzał, pierwszy poważny grupowy film. Drużyna zbiera się, by rozkminić plan Lokiego, który to następnie z pomocą armii umiarkowanie atrakcyjnych obcych próbuje (nieudolnie, rzecz jasna) podbić nasz świat. W tym filmie widzimy wykreowanie bazowej drużyny herosów, w skład której wchodzą Kapitan Ameryka, Iron Man, Thor, Czarna Wdowa, Hulk i Hawkeye.

Avengers

8. Iron Man 3, rok 2013

Ostatni z Iron Manów bardziej skupia się na postaci Tony`ego Starka niż na rozwoju Iron Mana. Film podkreśla traumę bohatera po wydarzeniach z Avengers oraz rozlicza go z przeszłości, gdy na scenę wkracza Mandaryn. Rzecz jasna, ten Mandaryn był fikcją, kreacją, co później w świecie MCU zostaje jako tako wyjaśnione.

9. Thor: Mroczny Świat, rok 2013

Drugi Thor również rozgrywa się po Avengersach i jedyne, co ma w sobie naprawdę ciekawego, to spójny rozwój postaci Lokiego oraz przedstawienie kolejnego Kamienia Nieskończoności. Antagonistami w filmie są Mroczne Elfy, choć po czasie, trudno podejść do tych postaci na poważnie.

10. Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz, rok 2014

Jeden z najlepszych filmów MCU w ogóle! Gęsta, nieco szpiegowska intryga, wątki z przeszłości Steve`a Rogersa, Bucky Barnes jako Zimowy żołnierz, dobra kreacja Czarnej wdowy i odkrycie, że organizacją Tarcza od lat rządziła potajemnie przeorganizowana, neonazistowska Hydra. Film nie tylko efektowny, ale i świetnie napisany - dający sobie doskonale radę nawet traktowany nie jako część spójnego uniwersum.

11. Strażnicy Galaktyki vol. 1, rok 2014

Pierwsi Strażnicy Galaktyki byli pewnym powiewem świeżości w MCU, czymś nieco innym, czymś bardziej na luzie. Peter Quill staje na czele (no powiedzmy) grupy dość w większości pospolitych przestępców i staje na drodze Ronana, pożądającego jeden z Kamieni Nieskończoności.

12. Strażnicy Galaktyki vol. 2, rok 2017

W kontynuacji hitu z 2014 roku Strażnicy Galaktyki mierzą się z ojcem Petera Quilla, potężnym bytem znanym jako Ego. Przy okazji lider grupy poznaje prawdę o swoim ojcu, swoim pochodzeniu i śmierci swojej matki.

13. Avengers: Czas Ultrona, rok 2015

Druga część Avengers opowiada o zmaganiach ze stworzonym przez Tony`ego Starka i Bruce`a Bannera Ultronem - sztuczną inteligencją, która w ciele zbudowanym z vibranium próbuje unicestwić ludzkość, uważając ją za główny problem naszej planety.

14. Ant-Man, rok 2015

Drobny oszust Scott Lang otrzymuje od naukowca, Hanka Pyma kostium, który pozwala mu dość drastycznie zmniejszyć swoje rozmiary. Motywem przewodnim jest napad rabunkowy, od którego zależy przyszłość świata. Film jest jedną z kilku miłych odskoczni od względnie poważnej narracji głównego nurtu MCU.

15. Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów, rok 2016

W drugiej części solowego filmu o Kapitanie drużna Avengersów zostaje podzielona za sprawą odmiennego stanowiska liderów dwóch wewnętrznie skonfliktowanych grup, na których czele stają Steve Rogers i Tony Stark. Podział bazujący na pomyśle rządowego kontrolowania poczynań superbohaterów, wykorzystuje baron Zemo, który chce zemścić się na Avengersach za wydarzenia z Sokowii. 

Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów

16. Czarna Wdowa, rok 2021

Solowy film o Natashy Romanoff opowiada o próbach rozliczenia się bohaterki z przeszłością i powstrzymania organizacji, która uczyniła ją jedną z Wdów. Co ciekawe, organizacja ta jest na najlepszej drodze do kontrolowania świata. Film wchodzi w zestaw produkcji z 4 fazy MCU i jak większość najnowszych dzieł, jest raczej dyskusyjnej jakości.

17. Doktor Strange, rok 2016

Generyczna opowieść o tym, jak wybitny chirurg udaje się do Nepalu, gdzie uczy się sztuk magicznych i z czasem zostaje Najwyższym Czarnoksiężnikiem, obrońcą ziemi przed zagrożeniami o magicznej, mistycznej, nieoczywistej naturze.

18. Czarna Pantera, rok 2018

Film opowiada o przejęciu tronu Wakandy przez T,challę po śmierci jego ojca, a także o wewnętrznych konfliktach, które zaburzają stabilność królestwa. Mniejsza skala, skupienie się na lokalności i zarysowanie historii Wakandy sprawiają, że jest to bardzo przyjemne w odbiorze widowisko.

19. Spider-Man: Homecoming, rok 2017

Młody i niesforny Peter Parker z pomocą i pod czujnym okiem Tony`ego Starka próbuje pogodzić rolę superbohatera z życiem normalnego nastolatka. Rzecz jasna, nie radzi sobie z tym najlepiej, a zmaganie się z przestępczą aktywnością Vulture`a (świetny Michael Keaton) tylko komplikuje wysiłki Petera. 

Spider-Man: Homecoming

20. Thor: Ragnerok, rok 2017

Pierwszy solowy film o Thorze, który zmienia konwencję i wprowadza luźny klimat do opowieści o Bogu Piorunów, który musi zmierzyć się ze swoją siostrą Helą i uratować Asgard i w pierwszej kolejności, wydostać się z obcej planety, w której główną rozrywką są walki gladiatorów.

21. Avengers: Wojna bez granic, rok 2018

Pierwsza z dwóch części widowiska, w którym w końcu pojawia się wyczekiwany Thanos i odgrywa pierwsze skrzypce jako niepowstrzymany antagonista. Tytan zbiera Kamienie Nieskończoności z zamiarem wymazania połowy świadomych istnień we wszechświecie. Wiecie, przeludnienie i takie tam. 

22. Ant-Man i Osa, rok 2018

Obraz dziejący się równolegle do wydarzeń przedstawionych w filmie Avengers: Wojna bez granic, w którym Scott Lang i Hope van Dyne zgłębiają przeszłość Hanka Pyma. Film wprowadza kilka kluczowych wątków dla rozwoju całego MCU oraz narracji w kolejnym widowisku.

23. Avengers: Koniec gry, rok 2019

Po 5 latach od filmu Avengers: Wojna bez grani pozostali przy życiu superbohaterowie wpadają na pomysł, który może odwrócić losy życia we wszechświecie i udaremnić wysiłki Thanosa. Niesamowicie epickie widowisko, które skalą zdobyło serca fanów na całym świecie.

Avengers: Koniec gry

24. Shang-Chi i legenda dziesięciu pierścieni, rok 2021

Tytułowy bohater musi zmierzyć się ze swoją przeszłością, organizacją Dziesięć Pierścieni i swoim ojcem. Generyczna opowieść o narodzinach bohatera, ale ładnie zrealizowana i miła dla oka.

25. Spider-Man: Daleko od domu, rok 2019

Film opowiada o Peterze Parkerze, który próbuje poradzić sobie w świecie bez swojego mentora, Tony`ego Starka. Wątkiem kluczowym są wakacje w Europie i tajemnicy Mysterio, który okazuje się być kimś innym, niż wszyscy sądzą.

26. Eternals, rok 2021

Przedwieczna rasa nieśmiertelnych i potężnych istot musi ponownie stanąć w obronie ludzkości i zrealizować misję, którą powierzył im ich stwórca. Pytanie, czy oba te cele da się zrealizować równocześnie. Film bardzo esencjonalny, pokazujący wiele wątków dotychczas nieznanych w MCU, wizualnie dopieszczony, choć nieco przegadany.

27. Spider-Man: Bez drogi do domu, rok 2021

Peter Parker marząc o tym, by cały świat zapomniał, że to on nosi kostium Spider-Mana, prosi o pomoc Doktora Strange`a. Rzecz jasna czary się nie udają, a do “naszego” wymiaru teleportowani są złoczyńcy, z którymi walczył Spider-Man w alternatywnych uniwersach. Spider-Man: Bez drogi do domu to film prosty do bólu, ale obecność dwóch poprzednich aktorów odgrywających rolę Spider-Mana i ich przeciwników gwarantuje mnóstwo dobrej zabawy.

28. Doktor Strange w multiwersum obłędu, rok 2022

Obraz pokazujący wprost koncepcję multiwerstum i to, jak istotny będzie to wątek w kolejnych filmach MCU. Doktor Strange zmaga się w nim z potężną Scarlet Witch. Doktor Strange w multiwersum obłędu to jeden z kluczowych obrazów 4 fazy filmowego uniwersum Marvela.

Doktor Strange w multiwersum obłędu

29. Thor: Miłość i grom, rok 2022

Po powrocie do formy Thor opuszcza Strażników Galaktyki, by zmierzyć się z Gorrem, Rzeźnikiem Bogów, spotkać dawną miłość Jane Foster, swój stary młot Mjolnir, a przy okazji powygłupiać się trochę. Bardzo luźna konwencja stworzyła obraz wysoce dyskusyjny, trudny do jednoznacznej oceny. Zainteresowanych zapraszamy do naszej recenzji filmu Thor: Miłość i grom.

30. Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu, rok 2022

Po śmierci króla T`challi sojusznicy władcy bronią Wakandy przed światowymi mocarstwami. Film wprowadza postać Namora, domyka niektóre wątki MCU i stanowi swoistą kropkę nad i 4 fazy MCU. 

31. Ant-Man i Osa: Kwantomania, rok 2023

Obraz rozpoczynający kolejną, 5 fazę rozwoju filmowego uniwesum Marvela, w którym to tytułowi bohaterowie poznają Kanga Zdobywcę - nowego adwersarza dla wszystkich superbohaterów MCU.

WandaVision

MCU to nie tylko filmy! Jak oglądać seriale, by się nie pogubić?

Filmowe uniwersum Marvela już lata temu wzbogacone zostało o seriale, niektóre toczące się nieco własnym torem, inne mocno powiązane z filmami. Odpalając seriale z chęcią niepogubienia się w chronologii wydarzeń, polecamy poniższą kolejność.

• Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie
• Agentka Carter (SO1)
• Agentka Carter (SO2)
• Kapitan Marvel
• Iron Man
• Iron Man 2
• The Incredible Hulk
• Thor
• Avengers
• Iron Man 3
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S01, E.1-7)
• Thor: Mroczny Świat
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S0, E. 8-16)
• Kapitan Ameryka: Zimowy Żołnierz
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S01, E. 17-22)
• Strażnicy Galaktyki Vol. 1
• Strażnicy Galaktyki Vol. 2
• Daredevil (S01)
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S02, E. 1-10)
• Jessica Jones (S01)
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S02, E. 11-19)
• Avengers: Czas Ultrona
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S02, E. 20-22)
• Daredevil (S02, E. 1-4)
• Luke Cage (S01, E. 1-4)
• Daredevil (S02, E. 5-11)
• Luke Cage (S01, E. 5-8)
• Daredevil (S02, E. 12-13)
• Luke Cage (S01, E. 9-13)
• Ant-Man
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S03, E. 1-10)
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S03, E. 11-19)
• Iron Fist (S01)
• Kapitan Ameryka: Wojna Bohaterów
• Czarna Wdowa
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S03, E. 20-22)
• Defenders (sezon 1)
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S04, E. 1-6)
• Doktor Strange
• Czarna Pantera
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S04, E. 7-8)
• Agenci T.A.R.C.Z.Y.: Slingshot (S01, E. 1-6)
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S04, E. 9-22)
• Spider-Man: Homecoming
• Thor: Ragnarok
• Inhumans (S01)
• Punisher (S01)
• Runaways (S01)
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S05, E 1-10)
• Jessica Jones (S02)
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S05, E 11-18)
• Cloak & Dagger (S01)
• Cloak & Dagger (S02)
• Luke Cage (S02)
• Iron Fist (S02)
• Daredevil (S03)
• Runaways (S02)
• Punisher (S02)
• Jessica Jones (S03)
• Avengers: Wojna bez granic
• Ant-Man i Osa
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S05, E. 19-22)
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S06)
• Agenci T.A.R.C.Z.Y. (S07)
• Runaways (S03)
• Avengers: Endgame
• Loki
• What If...?
• WandaVision
• Falcon i Zimowy Żołnierz
• Shang-Chi i legenda dziesięciu pierścieni
• Spider-Man: Daleko od domu
• Eternals
• Spider-Man: Bez drogi do domu
• Doktor Strange w multiwersum obłędu
• Hawkeye
• Moon Knight
• Mecenas She-Hulk
• Ms. Marvel
• Thor: Miłość i grom
• Wilkołak nocą
• Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu

Co przyniesie 5 faza MCU?

Choć 4 faza MCU dość mocno obniżyła loty względem poprzednich cyklów filmowego uniwersum, karawana jedzie dalej i zapowiada powrót do topowej formy. Przed nami 5 faza MCU, w której bohaterowie zmierzą się z Kangiem Zdobywcą, optyszkiem mającym papiery na to, by godnie zastąpić Thanosa. Kang to postać wielowymiarowa i arcyzłożona, a dodając do tego ograniczone jedynie wyobraźnią multiwersum, możemy otrzymać coś wspaniałego. 

Pozostaje mieć tylko nadzieję, że twórcy wywiążą się z obietnic i podniosą jakość ekranizacji przygód komiksowych postaci - co nie jest tak oczywiste… Wszak wszystko kiedyś się kończy, a Marvel rozgościł się w kinach już kilkanaście lat temu dominując kino rozrywkowe - pytanie tylko, czy wróci do formy, czy będziemy obserwowali powolny regres prowadzący do odstawienia komiksowych historii na boczny tor i narodziny nowej mody? Czas pokaże!