Płyty główne oparte są na różnych układach logiki, czyli chipsetach - jakie są ich możliwości i który model powinniśmy wybrać? Oto przegląd chipsetów w płytach głównych Intela i AMD.
Producenci oferują płyty główne z różnymi wersjami chipsetów, które charakteryzują się różnymi możliwościami. Trzeba jednak mieć na uwadze, że obecnie wiele z zadań dawnych mostków północnych i południowych przejęły procesory, bowiem to właśnie w nich integrowanych jest coraz więcej rozwiązań. Ilość linii PCI Express 3.0 czy też rodzaj kontrolera RAM są właśnie funkcją procesora, chociaż i chipsety zyskują nowe funkcjonalności, jak choćby zintegrowane moduły łączności bezprzewodowej.
Z drugiej strony, dla użytkownika PC to niewielka różnica. Skoro chce podłączyć dużą ilość kart do slotów i interesują go 64 linie PCIe, a są dostępne tylko na płytach z chipsetem X399, to co za różnica, czy kontroler wbudowany jest w chipset, czy procesor? Przecież i tak nie zainstaluje CPU na innej płycie głównej.
Porównanie możliwości samych chipsetów też niewiele mu powie, bowiem możliwości płyty zależą w dużym stopniu od kontrolerów w procesorze. Dlatego warto podejść do możliwości płyt głównych całościowo, a nie tylko patrząc na możliwości chipsetu.
Jak zidentyfikować jaki chipset znajduje się w płycie głównej? To bardzo proste - nazwa chipsetu zawsze znajduje się w nazwie płyty. Jeśli płyta znajduje się w działającym komputerze i nie mamy pudełek od podzespołów, można ją zidentyfikować za pomocą darmowej aplikacji CPU-Z.
Platforma Intel - segment podstawowy
Wszystkie procesory Intela z segmentu podstawowego (z agn. zwany także "mainstream") wyposażone są w zintegrowaną grafikę. W segmencie desktop są to zwykle modele Intel HD, które nie są tak wydajne jak Radeony zintegrowane z APU Raven Ridge, ale ich możliwości wystarczają do podstawowych zastosowań.
Warto pamiętać, że najnowsze procesory Core ósmej generacji (Coffee Lake) obsługiwane są tylko przez płyty z chipsetem serii 3xx (trzysta), pomimo tego, że od dłuższego czasu Intel w tym segmencie korzysta z tej samej podstawki.
Reasumując - w płytach z chipsetami serii 1xx, 2xx i 3xx (z wyłączeniem X299) znajduje się ta sama podstawka, czyli LGA 1151, ale obsługują one różne procesory.
Intel segment ekonomiczny: chipset H310
Płyty z chipsetem H310 można polecić dla osób, które budują budżetowy sprzęt i nie mają zamiaru szczególnie go rozbudowywać. Nic nie stoi na przeszkodzie, by zainstalować tam mocny procesor, czy też jedną, wydajną kartę graficzną.
Chipset H310 nie umożliwia podkręcania procesora, ani pamięci RAM. Maksymalne taktowanie RAM jakie możemy uzyskać wynosi 2666MHz (warto przy tym pamiętać o aktualizacji BIOS). Zależy to również od typu procesora. Słabsze jednostki umożliwią wykorzystanie maksymalnego taktowania 2400MHz.
W tanich płytach z tego segmentu zwykle spotkamy się też z tańszymi wersjami kodeku dźwięku, czy sieci LAN. Znajdziemy tu tylko dwa gniazda pamięci RAM. Jeśli będzie gniazdko M.2 obsługujące dyski SSD NVMe, to korzysta ono z magistrali PCIe w wersji 2.0, a więc nie wykorzysta w pełni możliwości najszybszych dysków SSD M.2 PCIe.
Chipset H310 nie obsługuje technologii Intel Optane Memory. Płyty H310 wyposażone są zwykle w jeden slot PCIe_3.0x16 oraz dwa sloty PCIe_x1. Zdarza się, że producenci instalują na nich starsze wersje slotów PCI. Nie przewidziano obsługi technologii RAID.
Pomimo, że H310 to najtańsza wersja chipsetu serii 3xx, można znaleźć tu zarówno typowo budżetowo modele płyt, jak i bardziej "wypasione". W takich płytach można zainstalować wszystkie procesory Core ósmej generacji (Coffee Lake), chyba, że płyta nie spełnia wymagań energetycznych dla najwydajniejszych jednostek (trzeba to sprawdzić na liście obsługiwanych procesorów na stronie producenta).
ASUS TUF H310M-PLUS Gaming
płyta główna z podstawką LGA 1151 i chipsetem H310
Poprzednikami H310 jest chipset H110 - obsługuje on procesory szóstej (Core 6xxx - Skylake) i siódmej generacji (Core 7xxx - Kaby Lake).
Intel segment średni: chipsety B360 i H370
Płyty główne z chipsetami średniego segmentu mogą się już pochwalić czterema gniazdami RAM - a dzięki większej ilości linii PCIe - również dwoma slotami PCIe_x16, czy większą ilością portów SATA. Chipsety te wciąż nie umożliwiają podkręcania procesora, ani pamięci RAM (maksymalne taktowanie 2666MHz).
Użytkownicy tych płyt mogą się już cieszyć obsługą pamięci Intel Optane Memory. Zwiększa się liczba portów USB i pojawia się obsługa technologii Intel RST.
W kwestii dźwięku wiele zależy od konkretnego modelu płyty, a nie tylko od chipesetu, dlatego mogą pojawić się lepsze kodeki dźwięku. Złącze USB 3.1 drugiej generacji, wyjścia obrazu DisplayPort, czy dwa gniazdka dla dysków SSD M.2 - również działające z pełną przepustowością dzięki PCIe_3.0x4.
Dzięki temu wszystkiemu są to już bardzo dobre płyty dla każdego, kto nie jest zainteresowany podkręcaniem, ani stosowaniem wysokotaktowanych pamięci RAM.
Różnice pomiędzy B360 i H370 nie są szczególnie duże. H370 oddaje użytkownikowi większą liczbę linii PCIe_3.0 (20 w stosunku do 12), czy portów USB. Pojawia się również obsługa RAID - zarówno dla konfiguracji nośników SATA, jak i PCIe.
Gigabyte B360M AORUS Gaming 3
płyta główna z podstawką LGA 1151 i chipsetem B360
Poprzednikiem B360 jest chipset B250, a H370 chipsety H170 i H270 - oczywiście procesory oparte na Core 8-mej generacji są obsługiwane jedynie przez układy logiki serii 3xx (trzysta). Wśród chipsetów Intela można jeszcze wyróżnić te oznaczone literą "Q", ale są one zwykle przeznaczone do komputerów OEM.
Intel segment wysoki: chipset Z370
Modele dla entuzjastów i graczy poszukujących dużej wydajności, którzy chcą przede wszystkim wykorzystać możliwości podkręcania procesorów (o ile posiadamy odblokowany model oznaczony literą "K"), czy pamięci RAM. Liczba linii PCIe_3.0 zwiększa się do 24, co pozwala na tworzenie bardziej rozbudowanych konfiguracji (np. trzy sloty PCIe_x16, które mogą działać w konfiguracji do 1 x8 + 2 x4).
Najtańsze modele możemy kupić już za około 500 zł, a cena najbardziej wypasionych egzemplarzy będzie przekraczać 1000 zł.
ASRock Z370 Taichi
płyta główna z podstawką LGA 1151 i chipsetem Z370
Poprzednikiem chipsetu Z370 jest Z270 (obsługa Skylake i Kaby Lake). Wkrótce na rynku pojawią się płyty Z390, które udostępnią większą ilość portów USB 3.1 Gen 2 oraz zintegrowane rozwiązania łączności bezprzewodowej.
Platforma Intel high-end: chipset X299
Płyty dla profesjonalistów oraz największych entuzjastów. W segmencie high-end mamy do czynienia tylko z jednym chipsetem X299 i podstawką LGA 2066. Umożliwiają one obsługę szerokiej gamy procesorów Core X - zaczynając od 4-rdzeniowego/4-wątkowego Kaby Lake-X, aż po 18-rdzeniowego/36-wątkowego Skylake-X. Następcą tych procesorów bedą Cascade Lake-X, które zaprezentowano już na targach Computex.
Dzięki 44-liniom PCIe 3.0 (najwydajniejsze modele Core X) możemy tworzyć już superwydajne konfiguracje, a dodatkowym atutem jest czterokanałowy kontroler pamięci DDR4. Płyty segmentu high-end łatwo rozpoznać dzięki ośmiom bankom RAM, które są umiejscowione po obu stronach podstawki procesora.
MSI X299 Tomahawk Arctic
płyta główna z podstawką LGA 2066 i chipsetem X299
Poprzednikiem X299 jest chipset X99 - płyty z tym układem logiki wykorzystują podstawkę LGA 2011-3.
Platforma AMD - segment podstawowy
W odróżnieniu od platformy Intela, wszystkie procesory AMD przeznaczone do podstawki AM4, zainstalujemy na płytach z chipsetami serii 3xx (trzysta) i 4xx (czterysta). Dotyczy to również procesorów z serii APU, ale...
Mówi się o zakończeniu wsparcia dla APU Bristol Ridge, z dość konkretnego powodu, braku miejsca w pamięci płyty do obsługi tak dużej ilości CPU, jak również fakt, że nie każda płyta AM4 jest wyposażona w porty wyjścia dla zintegrowanej grafiki w APU. Procesory serii APU na płytach bez wyjścia obrazu będą nadal działać, ale nie ma możliwości wykorzystania zintegrowanego układu graficznego. Trzeba dokupić zewnętrzną kartę graficzną.
Większość procesorów Ryzen pozbawiona jest zintegrowanej grafiki, mają ją jedynie modele mające literę "G" w nazwie, bądź też starsze modele APU na AM4 (np. A12).
AMD segment ekonomiczny: chipset A320
Płyty z chipsetem A320 to najtańsze modele, które jednak pozwalają na stworzenie wydajnych konfiguracji z jedną kartą graficzną (i podobnie jak w przypadku H310 Intela) z wieloma ograniczeniami. Tani chipset to niedrogie płyty z tańszymi elementami, oraz brakiem możliwości podkręcania procesora.
Bardziej rozbudowane modele płyt mogą umożliwiać stosowanie szybkich pamięci RAM, ale wiele zależy od modelu zastosowanego procesora (ponownie polecamy lekturę specyfikacji na stronach producentów). Możemy jednak znaleźć nawet cztery banki RAM, gniazdka dla dysków SSD M.2, a nawet obsługę RAID.
Po aktualizacji UEFI BIOS, płyty z chipsetem A320 mogą bez problemu obsługiwać procesory Ryzen drugiej generacji - chyba, że płyta nie spełnia wymagań energetycznych co do najwydajniejszych modeli.
Gigabyte A320M-DS2
płyta główna z podstawką AM4 i chipsetem A320
Chipset A320 to pierwszy ekonomiczny chipset dla płyt z podstawką AMD AM4 i pomimo premiery płyt głównych serii 4xx (czterysta), jak na razie nie słychać o następcy tego modelu.
AMD segment średni: chipsety B350 i B450
Średni segment w AMD wypada znacznie lepiej niż u Intela - przynajmniej jeśli chodzi o możliwości dla entuzjastów. Pozostawiono tu bowiem zarówno możliwość podkręcania, jak i stosowania wysokotaktowanych pamięci RAM. W porównaniu do chipsetu A320, rośnie również liczba linii PCIe (większa ilość slotów) oraz portów USB. Płyty te są droższe, ale równocześnie znacznie lepiej wyposażone i oprócz najtańszych modeli, wyposażone w elementy lepszej jakości.
MSI B350 Tomahawk Plus
płyta główna z podstawką AM4 i chipsetem B350
Poprzednikiem chipsetu B450 (płyty dopiero wchodzą do sprzedaży) jest B350 i ich możliwości są w zasadzie identyczne. Oba chipsety umożliwiają obsługę procesorów Ryzen zarówno pierwszej (numeracja 1xxx) , jak i drugiej generacji (2xxx), ale w przypadku płyt B350 konieczna jest aktualizacja BIOS. Najważniejszą zmianą w chipsecie B450 jest obsługa technologii AMD StoreMI.
AMD segment wysoki: chipsety X370 i X470
Płyty te umożliwią wykrzesanie największej wydajności z podzespołów takich jak CPU, czy RAM i cieszą się powodzeniem wśród wymagających graczy, czy entuzjastów. Płyty z chipsetami X370 i X470 umożliwiają bezproblemowe tworzenie konfiguracji multi GPU (NVIDIA SLI, czy AMD CrossFire), ale jest to rozwiązanie coraz mniej popularne.
ASRock X470 Master SLI/ac
płyta główna z podstawką AM4 i chipsetem X470
Poprzednikiem chipsetu X470, jest X370, a ich możliwości są bardzo zbliżone. Podobnie jak w przypadku segmentu średniego, największą różnicą pomiędzy X370, a X470 jest obsługa technologii AMD StoreMI.
Platforma AMD high-end: chipset X399
Płyty główne dla profesjonalistów i największych entuzjastów. Podobnie jak u Intela, w segmencie high-end AMD występuje tylko jeden chipset X399 i jedna podstawka TR4 - dla procesorów Ryzen Threadripper. Procesory Ryzen Threadripper pierwszej generacji - od 8 rdzeni/16 wątków do 16 rdzeni/32 wątków - umożliwiają wykorzystanie aż 64 linii PCIe, co w połączeniu z ich atrakcyjną ceną daje naprawdę poważną konkurencję dla najwydajniejszych rozwiązań Intela.
W segmencie high-end AMD również spotkamy się czterokanałowym kontrolerem RAM i ośmioma bankami DDR4, które znajdują się po obu stronach podstawki procesora. Mówi się o dodaniu dla płyt X399 obsługi technologii AMD StoreMI, ale jak na razie nie zdecydowano się na ten krok.
ASUS PRIME X399-A
płyta z podstawką TR4 i chipsetem X399
Firma AMD była długo praktycznie nieobecna w segmencie high-end i X399 jest jedynym przedstawicielem platformy dla profesjonalistów. Płyty z chipsetem X399 mają obsłużyć procesory Threadripper drugiej generacji, ale ze względu na ich zwiększone TDP, nie wiadomo, czy każda płyta sprosta wymaganiom energetycznym najbardziej wydajnych modeli.
Może cię zainteresować:
Komentarze
3