NAS na Windowsie, Windows na NAS-ie

Obsługa systemów Windows nie należy do zbyt trudnych. Klienckie wersje produktów Microsoft to niezwykle proste i intuicyjne rozwiązania. Systemy z Redmond mają zarówno swoich zwolenników jak i przeciwników. Podobnie sytuacja ma się na rynku serwerów gdzie rozwiązania linuxowe ścierają się z rozwiązaniami Microsoftu.

Jeśli zapytać przeciętnego użytkownika o serwer to od razu skojarzy mu się on z potężną maszyną. Do tego czarny ekran konsoli z białymi literkami i ciąg niezrozumiałych poleceń. Administrowanie serwerami to bardzo rozległa dziedzina świata IT. Słowo serwer może być rozumiane jako system sprzętowy lub logiczny system aplikacyjny. W obydwu przypadkach możemy mieć do czynienia z administratorami, którzy mają całkowicie odmienne umiejętności i wiedzę na temat serwerów. W przypadku niewielkich przedsiębiorstw oraz firm osobę administratora często stanowi jedna osoba, która powinna znać wszystkie główne elementy funkcjonowania serwerów. W przypadku serwerów NAS mamy do czynienia z nieco odmienną sytuacją. Tu w dalszym ciągu królują rozwiązania oparte o systemu linuxowe, ale z odpowiednio dopracowanym interfejsem graficznym, który znacznie upraszcza konfigurację zarówno samego systemu jak i usług. Podłączając serwer NAS do sieci lokalnej wprowadzamy do niego całkowicie odmienny system operacyjny. W niektórych przypadkach administratorzy rezygnują z heterogeniczności sieci na rzecz rozwiązań od jednego producenta systemów operacyjnych. Decyzja ta jest podyktowana różnymi powodami, a wybór rozwiązania bardzo często poprzedzony głębszymi analizami. Biorąc pod uwagę serwery sieciowej pamięci masowej możemy wybierać wśród kilkuset modeli bazujących na systemach Linux, możemy również zbudować własny serwer NAS bazując na dowolnej platformie sprzętowej, którą dopasujemy do własnych potrzeb. Jednak serwery NAS to nie tylko rozwiązania linuxowe. Warto pamiętać, że na rynku dostępne są także doskonałe rozwiązania obsługiwane przez systemy serwerowe Microsoft Windows Server - a dokładniej Windows Storage Server.

Historia Windows Storage Server sięga kwietnia 2003 roku kiedy to zaprezentowany został Windows Server 2003. W połowie roku pojawiła się jego rozszerzona wersja Windows Storage 2003 Server. Ponad dwa lata później, bo w grudniu 2005 roku ukazała się wersja R2, która przynosiła wiele poprawek funkcyjnych serwera. Windows Storage Server R2 został rozbudowany o cztery produkty umożliwiające dobór odpowiedniej konfiguracji do potrzeb firm: Express, Workgroup, Standard i Enterprise. Kolejne edycje serwera Storage były tak konstruowane by ostatecznie w sierpniu 2007 roku połączyć wszystkie możliwości pod jedną nazwą Windows Unified Data Storage Server 2003 Refresh. W ostatniej wersji systemu znacząco rozbudowana została obsługa pamięci RAM (do 2 TB dla systemów x64 oraz 32 GB dla x86), zaimplementowano obsługę NFS, iSCSI Software Target czy Single Instance Storage oraz klastrowanie. Na bazie dystrybucji 2003 powstały kolejne wersje systemów typu “storage” czyli z przeznaczeniem na skalowalne systemy sieciowych pamięci masowych. Pojawiły się wersje Windows Storage Server 2008, a wśród nich Windows Storage Server 2008 R2 Essentials. To jeden z członków szerokiej rodziny z Windows Storage Server oparty na systemie Windows Server 2008 R2. Rozwiązania Microsoft typu storage mają zapewnić dostarczenie produktów pozwalających na uruchomienie w środowisku produkcyjnym prostych w obsłudze, a jednocześnie skalowalnych urządzeń i rozwiązań magazynujących dane. I tak jest w przypadku segmentu Essentials. Produkt oferuje zaawansowane możliwości systemów serwerowych Microsoft, przechowywania danych czy tworzenia kopii zapasowych z zachowaniem prostoty obsługi. Rodzina Windows Storage Server składa się z kilku produktów:

Windows Storage Server 2008 R2 Essentials oraz Windows Storage Server R2 Workgroup są rozwiązaniami przeznaczonymi do zastosowań w małych firmach i biurach i grupach roboczych. Essentials zapewnia obsługę do 25 użytkowników, wraz ze zdalnym dostępem, tworzeniem zdalnych kopii zapasowych komputerów Windows oraz Mac. Wersje serwerowe dla grup roboczych oferują obsługę jednego procesora, do 32 GB pamięci RAM, maksymalnie 6 dysków twardych, a także dwóch interfejsów sieciowych. Niestety brak możliwości wirtualizacji. Wersja Windows Storage Server 2008 R2 Standard to rozwiązanie do bardziej zaawansowanych skalowalnych serwerów NAS z nieograniczoną liczbą kont użytkowników czy pojemnością wolumenów dyskowych. Podobnie jak wersje Workgroup obsługuje do 32 GB pamięci RAM, ale już do 4 procesorów i nielimitowaną liczbę dysków. Pozwalają na wirtualizację jednego hosta. Najbardziej rozbudowane wersje przeznaczone do serwerów NAS i macierzy wysokiej dostępności i skalowalności to produkty Enterprise. Obsługują do 2 TB pamięci RAM oraz 8 procesorów, pozwalają na uruchomienie 2 wirtualnych hostów a także tworzenie systemów klastrowych. Podobnie jak wersja Standard serwery z rodziny Enterprise mogą pełnić rolę kontrolera domeny w trybie „do odczytu” czy serwera DNS. Serwery z rodziny Enterpriste oferują nielimitowaną ilość dysków i użytkowników.

Rozwiązania Storage są narzędziami przeznaczonymi do tworzenia i konfiguracji systemów sieciowej pamięci masowej. Oprócz prostoty obsługi mają jeszcze jedną niezaprzeczalną zaletę. Rozwiązania Windows Storage Server 2008 R2 są oferowane wraz ze sprzętem (OEM) – czyli otrzymujemy rozwiązanie działające zaraz po wyjęciu z pudełka. Zyskujemy zatem zaawansowany system operacyjny dedykowany i przygotowany dla rozwiązań NAS wraz z dopracowaną i bezpieczną platformą sprzętową. To duża zaleta w porównaniu do rozwiązań Windows Server 2008 R2 gdzie konieczne jest zakupienie oddzielnie licencji serwerowej, oddzielnie sprzętu i oddzielnie dodatkowego oprogramowania.

W jaki sposób uruchomić w domowej czy firmowej sieci serwer NAS bazujący na rozwiązaniu firmy Microsoft? Jakie funkcje i jakie możliwości oferują rozwiązania Windows Storage Server 2008 R2 Essentials? Przybliżymy ten temat na przykładzie bardzo ciekawego rozwiązania od Western Digital. Serwer WD Sentinel DX4000 model o oznaczeniu WDBLGT0040KBK wyposażony jest w 2 dyski twarde WD z serii Enterprise Storage – WD RE4 – o pojemności 2 TB każdy. Do tej pory Western Digital był znany wszystkim użytkownikom z bogatego portfolio wszelkiego rodzaju dysków twardych. Oferta producenta zawiera modele dedykowane do określonych zastosowań, a podział na kategorie ułatwia wybór odpowiedniego rozwiązania. Producent nie poprzestał na produkcji nośników danych i w połowie ubiegłego roku zaprezentował produkty z segmentu sieci aktywnej - routery oraz przełączniki sieciowe. Oprócz wewnętrznych dysków twardych WD znany jest także z ciekawych rozwiązań dysków sieciowych - My Book Live i My Book Live Duo. W połowie ubiegłego roku firma zaprezentowała nowe rozwiązania w dziedzinie magazynowania danych – serwery magazynujące dla małych firm WD Sentinel DX4000.

Wygląd i budowa serwera DX4000 jest niezwykle podobna do 4-dyskowych rozwiązań innych producentów. Urządzenie to nieduży prostopadłościan o wymiarach 206×224×160 milimetrów z lekko skośną górną częścią frontowego panelu. Główną część serwera zajmują 4 zatoki na dyski twarde SATA 3,5 cala, które zostały ukryte za drzwiczkami z perforowanej blachy. Montaż dysków jest całkowicie beznarzędziowy. Producent nie zdecydował się na ruchome sanki, do których trzeba przykręcać dyski twarde. Zamiast tego kieszenie oraz mechanizm szyn i blokad stanowią element stały konstrukcji. Każda z kieszeni zabezpieczona jest specjalnym zamkiem, którego odbezpieczenie powoduje wysunięcie się dysku ze złącza SATA oraz złącza zasilania. Dyski twarde pracujące w serwerze WD są typu hot swap - czyli można je wyjmować, wymieniać i podłączać bez konieczności wyłączania serwera. Górną część frontu zajmuje przycisk włączenia zasilania, diody kontrole statusu pracy dysków twardych oraz dwuwierszowy (po 16 znaków na każdą linię), podświetlany na niebiesko ekran. Na wyświetlaczu w zależności od statusu pracy serwera wyświetlane są informacje diagnostyczne lub komunikaty dotyczące stanu sieci i dysków twardych.

Korpus urządzanie został wykonany z blachy, na bokach którego znalazły się dodatkowe perforacje pozwalające na lepszą cyrkulację powietrza. Za odpowiednią temperaturę wewnątrz urządzenia odpowiada 90-milimetrowy wentylator zlokalizowany z tyłu. Przy normalnej pracy urządzenia jest on niemal niesłyszalny. Co ciekawe po wyłączeniu serwera wentylator zwiększa swoje obroty i generuje dość duży jak na niewielką konstrukcję serwera hałas. Zastanawiający jest fakt po co wyłączony serwer pozostawia włączony wentylator? Jedyne wytłumaczenie jakie znajdujemy to fakt, że serwer NAS pracuje zazwyczaj w trybie 24/7/365 i rzadko kiedy wyłączamy tego typu urządzenia. Z tyłu oprócz otworów wylotowych wentylatora znajdują się dwa porty USB 3.0 oraz dwa kontrolery gigabit ethernet. Te ostatnie wykorzystują funkcję Adapter Teaming i są fabrycznie skonfigurowane do pracy w trybie Adaptive Fault Tolerance. W przypadku awarii jednego z łącz drugi port zapewnia ciągłość połączenia i komunikacji serwera, sieci i podłączonych klientów.

​

Pomimo tego, że rozwiązanie Western Digital zostało wyposażone w Windows Storage Server 2008 R2 Essentials i należy do grupy urządzeń dla małych firmy, grup roboczych i zastosowań domowych to oprócz zabezpieczenia sieci lokalnej producent zastosował także zabezpieczenia zasilania. Na tylnym panelu znalazły się dwa gniazda pozwalające na podłączenie zewnętrznych zasilaczy. W zestawie sprzedażowym otrzymujemy jeden zewnętrzny zasilacz. Drugi jest komponentem opcjonalnym (dodatkowy zasilacz z kablem zasilającym dostępny jest w zestawie z modelem wyposażonym w pamięci masową wielkości 16 TB). Warto podkreślić, że tego typu rozwiązania jak redundantne zasilanie oraz sieć są raczej domeną dużo droższych serwerów NAS.

Sercem serwera DX4000 jest dwurdzeniowy procesor Intel Atom Dual Core o prędkości taktowania 1,80 GHz. Producent zastosował chłodzenie pasywne, które w połączeniu z dużym głównym wentylatorem jednostki serwerowej dość dobrze radzi sobie z chłodzeniem. Na płycie głównej mamy do dyspozycji także jedno gniazdo pamięci RAM. W testowanym zestawie była to kość o pojemności 2 GB DDR3.