Alan, wstawaj! Sprawdzamy, czy wydajność faktycznie taka koszmarna, jak ją malują

Płatna współpraca z marką NVIDIA.

Po tym, co pokazały nasze testy w Cyberpunk 2077: Phantom Liberty, jasnym jest, że śledzenie promieni to przyszłość gier i od tego już nie ma ucieczki. Uzyskanie prawdziwie realistycznego oświetlenia, odbić i cieniowania przy jednoczesnym znacznym zmniejszeniu nakładów pracy po stronie dewelopera to argumenty, obok których nie da się przejść obojętnie. Ceną obrania takiego kierunku jest oczywiście wzrost wymagań i zapotrzebowanie na nowe funkcje, które pozwolą zoptymalizować nowy typ obliczeń.

NVIDIA w tej kwestii wiedzie obecnie zdecydowany prym – nie tylko z uwagi na natywnie znacznie wyższą wydajność jednostek obliczających promienie, ale również za sprawą rozwijania technik wchodzących w skład pakietu NVIDIA DLSS. W szczególności dodane niedawno Ray Reconstruction robi niesamowitą robotę, nie tylko znacznie poprawiając jakość generowanego obrazu, ale również potencjalnie podnosząc wydajność. Już z pierwszych zapowiedzi gry Alan Wake 2 (którą teraz można zgarnąć razem z kartą graficzną!) można było wywnioskować, że będzie to kolejny „show-case” dla NVIDII – ponownie opracowany wokół głośnego i wyczekiwanego tytułu od Studia Remedy.

Wymagania Alan Wake 2 na premierę – starsze karty całkiem wykluczone?

Największym szokiem okazała się wieść od twórców, która głosiła brak kompatybilności z nową grą kart graficznych bez obsługi Mesh Shader – czyli sprzętowej funkcji dostępnej dla wszystkich kart graficznych z serii NVIDIA RTX, ale dopiero od serii RX 6000 w przypadku kart AMD (oraz dla każdej z czterech kart graficznych Intela). Przypomnijmy, że pośród potencjalnie niewspieranych modeli są karty, które nadal można kupić nowe! Oczywiście to, jak starsze karty sobie radzą, to jedna z rzeczy, które sprawdziliśmy.

Uwzględnienie upscalingu w wymaganiach podkreśla nowoczesność Alan Wake 2.

Cieszą relatywnie niskie wymagania wobec procesora, bo nowy procesor o wydajności Ryzen 7 3700X można dziś nabyć za 450 zł, a to ma starczyć nawet do najwyższych ustawień. Do przyjemnego grania na rekomendowanych ustawieniach ma wystarczyć karta graficzna za 1500 zł (GeForce RTX 4060), a jeżeli chcemy ujrzeć grę w pełnej krasie (z aktywnym Path Tracingiem), to niestety trzeba się nastawić na wydatek rzędu 3000 zł za GeForce RTX 4070 – czyli tyle samo, ile kosztuje konsola PS5, na której aż takich wodotrysków na pewno nie ujrzymy.

Czytelne oraz responsywne menu to duży plus - szkoda tylko, że tło podczas zmiany ustawień jest jedynie półprzeźroczyste, co utrudnia dostrzeganie zmian.

Jakość oprawy w Alan Wake 2 (ekskluzywnie na PC) to prawdziwy miód na oczy

W samej grze regulację ustawień rozwiązano bardzo dobrze – nie potrzeba restartować gry, a efekt wprowadzanych zmian widzimy od razu na ekranie. Zabrakło może jedynie podpowiedzi, jak różne ustawienia wpływają na wydajność. Przygotowano łącznie trzy zestawy ustawień, przy czym działają one niezależnie od aktywowania śledzenia promieni (które zresztą zastępuje sporą część ustawień sztucznie generowanego obrazu przez rasteryzację). My w naszych testach nie będziemy ze wszystkich korzystać (niemal w ogóle się od siebie nie różnią). Zamiast tego sprawdziliśmy wydajność na faktycznie najniższych ustawieniach oraz takich ze wszystkim "na maxa". Jedynie profil "średni" pozostawiliśmy bez zmian. Poniżej porównanie testowanych przez nas ustawień w różnych scenariuszach. 

Porównanie podstawowych ustawień graficznych - miasto

Tutaj warto zwrócić uwagę na cienie na budynku oraz oczywiście odbicia. W ustawieniach najniższych również znika sporo trawy.

Porównanie podstawowych ustawień graficznych - wnętrza

We wnętrzach ustawienia wysokie od średnich różnią się bardzo delikatnie, natomiast najniższe oferują bardzo sztuczne oświetlenie.

Porównanie podstawowych ustawień graficznych - las

Ponownie tylko ustawienia najniższe mocno odstają od pozostałych. Najwyższe ustawienia wyróżniają się lepszymi efektami wolumetrycznymi (promieni światła na górze sceny).

Na osobną wzmiankę zasługuje to, jak na oprawę wpływa DLSS 3.5 Ray Reconstruction, ale o tym nieco dalej, przy omawianiu tej techniki w całości. Alan Wake ogólnie broni swoje wysokie wymagania minimalne, ponieważ nawet na tych niskich ustawieniach prezentuje się całkiem dobrze, choć nie da się ukryć, że widać, iż gra była projektowana z myślą o używaniu Path Tracingu i bez aktywowania tej funkcji wygląda… bardziej growo? Tak, to już chyba ten moment, w którym gry za sprawą technik śledzenia promieni zaczynają wiernie symulować rzeczywistość. Poniżej kilka porównań - miejcie na uwadze, że ustawienia prezentujące obraz bez śledzenia promieni są i tak wyższe od tego, na co mogą liczyć posiadacze konsol...

W pomarańczowych okręgach zaznaczyliśmy, na co zwrócić uwagę - śledzenie promieni uwzględnia odległość źródła światła od obiektu i powierzchni, na którą rzucany jest cień. Prostacka rasteryzacja wszystko jednakowo rozmiękcza i wygląda to bardzo nienaturalnie.

Porównanie ustawień graficznych ze śledzeniem promieni - miasto

Aktywowanie podstawowego śledzenia promieni poprawia cieniowanie, ale nic nie robi z odbiciami, natomiast przejście na pełen Path Tracing zmienia grę w film :)

Porównanie ustawień graficznych ze śledzenie promienim - wnętrza

W przeciwieństwie do odbić na wodzie, te na szkle są realizowane przez podstawowe śledzenie promieni. Path Tracing znacznie poprawia oświetlenie sceny, ale też dodaje adekwatne odbicia na innych, mniej oczywistych powierzchniach.

Porównanie ustawień graficznych ze śledzenie promienim - las

Tutaj zwykły Ray Tracing dodaje cienie do każdego drobnego listka, z kolei Path Tracing odpowiednio oblicza ich intensywność. Jak zwykle oświetlenie wygląda znacznie lepiej z aktywnym Path Tracingiem - np. płachta po lewej została poprawnie rozjaśniona względem źródła światła.

Różnice te są widoczne całkiem dobrze na zrzutach ekranu, ale zyskują jeszcze bardziej podczas faktycznej animacji - nowe techniki zachwycają tym, jak świat gry się zachowuje w ruchu i w odpowiedzi na zmiany oświetlenia. Nasz bohater oraz inni NPC idealnie wpasowują się w scenę i nie czuć, żeby byli osobnym obiektem, co daje bardzo filmowe poczucie podczas gry. Do tego obraz jest faktycznie wolny od przeróżnych artefaktów wynikających z iluzji, jaką roztacza klasyczny rendering – co najlepiej widać w odbiciach, gdy poruszamy kamerą – bez śledzenia promieni odbicia nie pokazują tego, czego nie widać w reszcie kadru i jak tylko to, co powinno być odbite, pojawia się w kadrze, to zaczyna się też rysować w odbiciu, całkowicie wyprowadzając nas z immersji. Poniżej taki właśnie przykład na zrzucie ekranu, a dalej jeszcze faktyczny film prezentujący porównanie archaicznej rasteryzacji ze współczesnymi możliwościami Path Tracingu.

Porównanie podstawowych ustawień graficznych ze śledzeniem promieni - odbicia

Tylko Path Tracing wie, co powinno się odbić w kałuży - pozostałe tryby opierają odbicia na tym, co jest renderowane. Skoro nie widać napisów, to nie ma czego odbić :/ Zwyczajny Ray Tracing robi za to znacznie lepszą robotę z cieniowaniem niż sztuczne cienie w rasteryzacji. Warto też odnotować poprawne rozpraszanie koloru neonów po scenie występujące tylko z Path Tracingiem.

Porównanie rasteryzacji do różnych ustawień śledzenia promieni:

Obejrzyj w

Na czym testowaliśmy Alan Wake 2?

Grę do testów otrzymaliśmy od NVIDII, choć ta jak zwykle w żaden sposób nie miała wpływu na przebieg testów czy też wnioski z nich płynące. Bezpośrednio po uruchomieniu gry napotkaliśmy na zdaje się najbardziej obciążającą lokalizację, tylko że realnie niewiele się w niej dzieje, a do tego obciążenie wynikało głównie z dużej ilości roślinności, praktycznie nieobecnej w reszcie gry w takim nadmiarze... A skoro dobre skalowanie wyników w przypadku Alan Wake oferuje niemal każda lokalizacja, to wybraliśmy taką, która reprezentuje poziom wydajności podczas większości rozgrywki – konkretnie Inicjacja: Rozdział Piąty - plac w mieście. Mamy tu sporo odbić, całą masę cieni, ale również efektów wolumetrycznych. Znajdzie się nawet jakieś drzewko albo dwa ;)

Nasza platforma testowa:

• Procesor: Intel Core i9-12900KS
• Chłodzenie: Arctic Liquid Freezer II 420
• Pamięć: Fury Beast 2x16 GB DDR 5 (5600 MHz, CL40, gear 2)
• Płyta główna: ASUS ROG Strix Z690-F
• SSD: Samsung SSD 980 PRO 1 TB (PCI-E 4.0)
• Zasilacz: Corsair RM1000x
• Obudowa: testbench CoolerMaster

Grę testowaliśmy już z łatką 1.0.6, która została wydana 26 października (co wymusiło sprawdzenie części kart ponownie… a różnice okazały są spore, zwłaszcza w niższych rozdzielczościach i ustawieniach). System Windows 11 (22H2) oraz sterowniki wszystkich kart były w najnowszej odsłonie, zatem 545.92 dla kart NVIDII, 23.10.2 dla kart AMD oraz 31.0.101.4900 dla karty Intel ARC. W tym zestawieniu jedynie AMD nie przygotowało jeszcze optymalizacji dla Alan Wake, zatem można mieć nadzieję, że ich wyniki na kolejnym sterowniku nieco się poprawią. Zmieniła się za to forma prezentacji wyników na graficzną (dajcie znać, czy odpowiada Wam bardziej), a po kliknięciu na taki obrazek z wykresem wyświetli się jego wersja prezentująca różnice procentowe, przyjmując zawsze najszybszą kartę za 100%. 

Oto okolica naszego miejsca testowego.

Jaka karta graficzna do Alan Wake 2? Testujemy różne ustawienia

Zanim zaczniemy mamy jeszcze małą, ale jakże istotną uwagę do wyników, które za moment zobaczycie. Testy GPU wykonywaliśmy przed testami CPU, a dopiero podczas tych drugich odkryliśmy, że gra nie lubi się z E-Core Intela w naszej platformie... Co z tego wynika? To, że wyniki są o około 5% niższe, niż mogłyby być, a do tego pomiary 1% low FPS (najniższych odnotowanych czasów generowania klatek) często są mocno obarczone właśnie problemem z rdzeniami oszczędnymi i zwykle za wiele nie da się z nich wyczytać... 

Na pierwszy ogień poszły oczywiście ustawienia mniej obciążające sprzęt. Warto tutaj zaznaczyć, że producent już nawet nie stosuje w ich przypadku określenia Ultra – to (niejawnie) zdaje się być zarezerwowane dla trybów ze śledzeniem promieni. Tutaj również sprawdziliśmy redakcyjne GTX 1070 oraz RX 5700, które nie wspierają techniki Mesh Shader. Karta AMD oferowała miejscami nawet przyjemny framerate na poziomie 45-50 FPS, ale notorycznie wyrzucała grę do pulpitu, zatem na wykresach jej nie umieszczamy. Starszy GTX radził sobie znacznie gorzej, ale stabilniej. Po pierwszych wynikach obniżyliśmy mu rozdzielczość do 720p i ustawiliśmy FSR na Ultra Wydajność, co zaowocowało powrotem do ery Super Mario. A wydajność? Zobaczcie sami…

Tutaj zaznaczamy, że są to ustawienia absolutnie najniższe, czyli poniżej tego, co twórcy określili mianem „niskich ustawień”. Poza ustaleniem, że na starszych kartach grać się faktycznie nie da (choć nie uświadczyliśmy problemów ze stabilnością generowanego pokazu slajdów), widzimy również, że karty NVIDII nasz procesor limitował w tym przypadku na poziomie 120 FPS, co można w ich przypadku podnieść do poziomu ok. 200-210 FPS za sprawą DLSS Frame Generation. Karty AMD nieco wyżej złapały takie ograniczenie, ale w ich przypadku już żadna funkcja w grze nie podniesie nam FPS. Karta Intela wypada przyzwoicie, choć jako jedyna nie trzymała stabilnego FPS.

Na średnich ustawieniach karty wszystkich producentów dalej idą łeb w łeb zgodnie z ich wyceną. Nieco może słabiej radzą sobie Radeony RX 6000, choć nie na tyle, aby rwać sobie włosy z głowy. Jedynie GeForce RTX 3050 niebezpiecznie zbliża się do „filmowych 30 FPS”, a miejcie na uwadze, że w grze występują bardziej obciążające lokalizacje! Dobra wiadomość jest taka, że jeżeli macie GeForce RTX 3060 albo analogicznie GeForce RTX 2070, to będziecie mogli pograć z już całkiem przyzwoitą oprawą graficzną w FHD. Na szczycie wykresu dalej limitem jest procesor, ale też nikt nie kupuje takich kart, aby grać w takich ustawieniach :)

Ustawiając wszystko tak wysoko, jak się da, bez ruszania ustawień śledzenia promieni (zatem wyżej niż profil „Wysoki”, przygotowany przez twórców) zmuszamy karty za około 1500 zł do zejścia poniżej granicy średnich 60 FPS. Dopiero GeForce RTX 4060 Ti pozwoli tutaj utrzymać natywnie 60 FPS. Choć po prawdzie to GeForce RTX 4060 z aktywnym generowaniem klatek zwiększy płynność animacji do ponad 80 FPS, wyprzedzając nawet znacznie droższego Radeona RX 7700 XT… Na RTX 3050 już grać się za bardzo nie da, podobnie jak na ARC A750, który mimo wysokiego średniego FPS ciągle raczy nas mikroprzycięciami.

Wyższa rozdzielczość w końcu zmusiła GeForce RTX 4090 do przynajmniej częściowego przerwania wakacji, jakie miał do tej pory (w FHD nie pobierał nawet 200 W energii…). Tutaj również karty z 8 GB vRAM, zwłaszcza jeśli ten jest na 128-bitowej szynie, dostają już nieco po tyłku. Do przyjemnej zabawy bez wspomagania się DLSS/FSR wystarczy GeForce RTX 4070 lub Radeon RX 7800 XT, choć ten pierwszy za sprawą DLSS Frame Generation zaoferuje znacznie wyższą płynność.

W rozdzielczości 4K w końcu GeForce RTX 4090 miał okazję wszystkim przypomnieć, że jako jedyny nadaje się do takiego grania. W zasadzie tutaj mamy już od góry do dołu wszystkie karty w kolejności, w której powinny występować, jeżeli ograniczymy się do grania bez next-genowych funkcji. Tak uczciwie to jeszcze na GeForce RTX 4070 Ti można tutaj pograć, zwłaszcza że płynność można podbić z pomocą DLSS FG. Teraz jednak pora na ustawienia, w których powinno się ogrywać Alan Wake 2.

Jaka karta do Alan Wake z aktywnym śledzeniem promieni i dlaczego RTX?

Pomiary wydajności ze śledzeniem promieni podzieliliśmy na dwa ustawienia – niskie oraz wysokie. Powodem jest głównie brak różnic w jakości oprawy oraz w samej wydajności. Ustawienia niskie ograniczają się jedynie do generowania oświetlenia otoczenia za pomocą śledzenia promieni oraz używany jest szybszy, ale przez to bardziej szumiący filtr. Obraz jest wtedy bardziej ziarnisty, ale faktycznie wierniej oddaje oświetlenie w grze.

Powracamy do rozdzielczości FHD, wszystkie ustawienia pozostały najwyższe, ale dołożyliśmy podstawowy Ray Tracing. Spadek wydajności rzędu 25% na kartach NVIDII z pewnością jest odczuwalny, ale zasadniczo nie aż tak bardzo, jak blisko 50% niższe wyniki notowane przez karty AMD. Nieco lepiej wypadł Intel, tracąc „tylko 33%” z wydajności oferowanej bez RT (choć tutaj nadal mikroprzycięcia nie pozwalają wczuć się w grę). Absolutne minimum to GeForce RTX 3060, z którym tylko odrobinę przegrywa Radeon RX 6700 XT. Aby cieszyć się faktycznie płynną rozgrywką, wypada wyposażyć się w GeForce RTX 4070 lub Radeona RX 7900 XT.

W rozdzielczości QHD RTX 4070 plasuje się w roli absolutnego minimum (co w sumie dobrze o nim świadczy – ostatecznie to karta reklamowana jako „nawet do 1440p”), choć w tym przypadku warto też już rozważyć korzystanie z upscalowania, zwłaszcza jeżeli posiadacie kartę NVIDII (z uwagi na znacznie lepsze działania DLSS niż FSR w Alan Wake 2, ale o tym za moment). W top 3 mamy w sumie tylko karty NVIDII, w tym topowy model poprzedniej generacji, który nadal zapewnia w takich ustawieniach około 60 FPS.

W 4K dużych przetasowań brak – przewaga RTX 4090 powiększyła się jeszcze bardziej i w zasadzie on jako jedyny pozwala przyjemnie pograć w takich ustawieniach. Absolutne minimum to RTX 3090 Ti, a nieco tylko lepiej plasuje się GeForce RTX 4080. Karty AMD w takich ustawieniach są już zmuszone posiłkować się FSR, a co ciekawe, to RTX 4070 Ti wypada dokładnie pomiędzy Radeonami RX 7900 XTX oraz RX 7900 XT, nawet pomimo posiadania o połowę mniej pamięci od mocniejszego z Radeonów.

Jaka karta graficzna do najwyższych ustawień w Alan Wake 2?

Drugi z testów techniki śledzenia promieni zakładał aktywowanie wszystkiego, co tylko się dało. Tym razem również z uwzględnieniem DLSS 3.5 Ray Reconstruction, które zasadniczo również na poprzednich trzech wykresach podniosłoby wyniki RTXów o 5-10%. Tym razem jednak okazało się niezbędne, aby w ogóle grać… Jeżeli na wykresie nie widzicie którejś z poprzednich kart lub jest tylko jej wynik z RR, to znaczy, że bazowo osiągała poniżej 10 FPS.

Ponownie wróciliśmy do FHD, choć nawet tutaj część kart opuściła testy na tarczy… Z Radeonów jedynie RX 7900 XT/XTX zapewniły zadowalającą płynność animacji. Po stronie NVIDII karty z 12 GB vRAM (lub poniżej tej wartości) łapią już zadyszkę, którą pozwala zniwelować DLSS 3.5 RR – dzięki niemu oba warianty RTX 4070 (zwykły i Ti) oferują nie tylko lepszą jakość obrazu, ale też wyższą wydajność od Radeonów RX 7900 XT/XTX. Nie sądzimy, aby którykolwiek z posiadaczy RTX 4080 lub 4090 miał również w posiadaniu monitor FHD, a to właśnie te karty jako jedyne zapewniają średnio ponad 60 FPS (nawet bez DLSS 3.5, choć nieużywanie go to, pisząc wprost, głupota), zatem realnie granie z PT będzie wiązało się z używaniem upscalowania.

Gdy podniesiemy poprzeczkę do poziomu 1440p, na polu boju z wynikiem ponad 60 FPS pozostaje już tylko RTX 4090, choć zaznaczamy, że są w grze lokalizacje, gdzie nawet i ta karta w tym trybie zejdzie poniżej 60 klatek, jeśli nie skorzystamy z upscalingu lub generatora klatek. Jako minimum do podziwiania Alan Wake 2 w pełnej okazałości i w tej rozdzielczości typujemy RTX 3090 Ti lub (z mocnym wskazaniem) RTX 4070 Ti – mają na tyle dużo bazowej wydajności, że jest z czego generować dodatkowe klatki, gdy dodatkowo wspomożemy się np. DLSS w trybie Quality. Po stronie AMD jedynie ich najmocniejszy Radeon w naszym teście utrzymał ponad 30 FPS, choć w jego przypadku wspomaganie się FSR nie będzie tak „bezstratne” na jakości obrazu, jak ma to miejsce z DLSS na kartach NVIDII. Zbliżone wyniki do Radeona osiąga również RTX 4070 (zwyczajny), co czyni z niego lepszą propozycję – tu realnie pogramy w stabilnych 70-90 FPS z pomocą wszystkich funkcji pakietu DLSS 3.5 bez znaczącego wpływu na jakość obrazu. No i wydamy 30% mniej pieniędzy :)

W najwyższej rozdzielczości ilość promieni do śledzenia jest już tak duża, że nawet najmocniejsze karty zaczynają sobie nie radzić. Realnie RTX 4080 z pomocą DLSS 3.5 uzyskuje absolutne minimum, z którego da się jeszcze wyciągnąć przyjemne 60 FPS po dołożeniu Super Resolution i Frame Generation. Warto tutaj też zauważyć, że samo Ray Reconstruction, wprowadzone przez DLSS 3.5, generuje ponad 20% przyrostu wydajności! To już nie w kij dmuchał, zważywszy na jednoczesną znaczną poprawę jakości obrazu. Ciekawostką jest to, że bez rekonstrukcji promieni GeForce RTX uzyskuje czterokrotnie niższy wynik od Radeona RX 7900 XTX… Wynika to oczywiście z braku pamięci graficznej na potrzeby pracy standardowego denoisera używanego przez Remedy. Z tym, że realnie nie ma wielkiego znaczenia, czy mamy 4 FPS, czy 16 FPS – tak czy owak nie pogramy, tylko że na RTX jedno kliknięcie sprawia, że karta generuje 6x więcej klatek, a kolejne dwa kliknięcia (DLSS Balanced i DLSS Frame Generation) windują kartę na poziom 70-80 FPS…

Oto jedyna nierealistyczna część oprawy z aktywnym Path Tracingiem - NPC czyta książkę "do góry nogami"...

Co to za czary ten DLSS 3.5 Ray Reconstruction?

Opisy kolejnych testów wydajności kilkukrotnie odnosiły się do funkcji DLSS 3.5 Ray Reconstruction. Pewnie zastanawiacie się, jak to możliwe, że nie tylko wzrasta wydajność, ale też poprawia się jakość. Otóż sytuacja wygląda tak, że obraz generowany z pomocą Path Tracingu finalnie jest mocno zaszumiony – karty nie pozwalają jeszcze wystosować na tyle dużo wiązek do śledzenia, aby w czasie rzeczywistym uzyskać obraz bez takich szumów. Twórcy gry, w ramach implementacji tej techniki muszą również opracować sposób na usuwanie tych szumów i czasem wychodzi to lepiej, czasem gorzej – przykładowo w Cyberpunk 2077 oryginalny mechanizm radził sobie nieco lepiej od tego w Alan Wake.

Algorytm NVIDII zdaje się podkręcać kontrast, a do tego najmniejsze detale nie są tracone - zwróćcie uwagę na czuprynę protagonistki.

NVIDIA w ramach DLSS 3.5 Ray Reconstruction nie tyle, co modyfikuje obraz wygenerowany przez grę, co podmienia technikę odszumiania, która działa na podstawowych jednostkach obliczeniowych karty graficznej (dlatego też działa na kartach wszystkich producentów) na opracowany przez siebie denoiser, który operuje na jednostkach Tensor – tych dodatkowych i dedykowanych do tego typu obliczeń, obecnych tylko na kartach NVIDIA RTX (dlatego też Ray Reconstruction działa z każdym RTX!).

To zdaje się najbardziej dostrzegalna różnica w działaniu DLSS RR - odbicia działające bez smużenia i dzięki temu faktycznie czytelne. W tej scenie NPC ruszają banerem i dzięki RR w kałuży cały czas widać, co głosi napis.

Odszumianie realizowane przez DLSS nie tylko działa szybciej, co oznacza więcej FPS, ale również znacznie lepiej radzi sobie z domyślaniem się, co odszumia i potrafi znacznie więcej wyciągnąć z często niewielu informacji dostarczonych przez śledzenie promieni, a przy tym jest niemalże całkowicie wolne od zakłóceń, jakie często pojawiają się w ciemnych scenach (a tych w Alan Wake 2 nie brakuje…). Pisząc kolokwialnie, DLSS 3.5 jest w stanie więcej wyłuskać z tego samego źródła, jakim jest śledzenie promieni wykonywane przez silnik gry.

W ciemnych scenach klasyczny denoiser generuje znacznie więcej szumu, choć RR nieco zbyt ambitnie podchodzi do rozjaśnienia niektórych elementów - np. plakat w centrum kadru.

Zobacz wpływ DLSS 3.5 Ray Reconstruction na jakość obrazu w Alan Wake 2:

Obejrzyj w

Finalnie zatem mamy znacznie ostrzejsze odbicia (zwłaszcza na niestałych powierzchniach, jak np. kałuże), więcej detali w ciemniejszych scenach oraz ogólnie mniej lub w praktyce brak artefaktów odszumiania. Technika ta również znacznie lepiej radzi sobie z cieniami przy szybkim ruchu, choć to bardziej widoczne było w Cyberpunk 2077, zwłaszcza podczas jazdy autem. No i oczywiście wydajność wzrasta – czasem mniej, a czasem bardzo – jak np. w Alan Wake. Zobaczcie, ile ogólnie teraz można zyskać dzięki różnym opcjom DLSS (pamiętając jedynie, że Frame Generation dostępne jest tylko dla RTX 4000).

Kliknij, aby wyświetlić wartości liczbowe.

Jest jeszcze jedna bardzo istotna kwestia – DLSS Ray Reconstruction jest świadome działania DLSS Super Resolution, dzięki czemu z odszumianiem czeka aż rozdzielczość zostanie przeskalowana, podczas gdy denoiser w silniku gry działa przed upscalowaniem, zatem podczas gdy z niego korzystamy operuje on na mniejszej liczbie informacji, ergo dostarcza gorsze wyniki. A jako że w Alan Wake 2 raczej trudno obejść się bez upscalingu, to coż... DLSS 3.5 stanowczo się przydaje. 

W grze stanowczo nie brakuje ciemnych zaułków, w których gra, bez DLSS 3.5 Ray Reconstruction, radzi sobie raczej średnio.

Jeżeli natomiast nadal obawiacie się grania z Frame Generation (co by oznaczało, że nie oglądaliście naszego ślepego testu DLSS 3.0!), to tutaj zapewniamy, że nawet z aktywną tą funkcją opóźnienia nie wzrastają, a wręcz są nawet nieco niższe (choć oczywiście nie aż tak niskie, jak w przypadku gry z analogicznym FPS generowanym przez sam silnik gry). Wszystko to za sprawą świetnie w Alan Wake 2 działającego NVIDIA Reflex, które tak zarządza kolejką renderowania, że opóźnienia zostają sprowadzone do absolutnego minimum. Grając na padzie (co w takiej grze nawet wybaczamy) nie byliśmy w stanie wychwycić różnic w opóźnieniu, a na myszce tylko przy najszybszych ruchach czuć, że wyświetlane 130 FPS odpowiada bardziej tym faktycznym 70 FPS. 

Który upscaler lepiej radzi sobie w Alan Wake 2? Owszem – DLSS

Na wykresach wydajności dla zachowania ich czytelności nie przedstawialiśmy wyników z użyciem upscalowania rozdzielczości. To zwykle prezentuje się tak samo (procentowo) dla każdej karty, zatem przetestowaliśmy konkretnie na przykładzie leciwego już GeForce RTX 3070, jak działają różne upscalery. Na początek skupiliśmy się na wydajności i w tej kwestii DLSS Super Resolution prowadzi w trybach Quality oraz Balanced, w trybie wydajnym obie techniki się zrównują, a w Ultra Performance na prowadzenie wychodzi FSR, choć jest to typowo pyrrusowe zwycięstwo, gdyż mając do dyspozycji tylko niespełna 20% rozdzielczości natywnej trudno wygenerować jakkolwiek sensowny obraz (choć, co ciekawe, DLSS i tak robi to znacznie lepiej, nawet jeżeli nadal niespecjalnie dobrze).

Kliknij, aby wyświetlić wartości liczbowe.

A w kwestii jakości, która zaznaczamy, że zależy bardzo mocno od gry oraz implementacji danej funkcji, to w przypadku Alan Wake 2 mamy oczywiście najnowsze biblioteki obu upscalerów, ale szczerze implementacja FSR w tym tytule nie zalicza się do najlepszych, jakie widzieliśmy, co jest złą wiadomością dla użytkowników kart Radeon, ale również GeForce GTX. Choć w sumie to tylko tych pierwszych, bo ci drudzy i tak rozsądnie nie pograją przez brak Mesh Shaderów na swoich kartach…

Porównanie metod upscalingu - rozdzielczość 3840x2160 px

Natywne DLAA w rozdzielczości UHD oraz upscaling z użyciem NVIDIA DLSS 3.5.

Natywne FSR w rozdzielczości UHD oraz upscaling z użyciem AMD FSR 2.2.

Porównanie metod upscalingu - rozdzielczość 2560x1440 px

Natywne DLAA w rozdzielczości QHD oraz upscaling z użyciem NVIDIA DLSS 3.5.

Natywne FSR w rozdzielczości QHD oraz upscaling z użyciem AMD FSR 2.2.

Porównanie metod upscalingu - rozdzielczość 1920x1080 px

Natywne DLAA w rozdzielczości QHD oraz upscaling z użyciem NVIDIA DLSS 3.5.

Natywne FSR w rozdzielczości QHD oraz upscaling z użyciem AMD FSR 2.2.

Na samych zdjęciach różnice nie są jeszcze ogromne, choć i tak widać, że DLSS zachowuje znacznie więcej detali, a miejscami dostarcza ich nawet więcej niż natywny obraz. Prawdziwa magia zaczyna się dopiero w ruchu i tu polecamy zapoznać się z przygotowanym filmem:

Porównanie działania różnych metod skalowania - rozdzielczości QHD oraz FHD

Obejrzyj w

Teraz najlepszy psikus – w Alan Wake da się grać w zasadzie tylko z DLSS/FSR – funkcji tych nie da się wyłączyć, a jedynie przestawić na przetwarzanie źródłowo natywnej rozdzielczości (co oznacza funkcje DLAA dla kart NVIDII oraz „Natywny FSR” dla kart AMD/Intel). Malkontenci zatem nie mają wyboru i muszą w końcu iść z duchem czasu i korzystać z dobrodziejstw rozwoju technologicznego. A jeżeli zajdzie potrzeba podnieść wydajność poprzez skalowanie rozdzielczości renderowania, to stanowczo lepiej używać DLSS (gdy jest dostępne).

Alan Wake 2 i procesory oraz RAM – tutaj nie miejcie obaw

Nie da się ukryć, że Alan Wake najbardziej ograniczony jest przez wydajność karty graficznej. Nawet w tych niskich rozdzielczościach, chyba że sięgniemy po absurdalne konfiguracje, jak granie na GeForce RTX 4090 w FHD bez śledzenia promieni… wtedy faktycznie to CPU okaże się limitem. Testy procesora przeprowadziliśmy w dosyć realistycznym scenariuszu, który mocno obciąża procesor - w najwyższych detalach w 1440p z DLSS Q+RR na GeForce RTX 4080. Wyniki jednoznacznie wskazują, że procesorem nie musicie się przejmować, jeżeli o jego zakupie nie decydował niefortunny rzut monetą (i jest dobrze dobrany do samej karty). Jednocześnie okazuje się, że można nieco zyskać dezaktywując rdzenie oszczędne (E-Core) - nic w tym nadzwyczajnego - ten sam problem prześladował początkowo Cyberpunk 2077 (teraz gra sama te rdzenie dezaktywuje i nie trzeba tego robić w BIOS) :) Oczywiście te problemy nie dotyczą posiadaczy procesorów AMD Ryzen.

A jak wygląda zużycie RAM? Ano tak, że na 16 GB pogracie nawet w 4K. Tu, co prawda, dla komfortu zalecamy wyposażyć się w 32 GB, ale nie powinno to mieć dużego wpływu na wydajność. Jeżeli z jakiegoś powodu jeden z modułów Wam się zgubił i zostało Wam tylko 8 GB, to nadal będzie można spokojnie pograć w FHD, a nawet QHD – co w sumie pokrywa się z informacjami podanymi w oficjalnych wymaganiach.

Czy Alan Wake na PC wygląda lepiej niż na konsoli?

Pytanie może i retoryczne, ale rozwiejmy wszelkie wątpliwości. Alan Wake 2 na PC oferuje zupełnie inną jakość oprawy niż na konsoli. Jednocześnie nawet to, co widać na konsoli, mimo iż odpowiada ustawieniom niskim i średnim na PC (no i zapomnijcie o Path Tracingu…), potrafi zaprzeć dech w piersiach, zatem to nie jest tak, że gracze konsolowi nie będą zadowoleni. Po prostu użytkownicy PC mają okazję podziwiać, jak będą wyglądać gry w następnej generacji :) Dokładną analizę tego tematu podjęła już redakcja Digital Foundry, gdzie dokładnie porównują każde z ustawień graficznych – jeżeli jeszcze nie oglądaliście, to polecamy:

Obejrzyj w

Czy Alan Wake 2 to dobrze zoptymalizowana gra?

Pora podsumować nasze testy w grze Alan Wake 2. Przede wszystkim brawa dla NVIDII za DLSS 3.5 Ray Reconstruction – funkcja ta po raz kolejny, tylko że nawet dosadniej niż w przypadku Cyberpunk 2077, pokazuje, że można jednocześnie podnieść wyraźnie jakość obrazu, jak i wydajność – i to czasem w sposób, który zmienia niegrywalne kilka FPS na całkiem już rozsądne 25-30 FPS, z których inne funkcje pakietu DLSS zrobią już bardzo przyjemne 50-60 klatek.

Sama gra zdecydowanie zachwyca oprawą i w tej kwestii plasuje się w zasadzie na pierwszym miejscu gier wydanych w tym roku, a może i kiedykolwiek wydanych – świat przedstawiony jest pełen detali, a za sprawą Path Tracingu wszystko tutaj trzyma spójną prezencję i faktycznie w grze można się zanurzyć, jak w dobrym horrorze kryminalnym. Jeżeli nadal nie jesteście przekonani, czy warto zagrać, to niebawem Maciej uraczy Was swoją recenzją Alan Wake 2 na PS5. Co się zaś tyczy PC, to do grania w najwyższych ustawieniach i rozdzielczości QHD, od której dopiero możliwe jest tak naprawdę dostrzeganie wszystkich przygotowanych przez twórców detali, wystarczy nam GeForce RTX 4070 Ti uzbrojony w dobrodziejstwa DLSS 3.5. Jeżeli zejdziemy do FHD i zrezygnujemy z Path Tracingu, to w zasadzie pogramy nawet na kartach ze średniego segmentu poprzedniej generacji, jak GeForce RTX 3060 lub Radeon RX 6600XT, co w zasadzie jest optymalną sytuacją i oznacza, że zagra prawie każdy.

Wymagania wobec procesora i RAM są bardzo znikome, co dodatkowo cieszy. W praktyce wszystko rozbija się tylko o mentalność części graczy, którzy nie godzą się używać technik stworzonych z myślą o podnoszeniu wydajności, a jednocześnie chcieliby w prawdziwie next-genowej oprawie (bo obecna generacja konsol może tylko pomarzyć o takiej grafice) utrzymać stabilne 60 FPS, oczywiście w 4K i najlepiej na karcie graficznej za 2000 zł, ile to kilkanaście lat temu kosztowały topowe modele. Czas się obudzić, niczym tytułowy Alan i zaakceptować, że tak wygląda przyszłość świata gier. A najlepiej rozpocząć ten proces od zakupu nowej karty, naturalnie z serii GeForce RTX 4000 - tutaj warto zaznaczyć, że w najbliższym czasie, kupując GeForce RTX 4000, grę Alan Wake 2 dostaniecie w pakiecie z nabytą kartą! To w zasadzie ponad 200 zł upustu, mając na uwadze cenę gry na Epic Store :) Jeżeli zakup karty to zbyt duża inwestycja, ale mimo wszystko chcecie zagrać w Alan Wake 2 w jedynych słusznych, najwyższych ustawieniach, to warto jeszcze zainteresować się NVIDIA GeForce NOW (granie w chmurze w 4K i najwyższych ustawieniach za 99 zł miesięcznie) - od samego dnia premiery Alan Wake 2 jest tam dostepny! 

• Ocena optymalizacji GPU:
  • 4.0 / (przeszkadza brak wsparcia dla kart GTX i starszych Radeonów)
• Ocena optymalizacji CPU:
  • 4.0 / (występują problemy z E-Core)
• Ocena optymalizacji RAM:
  • 5.0 / (w FHD 8 GB to aż nadto, a w 4K wystarczy 16 GB)

Płatna współpraca z marką NVIDIA.