Wielkie podsumowanie kosmicznych wydarzeń z 2021 roku

Rok 2021 za nami. Podsumowaliśmy go już technologicznie i znalazły się tam akcenty związane z nauką, ale lista tego co w wydarzyło się w astronomii, a także w lotach kosmicznych jest znacznie dłuższa. Dlatego dla miłośników poznawania tajemnic kosmosu i jego eksploracji mamy szerokie podsumowanie wszystkich najważniejszych wydarzeń.

Najważniejsze na co czekaliśmy, aż do pierwszego dnia świąt Bożego Narodzenia, czyli start Teleskopu Kosmicznego Jamesa Webba przebiegł jak doniosła ESA perfekcyjnie. Dzięki minimalizacji liczby manewrów na początkowym etapie lotu, udało się zaoszczędzić paliwo na przyszłość i tym samym prawdopodobnie wydłużyć misję teleskopu.

Rakieta Ariane 5 wynosząc Webba na orbitę jeszcze raz dowiodła swojej użyteczności. Jej następca Ariane 6 ma pozwolić na nawet dwukrotne obniżenie kosztów, a tym samym zwiększenie liczby startów w ciągu roku

Webb jest już w drodze do miejsca obserwacji i udanie przechodzi kolejne etapy transformacji, czyli rozkładania się do konfiguracji roboczej (osłona termiczna, zwierciadło). W zasadzie ten jeden akcent wystarczyłby, by uznać rok 2021 za wyjątkowo udany pomimo wielu przeciwności.

W grudniu rakiety startowały jedna za drugą

Ostatni miesiąc 2021 roku dla branży lotów kosmicznych był bardzo pracowity. Jeszcze przed świętami SpaceX zrealizował pomyślnie swój 31 start w tym roku. Tuż po świętach czekał nas jeszcze start rakiety Sojuz 2.1b z 34 satelitami OneWeb na pokładzie. Chiny także mocno pracowały, by poprawić statystykę udanych startów. Jeszcze w święta wystrzelono na orbitę satelitę do badań Ziemi i drugiego o nie znanym do końca przeznaczeniu.

SpaceX na dobre zadomowił się w branży kosmicznej. Wozi ludzi, towary na MSK, wynosi satelity i to nie tylko Starlinki, a także sondy badawcze w kosmos. Można mieć do zastrzeżenia co do jego funkcjonowania, ale który inny prywatny koncern może dziś pochwalić się podobną liczbą sukcesów

Trzy dni później kolejna z rakiet Długi Marsz (są różne typy tych rakiet) wyniosła następnego satelitę obserwacyjnego z Chin, a jeszcze jedna satelitę przeznaczonego do testów eksperymentalnych technologii komunikacyjnych.

Na ostatni dzień 2021 roku zaplanowane było jeszcze kilka startów, ale nic z tego nie wyszło. Widać jednak, że wyliczanie wszystkich startów rakiet (137 udanych), szczególnie z satelitami, zamieniłoby ten materiał w epopeję, dlatego ograniczymy się do podsumowania minionych 12 miesięcy z uwzględnieniem wydarzeń istotnych dla astronomii, astronautyki, a czasem showbiznesu czy też turystyki kosmicznej.

Rok 2021 w astronomii i astronautyce

W tym roku działo się wyjątkowo dużo. Dla ułatwienia możecie od razu skoczyć do konkretnego miesiąca lub przeczytać wszystko od deski do deski.

• Styczeń 2021, czyli ostateczna porażka kreta, ale nie z winy polskich inżynierów,
• Luty 2021, czyli inwazja na Marsa. I to z trzech różnych państw,
• Marzec 2021, czyli bliskie i dalekie odkrycia,
• Kwiecień 2021, czyli latamy po Marsie, Chiny budują stację kosmiczną, a amerykanie się kłócą,
• Maj 2021 czyli sukcesy SpaceX, chiński łazik na Marsie, a kupa cennego gruzu z Bennu leci na Ziemię,
• Czerwiec 2021, czyli Chińczycy po latach znów w Kosmosie, superkometa i odkrycia w dalekiej przestrzeni kosmicznej,
• Lipiec 2021, czyli suborbitalny lot Bezosa, a Nauka sprawia kłopoty Międzynarodowej Stacji Kosmicznej,
• Sierpień 2021, czyli małe i dziwne planety w kosmosie oraz najdłuższy lot Ingenuity,
• Wrzesień 2021, czyli ludzie sobie latają w kosmosie, a roboty eksplorują Marsa,
• Październik 2021, czyli aktorzy w kosmosie i misja do asteroid, by poznać naszą przeszłość,
• Listopad 2021, czyli czarne dziury i rosyjski pomysł na zabałaganienie przestrzeni wokół Ziemi,
• Grudzień 2021, czyli turyści na MSK, samotne planety i w końcu udany start Webba.

Styczeń 2021

• 8 - Pierwszy start w 2021 rakiety SpaceX Falcon 9, wyniesiono na orbitę geostacjonarną (GTO) satelitę telekomunikacyjnego Türksat 5A. Była to 32 misja SpaceX na GTO i 104 start rakiety Falcon 9.
• 8 - Poznaliśmy najodleglejszy kwazar J0313-1806 (aktywne jądro galaktyki, które skrywa masywną czarną dziurę), jaki kiedykolwiek zaobserwowano, waży 1,6 miliona razy więcej niż Słońce, jest 1000 razy jaśniejszy niż Droga Mleczna i istniał gdy Wszechświat miał 670 milionów lat.
• 20 - Operatorzy misji InSight ostatecznie zrezygnowali z dalszych prób wkopania się kretem pod powierzchnię planety. Bezowocne próby podejmowane były od prawie dwóch lat. Kret skonstruowany i zbudowany w Polsce spełnił założenia operatora misji. Niestety były one niewłaściwe w stosunku do marsjańskiego gruntu w miejscu lądowania InSight.

Luty 2021

• 9 - Na orbitę Marsa dotarł orbiter Hope wysłany tam przez Zjednoczone Emiraty Arabskie.
• 10 - Udane wejście chińskiego orbitera Tianwen-1 na orbitę Marsa. Trzy miesiące później odłączył się od niego lądownik z łazikiem Zhurong.
• 10 - Poznaliśmy najodleglejszy obiekt w Układzie Słonecznym, który udało się zaobserwować za pomocą teleskopu Subaru, to FarFarOut (BardzoBardzoDaleko). W momencie ogłoszenia odkrycia był 132 razy dalej niż Ziemia od Słońca.

• 18 - Lądowanie łazika Perseverance i początek kolejnej fazy badań Marsa, która tym razem koncentruje się na rejonie krateru Jezero i pobliskiej delty. Po raz pierwszy zobaczyliśmy wideo z lądowania jak i ujęcia z tej fazy misji. Łazik przywiózł na Marsa także pierwszy w historii helikopter. Od momentu lądowania łazik pokonał już 2,9 kilometra, wykonał ponad 100 tysięcy zdjęć.
• 28 - Największe zbliżenie komety SWAN (C/2021 D1) do Słońca.

Marzec 2021

• 8 - Kolejny najodleglejszy odkryty kwazar, tym razem będący jednocześnie bardzo silnym źródłem promieniowania radiowego. Obiekt P172+18 wyemitował zarejestrowane promieniowanie, gdy Wszechświat miał niespełna 800 milionów lat.

Obejrzyj w

• 9 - Oficjalnie zaprezentowano zdjęcia Marsa wykonane kamerą internetową z orbitera Mars Express. Kamera początkowo miała służyć jedynie celom popularyzacji nauki. Zdjęcia szczególne, bo ukazujące w pełnej krasie niezwykłą chmurę rozciągającą się od wysokiego na 20 km Aria Mons. Dzięki tym zdjęciom udało się powiązać marsjański mechanizm powstawania tej struktury z podobnymi zjawiskami na Ziemi (chmury orograficzne).
• 24 - Po raz pierwszy astronomom udało się zaobserwować pole magnetyczne wokół czarnej dziury i spolaryzowane światło docierające z tamtego kierunku, czyli galaktyki M87 zwanej też Panna A, która znajduje się w odległości 55 milionów lat świetlnych. Do obserwacji wykorzystano sieć radioteleskopów naziemnych zwaną Teleskop Horyzontu zdarzeń (Event Horizon Telescope).

Kwiecień 2021

• 7 - Ostatni przelot sondy OSIRIS-REx nad asteroidą Bennu i największe zbliżenie (na 3,5 kilometra) od momentu pobrania próbek w ubiegłym roku.
• 16 - NASA wybrała SpaceX jako wykonawcę pojazdu HLS, który dostarczy ludzi z orbity księżycowej na powierzchnię naszego satelity. Będzie to zmodyfikowany Starship. Wybór spotkał się z ogromnym sprzeciwem konkurencji, szczególnie Blue Origin Jeffa Bezosa, ale kilka miesięcy później decyzję agencji podtrzymał sąd.
• 17 - Sonda New Horizons, która w 2015 roku odwiedziła układ Pluton-Charon, a w 2019 roku asteroidę Arrokoth (zwaną wcześniej Ultima Thule), osiągnęła odległość 50 razy większą niż odległość Ziemia Słońce, odległość ta ulegnie podwojeniu w 2038 roku.
• 19 - Pierwszy udany start helikoptera Ingenuity, polegał on na uniesieniu się na 3 metry i lądowaniu w tym samym miejscu.
• 21 - Pierwszy raz na powierzchni Marsa wyprodukowano tlen z obficie występującego tam dwutlenku węgla w ramach eksperymentu MOXIE.

Obejrzyj w

• 25 - Pierwszy poważny lot Ingenuity. Długość wyniosła 100 metrów, w czas spędzony w powietrzu 80 sekund, maksymalna prędkość lotu to 2 m/s, a wysokość 5 metrów.
• 28 - Pierwszy raz w historii pojazd wykonany ręką człowieka znalazł się w koronie słonecznej, zrobiła to sonda NASA Parker Solar Probe. Sukces ten ogłoszono jednak dopiero 14 grudnia po drugim takim przelocie jesienią.

Zdjęcia wykonane w wewnątrz korony słonecznej podczas drugiego przelotu w sierpniu 2021

• 29 - Na orbitę Ziemi trafił moduł Tianhe, stanowiący główną cześć chińskiej stacji kosmicznej Tiangong. Budowa stacji ma być ukończona w 2022 roku.

Maj 2021

• 2 - Udany powrót załogi Crew-1, pierwszej regularnej misji SpaceX na MSK, w 2021 roku poleciała i wróciła również załoga Crew-2, a Crew-3 przebywa obecnie na orbicie.
• 6 - Lot Starship SN15. W końcu udało się nie tylko osiągnąć pułap około 10 km, ale także wrócić na Ziemię i to bez efektownej eksplozji po przyziemieniu pojazdu SpaceX.

Obejrzyj w

• 10 - Sonda OSIRIS-REx rusza w ponad dwuletnią podróż powrotną na Ziemię wioząc cenne próbki pobrane z powierzchni asteroidy Bennu.
• 14/15 - Lądowanie Chińskiego łazika Zhurong na Marsie. Pojazd przypominający łaziki NASA z początków XXI wieku, choć większy od nich, opuścił platformę lądownika 22 maja. Dotychczas przejechał ponad 1300 metrów (dane z 1 grudnia 2021)
• 22 - Pierwszy suborbitalny lot SpaceShipTwo VSS Unity, którym poleciała dwójka zawodowych astronautów Frederick Sturckow oraz David Mackay.
• 26 - Całkowite zaćmienie Księżyca, w Polsce w ciągu dnia.

Czerwiec 2021

• 2 - Poznaliśmy dwie nowe misje NASA, których celem będzie badanie Wenus i jej przeszłości związanej z występowaniem warunków mogących podtrzymać życie na jej powierzchni lub w atmosferze. Są to DAVINCI+ (Deep Atmosphere Venus Investigation of Noble gases, Chemistry, and Imaging) oraz VERITAS (Venus Emissivity, Radio Science, InSAR, Topography, and Spectroscopy).
• 10 - Obrączkowe zaćmienie Słońca, w Polsce jedynie kilkanaście procent tarczy słonecznej było przesłonięte (zaćmienie częściowe).
• 13 - Choć nie piątek to ten dzień okazał się pechowy dla teleskopu Hubble’a, który ze względu na kłopoty z elektroniką został wyłączony z obserwacji na ponad miesiąc. Kłopoty przydarzyły się także jesienią, na szczęście 31 latek znowu wyszedł z opresji obronną ręką.

Dla takich fotografii głębokiego kosmosu warto walczyć o dalsze funkcjonowanie teleskopu Hubble. Galaktyka Mrk 1337 odległa się o 120 milionów lat świetlnych od Ziemi i znajduje się w kierunku konstelacji Panny

• 16 - Rozwiązano tajemnicę gwałtownego pociemnienia Betelgezy, supergiganta, który niedługo może przeistoczyć się w supernową. Tym razem nie była to jeszcze zapowiedź nadchodzącego kataklizmu, a jedynie przesłonięcie tarczy gwiazdy przez sporą ilość pyłu wcześniej wyrzuconego z tego obiektu.
• 17 - Rozpoczęła się pierwsza misja na nową chińską stację kosmiczną Tiangong. Trójka taikonautów spędziła na stacji trzy miesiące udając się tam na pokładzie pojazdu Shenzou 12. Obecnie na pokładzie stacji przebywa załoga Shenzou 13.
• 19 - Odkryto kometę C/2014 UN271 (Bernardinelli-Bernstein), która jest prawdopodobnie największym tego typu znanym nam obiektem. Jej średnica to co najmniej kilkadziesiąt kilometrów, a zależnie od jej składu powierzchniowego, który trudno teraz określić, może być kilka razy większa. Kometa ma osiągnąć maksymalne zbliżenie do Słońca w okolicy orbity Saturna około 2031 roku.
• 28 - Supernowe, czyli zjawiska, w których odpowiednio masywne obiekty kończą swoją egzystencję poprzez gwałtowne odrzucenie większości materii, zyskały nowy typ. Powiązany z postulowanym już kilkadziesiąt lat temu zjawiskiem wychwycenia elektronów przez jądra atomowe (ponowne uformowanie materii atomowej w zjonizowanym ośrodku) w jądrze gwiazdy. Prawdopodobnie tego typu supernowa doprowadziła do powstania słynnej mgławicy Krab.
• 29 - Opublikowana została praca dokumentująca pierwszą w historii detekcję fal grawitacyjnych, które powstały w wyniku połączenia się gwiazdy neutronowej z czarną dziurą. Opisano w niej dwa podobne zjawiska o numerach GW200105 i GW200115, które obserwowano rok wcześniej w odstępie 10 dni z pomocą detektorów LIGO oraz Virgo.

Najmniejszy biały karzeł ma 4300 km średnicy, rozmiarem przypomina ziemski Księżyc. fot: Giuseppe Parisi / Caltech

• 30 - Białe karły, czyli odsłonięte wypalone jądra gwiazd o masach mniejszych niż 8 mas Słońca, jeden z końcowych etapów ich ewolucji, są tym mniejsze im bardziej masywne. W tym dniu ogłoszono odkrycie takiego najmniejszego i najmasywniejszego (1,35 masy Słońca) białego karła, który na dodatek skrywa pewną tajemnicę.

Lipiec 2021

• 1 - Rozpoczęto budowę sieci radioteleskopów pod nazwą Square Kilometre Array (nazwa pochodzi o łącznej powierzchni zbierające układu, która wynieść ma 1 km kwadratowy). Dzięki wykorzystaniu technologii szyku fazowanego (podobne rozwiązanie mamy w satelitach i odbiornikach Starlink), uda się wyeliminować konieczność ciągłego poruszania radioteleskopami dla odbioru sygnału z różnych części kosmosu. Pierwsze obserwacje planowane są na 2027 rok.
• 11 - Drugi tegoroczny suborbitalny lot Virgin Galactic, tym razem z Richardem Bransonem i trójką innych pasażerów na pokładzie.
• 20 - Lot NS-16 Blue Origin, czyli pierwszej załogowej misji rakiety New Shepard 4, w krótką podróż suborbitalną udała się czwórka załogantów w tym Jeff i Mark Bezos, Wally Funk oraz Oliver Daemen. Misja spotkała się z falą krytyki, między innymi za sprawą słów Bezosa, który niefortunnie dziękował pracownikom Amazona jak i klientom jako tym, którzy „zapłacili za ten lot”.

Jeff Bezos przed swoim lotem. fot: Blue Origin

• 21 - Rozpoczęcie drugiej rozszerzonej fazy misji sondy Juno, która bada Jowisza i księżyce tego gazowego giganta. Początkowo cała misja miała zakończyć się 31 lipca spaleniem sondy w atmosferze Jowisza, ale projekt został przedłużony do września 2025 roku. wWtym czasie oprócz obserwacji księżyców Galileuszowych, bliskie przeloty wykorzystane zostaną do zacieśnienia orbity i dalszego skrócenia okresu obiegu wokół Jowisza.
• 26 - Rosyjski moduł Pirs, pierwszy element oryginalnej konstrukcji MSK, został odłączony i zniszczony podczas wejścia w atmosferę Ziemi.

Moduł Pirs widziany z wahadłowca w 2001 roku

• 28 - Ogłoszono obserwacje światła zza czarnej dziury, pochodzącego z tak zwanej korony (otacza ona horyzont zdarzeń), które wykryte zostało za pomocą teleskopu kosmicznego XMM-Newton. Żródłem była ważąca 10 milionów mas Słońca czarna dziura, która stanowi centrum galaktyki Zwicky 1 w odległości 800 milionów lat świetlnych od Ziemi.
• 29 - Dokowanie rosyjskiego modułu Nauka do MSK, w kolejnych dniach tenże element stacji stał się przyczyną niezapowiedzianych atrakcji po niespodziewanym odpaleniu silników manewrowych. Doprowadziło to do obrócenia się stacji i wynikającej z tego konieczności korekty orbity. Na orbitę trafiło również europejskie ramię robotyczne ERA.

Sierpień 2021

• 5 - Jak małą planetę można odkryć korzystając z klasycznej techniki pomiaru prędkości radialnych? Odpowiedź na to pytanie poznaliśmy, gdy ogłoszono odkrycie planety dwa razy mniejszej niż Wenus w układzie odległym o 35 lat świetlnych. Na dodatek w strefie, która umożliwia występowanie wody w stanie ciekłym i być może powstanie życia.

Wizualizacja planety L 98-59b, najmniejszego z kilku skalistych światów w układzie L 98-59

• 16 - Najdłuższy z dotychczasowych pod względem czasu trwania, prawie 450 metrowy lot Ingenuity (tam i z powrotem). Czas lotu wyniósł prawie 170 sekund. Niewiele krócej trwał lot z 5 lipca, za to odległość w poziomie jaką pokonał wtedy Ingenuity była znacznie większa, bo 625 metrów.
• 25 - Ogłoszono istnienie planet, które łączą wodne wszechoceany pokrywające całą powierzchnię z bogatymi w wodór atmosferami. Podejrzewa się, że możliwe jest powstanie życia na takich obiektach.

Wrzesień 2021

• 1 - Pobranie pierwszej próbki przez łazik Perseverance (za skały nazwanej Rochette), która ma w przyszłości zostać podjęta z powierzchni Marsa przez jeszcze nie zbudowany pojazd przeznaczony do misji powrotnej na Ziemię. W kolejnych miesiącach pobrane zostało jeszcze pięć dodatkowych próbek.

• 16 - Czteroosobowa cywilna załoga (Jared Isaacman, Sian Proctor, Hayley Arceneaux, Christopher Sembroski) udała się w trzydniową podróż orbitalną w ramach projektu Inspiration4. Był to pierwszy tak odległy lot ludzi, którzy nie zajmują się zawodowo badaniem kosmosu. Lot zrealizowało SpaceX z pomocą załogowego pojazdu Dragon.

• 18 - Tysięczny dzień pobytu InSight na Marsie zaowocował detekcją najsilniejszego i najdłuższego dotychczas trzęsienia, którego magnitudę określono na 4,2, a czas trwania wyniósł prawie 1,5 godziny.

Październik 2021

• 1 - Sonda ESA BepiColombo po raz pierwszy zbliżyła się do Merkurego w swojej podróży na orbitę tej planety. Pierwszy z przelotów, które ostatecznie doprowadzą do umieszczenia sondy na orbicie najbliższej Słońcu planety Układu Słonecznego, był jednocześnie najbliższym. Sonda zbliżyła się na 199 kilometrów do powierzchni, niestety w miejscu zbliżenia panowała noc, dlatego pierwsze ujęcia wykonano dopiero z odległości 1000 km. Wraz z BepiColombo ten sam moduł transferowy wykorzystuje inna sonda wysłana przez JAXA również w celu badań Merkurego.

• 5 - Lot rosyjskiej ekipy filmowej (aktorka Julia Peresild i reżyser Klim Szypienko), która z pomocą członków rosyjskiej części ekspedycji na MSK, przez kilkanaście dni realizowała kosmiczne ujęcia do filmu Wyzwanie.
• 13 - Lot suborbitalny New Shepard 4 z kolejną czteroosobową załogą, w której znalazł się 90 letni William Shattner. Gwiazda serialu s-f Star Trek jest obecnie najstarszym człowiekiem, który wybrał się w taką podróż.
• 16 - Początek misji Lucy, której celem jest dokładne badanie tzw. asteroid trojańskich na orbicie Jowiszowej. Sonda poruszając się po niezwykle oryginalnej trajektorii (wideo poniżej) odwiedzi kilka takich obiektów rozszerzając naszą wiedzę o początkach Układu Słonecznego.

Obejrzyj w

• 23 - Rakieta SLS, kluczowy element misji Artemis 1 na Księżyc, została całkowicie złożona. Ten krok milowy niestety nie zaowocował na razie udanym startem. Ze względu na problemy z silnikami, lot Artemis 1 zaplanowano dopiero na 12 marca 2022 roku.
• 25 - Ogłoszono odkrycie niezwykłej planety pozasłonecznej. Nie tylko znajduje się ona w innej galaktyce, dokładnie w M51 odległej o 31 milionów lat świetlnych, ale też wchodzi w skład układu podwójnego, w którym oprócz zwykłej gwiazdy mamy gwiazdę neutronową. Obserwacje, które doprowadziły do odkrycia prowadzono w promieniach rentgenowskich.
• 26 - Polska oficjalnie przystąpiła do porozumienia Artemis Accords, którego celem jest pokojowa i skoordynowana eksploracja Księżyca. Dokument podpisał Grzegorz Wrochna, prezes Polskiej Agencji Kosmicznej.

Listopad 2021

• 3 - Woda jest wszędzie we Wszechświecie, nawet w galaktyce SPT0311-58, która znajduje się 12,9 miliarda lat świetlnych od Ziemi. Odkrycia dokonano dzięki sieci radioteleskopów ALMA w północnych Chile.
• 11 - Odkryto czarną dziurę w gromadzie gwiazdowej w Wielkim Obłoku Magellana stosując technikę podobną jak w przypadku centrum Drogi Mlecznej, czyli analizę ruchu gwiazd w pobliżu domniemanej pozycji czarnej dziury.
• 15 - Rosyjski test systemu antysatelitarnego ASAT, który poskutkował powstaniem tysięcy nowych odłamków na orbicie i zagrożeniem dla MSK. Celem był stary satelita Cosmos 1408.
• 24 - Rozpoczęcie misji DART. Jej celem jest uderzenie w mniejszą z asteroid tworzących układ podwójny Didymos-Dimorfos, a w efekcie ocena możliwości zmiany orbity tego typu ciał przez kinetyczny impaktor.

• 26 - Podłączenie modułu Prichal do modułu Nauka na MSK. Ten ważący prawie 3,9 tony, kolejny rosyjski, element stacji rozszerza możliwości dokowania kolejnych pojazdów.
• 27 - Przelot europejskiej sondy Solar Orbiter w pobliżu Ziemi. Ten pojazd, którego celem jest badanie biegunowych rejonów Słońca, w ten sposób zakończył etap podróżny misji i rozpoczął fazę naukową. Przelot w pobliżu Ziemi to jeden z manewrów grawitacyjnych, które pomagają w zmianie orbity sondy na bardzo nachyloną względem ekliptyki, by ułatwić zaplanowane obserwacje.
• 29 - Ogłoszono odkrycie najbliższej Ziemi ciasnej pary super masywnych czarnych dziur. Dwa obiekty o masach 154 milionów i 6,3 miliona mas Słońca znajdują się obecnie w odległości 1600 lat świetlnych od siebie. W przyszłości dojdzie do ich połączenia, jednak nie ma się czego obawiać, gdyż nastąpi to w odległości 89 milionów lat świetlnych.

Grudzień 2021

• 4 - Całkowite zaćmienie Słońca, niestety widoczne tylko z południowej półkuli Ziemi z rejonu Antarktyki i RPA.
• 8 - Lot dwójki japońskich turystów Yusaku Maezawy i Yozo Hirano, w asyście profesjonalnego kosmonauty Aleksandra Misurkina, na MSK. Spędzili oni tam 12 dni.
• 8 - Supermasywna planeta obiegająca bardzo masywny układ podwójny b Centauri nie powinna w zasadzie istnieć, a jednak odkryto taki układ z pomocą teleskopów VLT. Ciało niebieskie o masie 10 razy większej niż Jowisz obiega w odległości 100 razy większej niż Jowisz układ dwóch gwiazd o łącznej masie 6 mas Słońca.

• 12 - Największe zbliżenie komety Leonard (C/2021 A1) do Ziemi. Kometa była widoczna na polskim grudniowym niebie we wcześniejszych dniach. Potem trafiła na południowe niebo i tam stanowi niesamowitą atrakcję. Ten niespodziewany gość w wewnętrznych rejonach Układu Słonecznego to w zasadzie kometa jednopojawieniowa, choć spodziewamy się, że może powrócić za kilkadziesiąt tysięcy lat.
• 14 - Pokazano najlepsze w historii zdjęcie okolic obiektu Sagittarius A*, czyli czarnej dziury w centrum Galaktyki. Na fotografiach z teleskopów VLT widać obiegające środek masy gwiazdy w lepszej niż kiedykolwiek rozdzielczości.

• 15 - Osiemnasty lot Ingenuity, kolejny w drodze powrotnej na pole startowe Octavii E. Butler. Dotychczas łączny czas w powietrzu wyniósł ponad 32 minuty, a przebyty dystans to 3,82 km.
• 15 - NASA ogłosiła, że powierzchnia po której porusza się łazik Perseverance z dużym prawdopodobieństwem została uformowana z gorącej magmy, która kiedyś wypełniała rejon krateru Jezero.
• 22 - Okazało się, że gdy tylko dysponujemy odpowiednio bogatą bazą obserwacji, w tym przypadku obejmującą 20 lat i dane z teleskopów naziemnych i kosmicznych, możemy wykrywać samotne planety (bez własnych Słońc) prawie hurtowo (mowa o 70 i więcej nowych obiektach).
• 25 - Udany start JWST i początek kosmicznej fazy tego najbardziej obiecującego projektu obserwacyjnego. Kilka dni później rozpoczęła się faza rozkładania osłony termicznej i składania zwierciadła teleskopu.
• 31 - Szef NASA, Bill Nelson poinformował, że administracja USA zdecydowała się wydłużyć wsparcie do 2030 roku dla MSK.

Rok 2022 zapowiada się co również emocjonująco

W roku 2022 spodziewajcie się również wielu ciekawych wydarzeń. Łazik Perseverance rozpocznie na Marsie dobre badania delty starożytnej rzeki, która wpadała do krateru Jezero. Ruszy misja Psyche do żelaznej asteroidy, a sonda DART roztrzaska się zamierzenie na powierzchni Dimorfosa.

Los misji europejskiego łazika to duża niewiadoma. Mimo to ESA jest pewna sukcesu, a na Ziemi przeprowadzono już nawet testy wiercenia w powierzchni przypominającej marsjański grunt. Doświadczenia InSight i Perseverance z pewnością przydały się inżynierom ESA

Sonda NASA Parker Solar Probe będzie biła kolejne rekordy zbliżenia się do Słońca, w podróż na Marsa ruszy w końcu europejski łazik Rosalind Franklin wraz z rosyjskim lądownikiem. Inną misją ESA będzie JUICE, czyli sonda przeznaczona do badań lodowych księżyców Jowisza. Z kolei Rosjanie chcą powrócić na Księżyc za pomocą bezzałogowej misji Luna 25. W ten sposób Rosjanie chcą nawiązać do bogatej tradycji bezzałogowej eksploracji Księżyca, która zakończyła się 45 lat temu.

Sonda Juice w trakcie testów w komorze symulującej warunki panujące w kosmosie

Zwolennicy lotów kosmicznych w wykonaniu SpaceX być może ujrzą pierwszy lot Starshipa na orbitę Ziemi. Z kolei rakieta NASA SLS pomimo trapiących ją problemów powinna rozpocząć pierwszą kosmiczną część projektu Artemis. Również pechowy jak dotąd Starliner Boeinga, który miał być konkurencją dla Dragonów SpaceX, ma po raz kolejny spróbować w pełni udanego lotu orbitalnego. Liczymy też na udany początek lotów zaopatrzeniowych do MSK z pomocą Dream Chasera. Niewielkiego samolotu kosmicznego który w mniejszej, ale podobnej formie, nawiązuje do czasów ogromnych wahadłowców, czyli startu z pomocą rakiety, a lądowania o własnych siłach na lotnisku.

To co odkryją astronomowie z pomocą teleskopów trudno z kolei przewidzieć. Wiele zależy od ich szczęścia w doborze interesujących obiektów do obserwacji, a także tego ile z już wykonanych we wcześniejszych latach projektów doczeka się finalizacji w postaci artykułów. No i oczywiście czekamy na pierwsze światło Webba.

Źródło: inf. własna